BABERTİ'NİN HABER-İ VÂHİDİ İTİKADDA DELİL OLARAK KULLANMASI

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 2, 15 - 44, 08.12.2016

Abdullah Ünalan

Öz

İslam'ın özünü akide teşkil etmektedir.
İslam'ın diğer hükümlerinde olduğu gibi akidenin de genel referanslarını hadis
oluşturmasına rağmen, hadislerini kahır ekseriyetini teşkil eden Haber-i
Vâhid'in akidede hüccet olup olmadığı tartışma konusu olmuştur.

Hem bir kelamcı, kelamcılığının
yanısıra hadîsçi de olan Hanefî Ekmelüddin Babertî, fıkıh, kelam ve hadîs
alanlarında eser kaleme almış önemli ilim adamlarından birisidir. Bu çalışmada,
Babertî'nin Şerhu’l-Akîdeti't-Tahaviyye adlı eserinde Haber-i Vâhid'i nasıl
değerlendirdiği ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Babertî, Hadîs, Haber-i Vâhid, Hüccet

Kaynakça

• Aclunî, Keşfu’l-Hefâ ve Muzîlu’l-İlbâs amma İştehere mine’l-Ehâdîsi ala Elsineti’n-Nâs, Daru İsmail b. Muhammed (v. 1162/1749), İhyai’t-Turasi’l-Arabî, Beyrut 1352.
• Ahmed, b. Muhammed b. Hanbel (v. 241/855), Müsned, Beyrut, ty.
• Âmidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed, el-İhkam fi Usuli’l-Ahkam (thk. Abdurrazzak Afifi), Riyad 1424/2003.
• Askalanî, Ebu’l-Fadl Şihabuddin Ahmed İbn Hacer(v. 852/1448),, Nuhbetu’l-Fiker Şerhi, (trc. Talat Koçyiğit), Ankara 1971.
• Askalanî, Fethu'l-Bârî bi Şerhi Sahîhi'l-Buhârî, terkîm, tebvîb, tashîh, tercî' M. F. Abdülbaki, M. el-Hatîb, Kusay M. el-Hatîb, Dâru’r-Rayyan li't-Türas, Kâhire 1407/1987.
• Askalani, Şerhu Nuhbeti'l-Fiker fi Mustalahi Ehli'l-Eser, Thk. ve ta'lik, Muhammed Ivad-Muhammed Gıyas es-Sabbağ, Mektebetu'l-Gazali, Dımaşk ty.
• Babertî, Muhammed b. Mahmud (v. 786/1384), Şerhu el-Akîdeti’t-Tahaviyye, zapt ve ta’lîk, Abdüsselam b. Abdülhadi Şennar, Darü’l-Beyrûtî, 1430/2009.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuku İslamiyye ve Istılahat -ı Fıkhıyye Kamusu, Bilmen Basımevi, İstanbul 1967.
• Buharî, Ebu Abdillah Muhammed bin İsmâil bin İbrahim bin el-Muğîre bin Berdizbeh (v. 256/870), Sahîhu el-Buhârî, el-Mektebetu’l-İslâmiyye, İstanbul, ty.
• Cürcanî, Seyyid Şerif, et-Ta’rîfât, yy., ty.
• Darimî, Ebu Muhammed Abdullah b. Behram (v. 250/864), Sünen ed-Darimî, Dâru'l-fikir, Beyrut, ty.
• Ebu Davud, Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî el-Ezdî (v. 275/888), Sunenu Ebi Dâvûd (Avnu'l-Ma'bûd ile beraber 1-14), Dâru'l-Fikr,Beyrut 1399/1979.
• Ebu Zehra, Muhammed, Ahmed b. Hanbel, Mısır, ty.
• Gazalî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, el-Mustasfa min İlmi’l-Usûl, Mısır 1322/1324.
• Hakim, Ebu Abdillah Muhammed b. Abdillah en-Nisaburî, el-Müstedrek ala’s-Sahihayn, thk. Mustafa Abdülkadir Ata, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1411/1990.
• Horasanî, Emir Padişah Muhammed Emin Hüseyin, Teysiru’t-Tahrir Şerhun ala Kitabi’t-Takrîr, Mısır 1313.
• İbn Atıyye, Ebu Muhammed Abdulhak b. Galib, el-Endülüsî, el-Muharriru’l-Veciz fi Tefsiri’l-Kitabi’l-Aziz, thk. Abdusselam Abdussafi Muhammed, Beyrut 1422/200.
• İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali (v. 456/1064), el-İhkam fi Usûli’l-Ahkam, Beyrut 1985.
• İbn Kayyim, Şemsuddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebu Bekir, İ’lamu’l-Muvakkiîn an Rabbi’l-Alemin, terci' ve thk. Muhammed Abdüsselam İbrahim, Beyrut 1991.
• İbn Mace,Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî (v. 275/888), Sünenü İbn Mâce, Dâru'l-Hadîs, Kahire, ty.
• İbnuAbdilberr, Ebu Amr Yusuf bin Abdillahbin Muhammed bin Abdi'l-Berr bin Asım en-Numerî el-Kurtubî el-Malikî (v. 463/1071), Camiu Beyani’l-İlm ve Fadlihi, İdaretu’t-Tıbaati’l-Müniriyye, Mısır ty.
• Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ansarî (v. 671/1272), Tefsiru, el-Câmi' li-Ahkâmi'l-Kur'an, Beyrut, 1965.
• Keşmirî, Muhammed Enver (v. 1352/1933), Feydu’l-Bârî ala Sahihi’l-Buharî (Bedrü’s-Sârî ile beraber) Daru’l-Ma’rife, Beyrut ty.
• Koçkuzu, Ali Osman, Rivayet İlimlerinde Haber-i Vahitlerin İtikat ve Teşri Yönlerinden Değeri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1988.
• Koçyiğit, Talat, Hadîs Istılahları, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1985.
• İbrahim Mustafa, Ahmed Hasan Zettat, Hamid Abdulkadir, Muhammed Ali en-Neccar, el-Mu’cemü’l-Vasît, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ansarî (v. 671/1272), Tefsiru el-Câmi' li-Ahkâmi'l-Kur'an Beyrut 1965.
• Mutçalı, Serdar, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık Yayınları yy. ty.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn b. El-Haccâc el-Kuşayrî en-Neysâbûrî (261/875), Sahihu Muslim, thk. Muhammed Fuad Abdulbaki, Dâru İhyai’l-Kutubi’l-Arabiyye, Kahire, 1336/1918.
• Nesaî, Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali b. Bahr (303/915), Sünenu'n-Nesâî Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ty. (Süyûtî'nin Şerhi ve Sindî'nin haşiyesi ile beraber).
• İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî (v. 275/888), Sünenü İbn Mâce, Dâru'l-Hadîs, Kahire, ty.
• Razi, Fahruddin b. Ziyauddin Ömer, Mefatihu’l-Gayb, Beyrut 1401/1981.
• Şatıbî, Ebu İshak, el-Müvafekât fi Usûli’ş-Şerîa’, thk. Abdullah Diraz, Daru’l-Ma’rife, Beyrut ty.
• Şevkanî, Muhammed b. Ali, İrşadu’l-Fuhul ila Tahkiki’l-Hakki min İlmi’l-Usûl, thk. Ebu Hafs Amir el-Arabî el-Eş’arî, Riyad 1421/2000.
• Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sûre (v. 279/892), el-Câmiu's-Sahîh ve hüve Sunenü't-Tirmizî, Dâru’l-Fikr, Beyrut ty.
• Ünal, İsmail Hakkı, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1989.
• Ünalan, Abdullah, Uluslararası İmam Eş'arî ve Eş'arîlik Sempozyumu Bildirileri, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (21-23 Eylül 2014).
• Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdillah, el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’an, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Kahire 1404/1984.
• Züheyr, Muhammed Ebu’n-Nur, Usûlu’l-Fıkıh, Kahire 1992.