SOSYAL BİLGİLER DERSİ TARİH KONULARININ ÖĞRETİMİNDE BİRİNCİ ELDEN KAYNAKLARIN KULLANIMI

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 11, 253 - 273, 10.08.2016

Zafer Tangülü

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersi içerisindeki Tarih konularının öğretiminde birinci elden kaynakların (kanıt) kullanılmasının, ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarısına ve derse olan tutumlarına etkisini araştırmaktır. Araştırmanınyöntemi karma yöntem olarak belirlenmiştir.Bu nedenle nicel ve nitel araştırma yöntemleri beraber kullanılmıştır. Nicel araştırma yöntemi kapsamında ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen modeli yapılmıştır. Nitel araştırmayöntemlerindeniseeylemaraştırması (aksiyon) kullanılmıştır.Araştırmanınyapıldığıöğrenciler, 2013-2014 eğitim-öğretim yılı içerisinde Muğla ili Menteşe ilçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir özel okulun 7. sınıfından seçilmiştir. Okulun 7.sınıf öğrencileri 20’ şer kişilik 7A / 7B olmak üzere iki şubeden oluşmaktadır. Bu sınıflardan biri kura yöntemi ile deney grubu diğeri ise kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Deney grubu seçilen sınıfa ders kanıt temelli etkinliklerle, birinci elden kaynak kullanılarak işlenmiştir.Kontrol grubunda ise Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen Sosyal Bilgiler dersi ders programına uygun ders işlenmiştir.Deney ve kontrol gruplarına “Ülkeler Arası Köprüler” ünitesindeki konulara uygun çalışma yapılmadan önce ve çalışma yapıldıktan sonra başarı testi ve tutum ölçeği uygulanmıştır.Verilerin analizi için t- testi uygulanmış ve veriler SPSS ve ITEMAN programlarıileanalizedilmiştir.Araştırmaneticesindedeneyve kontrol gruplarına uygulanan son başarı testi ve son tutum ölçeğinin analiz sonuçlarında deney grubu lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Kanıt, Birinci Elden Kaynak, Eleştirel Düşünme.

Kaynakça

• Akbaba, B. (2005). İnkılap tarihi öğretiminde fotoğraf kullanımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, .3(1), s. 65-78.
• Akpınar, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabındaki etkinlikler hakkındaki görüşleri.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, S. 2.
• Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenme: Bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ata, B. (2002). Tarih derslerinde dokümanlarla öğretim yaklaşımı, Türk Yurdu, Cilt 22, S. 175, s. 80-86.
• Ashby, R. (2004). Developing a concept of historicalevidence: students' ideasabouttestingsingularfactualclaims.InternationalJournal of Historical Learning, TeachingandResearch, Volume 4 Number 2, July.
• Bozcan, M. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi tarih konularının öğretiminde öğrencilerin tarihsel düşüncelerinin gelişimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Collingwood, R. G. (1990). Tarih tasarımı.(Çev. K. Dinçer).İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Cooper, H. (1995). Theteaching of history in primaryschools: Implementingtherevisednationalcurriculum. London: David Fulton.
• Demir, S. ve Akengin, H. (2010). Sosyal bilgiler dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. E-International Journal of EducationalResearch, Volume 1, (1), s. 26-40.
• Doğan, Y. (2007).Sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel yazılı kanıtların kullanımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, N. (2008). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve atatürkçülük dersinin öğretiminde tarihsel kanıt kullanımının etkinliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Husbands, C. (2000). What is historyteaching?: Language, ideasandmeaning in learningaboutthepast. buckinghanmandphiladelphia.OpenUniversity Pres.
• Karaca, A. (2007). 6. ve 7. Sınıflarda sosyal bilgiler dersi program uygulamalarında karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından incelenmesi (Malatya ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
• Keleş, H., Ata, B. ve Köksal, İ. (2006). Tarihi dokümanla tarih öğretiminin lise öğrencilerinin başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 2, s. 99-112
• Ocak, G. ve Yurtseven, R. (2009). Beşinci sınıf sosyalbilgiler kitaplarının yapılandırmacıöğrenme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 94-109
• Safran, M. ve Köksal, H. (1998). Tarih öğretiminde yazılı kanıtların kullanılması, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 18, S. 1, s: 71-86.
• Topkaya, Y. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değer aktarım yaklaşımları hakkındaki görüşlerine ait nitel bir çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 637-652.
• Topkaya, Y.,ve Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
• Topkaya, Y.,veŞimşek, U. (2015). Impact of instructional comics on the attitudes towards citizenship and democracy education.Journal of Computer and Education Research, 3(6), 152-167.
• Tosh, J. (1997). Tarihin peşinde. (Çev. Ö. Arıkan), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
• Yapıcı, M. (2007). Yapılandırmacıders, Bilim, Eğitim ve Dünce Dergisi, Cilt 7, S. 4.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:Seçkin Yayınevi.