İSLÂM HUKUKU’NDA KIYAFET-ÖRTÜNME VE KIYAFETLER ÜZERİNDEKİ RESİM VE YAZILARIN DURUMU

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 19 - 44, 17.05.2017

Emine Gümüş Böke

Öz

Kılık-kıyafet, bir halkın kültür, gelenek,
inanç ve yaşayış biçimi hakkında bize önemli bilgiler veren bir unsurdur.
Kıyafet sözsüz iletişimde “duyguları
ifade etmede” son derece önemli rol oynamaktadır.

İnsanî bir gereklilik olan giyinmek, günlük
hayatta önemli bir yere sahiptir. Bir kimsenin yaşı, cinsiyeti, yaşadığı
toplum, sosyal statüsü, benimsediği düşünce akımı veya kabul ettiği dinî inançlar
kılık-kıyafet tercihinde önemli etkenlerdendir. Seçilen kıyafetler, kişinin
yaşamı ve dünyaya bakışı konusunda bilgi verir. İslâm dini ise kılık kıyafet
konusunda tesettürün sağlanmasını esas almıştır. Dolayısıyla İslâm erkeklerden
ve kadınlardan belli bir kıyafete bürünmelerini değil, örtülmesi gereken
“avret” yerlerini örtmelerini emretmiştir.

İslâm hukukçuları Kur’an-ı Kerim’de tesettürle
ilgili yer alan ayetlerde setr-i avretin farz olduğu konusunda görüş birliği
içindedir. Ancak örtünme konusu iki açıdan ele alınmıştır. Birincisi insanın
ibadet esnasında örtünmesi, ikincisi ise başkaları ile bir arada bulunması
gerektiği yerlerde örtünmesi. Her iki halde de cinsiyet ayrımı yapmadan
erkek-kadın herkesin giyinmesi, avret yerlerini örtmesi konusunda hiçbir
ihtilaf bulunmamaktadır. Gerek Kur’an ayetlerinin hitap tarzı ve gerekse Hz.
Peygamber’in hadisleri ve tatbikatı dikkatlice incelendiğinde görülür ki, İslâm’ın
asıl üzerinde durduğu husus, kadın ve erkeğin fitneye ve şüpheye sebep
olmayacak, karşı cinsin arzusunu kışkırtmayacak tarz ve şekilde,  usulüne uygun olarak örtünmesidir.

Esasen tabii bir ihtiyacı ve yönelişi ifade
eden kıyafetler İslâm’ın belirlediği örtünme sınırları içinde olduğu sürece hoş
karşılanmıştır. Fakat kıyafetler üzerindeki diğer dinlere ait sembol, resim, işaret
ve sakıncalı yazıların bulunması ise hoş karşılanmamıştır. Çünkü kıyafet, aynı
zamanda sahip olunan inanç ve dünya görüşünü yansıtır ve bir kimlik göstergesi
olarak da kabul edilir.

Bu çalışmada kıyafet olgusunun lügat ve kavramsal
çerçevesi, örtünme/tesettür meselesi ve kıyafetler üzerindeki resim ve
yazılarla ilgili İslâm hukukunun bakışı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıyafet, giyim, örtünme, resim, yazı

Kaynakça

• Yavuz, Yunus Vehbi, Kur’an’da Kadın Hak ve Özgürlüğü, Bayrak Yayınları, İstanbul-1999. Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Azim Dağıtım, İstanbul- 1992. Yeniçeri, Celal, Hz. Muhammed ve Yaşadığı Hayat, Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, İstanbul-2000. Yılmaz, Metin, “Emevî ve Abbasî