ARAP DİLİ VE TEFSİRLE İLGİLİ ŞEVÂHİD LİTERATÜRÜ

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 10, 27 - 45, 14.01.2016

Harun Öğmüş

Öz

Bu makalede şevâhid ve istişhad gibi kavramların tarifleri üzerinde duruluyor, istişhâdın kaynakları ve şartları hakkında bilgi veriliyor, daha sonra da asıl olarak Arap dili ve tefsir kitaplarında zikredilen şevâhidi açıklamak üzere yazılmış olan eserler tanıtılıyor.   

Kaynakça

• Abbâsî, Abdürrahîm b. Ahmed, Meâhidü't-tensîs alâ şevâhidi't-telhîs, I-IV (nşr. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd), Beyrut: Âlemü'l-kütüb, 1947.
• Afîfü'd-din, Rebî' b. Muhammed b. Mansur el-Kûfî, Şerhu Ebyâtı Sîbeveyhi ve'l-Mufassal, Süleymâniye kütüphânesi, Yeni Câmi bölümü, no: 1064.
• Ahmed Emin, Duha'l-İslâm, I-III, Kahire: Mektebetü'n-nehdati'l-Arabiyye, 2000.
• Aynî, Bedreddin, el-Mekâsıdu'n-nahviyye fî şerhi şevâhidi şurûhi'l-elfiyye (Bağdâdî’nin Hizânetü’l-edeb min lübbi lübâbi lisâni’l-Arab adındaki eseriyle birlikte), I-IV, Mısır: Bulak, ts.
• Bağdâdî, Abdülkādir b. Ömer, Hizânetü'l-edeb fî lübbi lübâbi lisâni'l-Arab, I-XV (nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Kahire: Mektebetü'l-Hancî, 1984.
• Blachere, Regis, Târîhu'l-edebi'l-Arabî, I-III (trc. İbrâhim el-Kîlânî), Dımaşk: Dârü'l-fikr, 1998.
• Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh: Tâcü'l-luga ve sıhâhü'l-Arabiyye, I-IV, Mısır: Dârü'l-kitâbi'l-Arabî, ts.
• Cumahî, Muhammed b. Sellâm, Tabakātü fuhûli'ş-şuarâ, I-II (nşr. Mahmûd Muhammed Şâkir), Kahire: Matbaatü'l-medenî, ts.
• Çârperdî, Ebü'l-Mekârim Fahreddin Ahmed b. Hasan b. Yûsuf, Metnü'l-Muğnî fi'n-nahv (Kitâbü Şerhi'l-Muğnî fi'n-nahv ile birlikte, nşr. Abdülkādir el-Heytî), Bingazi: Câmiatü Kâryûnus, 1998.
• Çetin, M. Nihad, “Şiir”, İA, IX, 532.
• —, “Sîrâfî”, İ. A., X, 698.
• Durmuş, İsmâil, “İstişhâd”, DİA, XXIII, 396.
• Ebû Hayyân, et-Tezyîl ve’t-tekmîl fî şerhi Kitâbi’t-Teshîl, I-II (nşr. Hasan Hindâvî), Dımaşk: Dârü’l-kalem, 1997
• Halîl, Ebû Abdurrahman b. Ahmed el-Ferâhîdî, Kitâbü'l-Ayn, I-IX (nşr. Mehdî el-Mahzûmî), Müessesetü dâri'l-hicre, 1410.
• Herevî, Ebû Ubeyd Ahmed b. Muhammed, el-Garîbeyn fi’l-Kur’ân ve’l-hadîs, I-IV, Sayda-Beyrut: el-Mektebetü’l-asriyye, 1999
• İbn Cinnî, el-Hasâis, I-III, [baskı yeri yok]: el-Hey'etü'l-Mısriyyetü'l-âmme, 1986.
• —, el-Muhteseb fî teybîni vücûhi şevâzzi'l-kırâât ve'l-îzâh anhâ, I-II (nşr. Ali en-Necdî Nâsıf-Abdülhalîm en-Neccâr-Abdülfettâh İsmâil Şelebî), Kahire: Mektebetü's-Safâ, 1999.
• İbn Hişâm, Ebû Abdullah Cemâleddin el-Ensârî, Kavâidü’l-i’râb, İstanbul, ts.
• —, Şerhu Katri’n-nedâ ve Belli’s-sadâ, Mısır: Matbaatü’s-saâde, 1963.
• —, Tahlîsu'ş-şevâhid ve telhîsu'l-fevâid (nşr. Abbas Mustafa es-Sâlihî), Beyrut: Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, 1986.
• İbn Kuteybe, eş-Şi‘r ve'ş-şuarâ, I-II, Mısır: Dârü'l-maârif, ts.
• İbn Manzûr, Ebü'l-Fazl Cemâleddin Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-Arab, I-XX, Bulak 1300.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed, Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesıd, I-IV, Beyrut: Dârü İbn Hazm, 1995.
• İbnü’l-Enbârî, el-İnsâf fî mesâili’l-hilâf beyne’n-Nahviyyîne’l-Basriyyîn ve’l-Kûfiyyîn, I-II, [baskı yeri yok]: el-Mektebetü’t-ticâriyye, ts.
• —, Esrârü’l-Arabiyye (nşr. Muhammed Behcet el-Baytâr), Dımaşk: Matbûâtü’l-mecmai’l-ilmi’l-Arabî, ts.
• İbnü'n-Nedîm, Muhammed b. İshak, el-Fihrist, Kahire: el-Mektebetü't-ticâriyyetü'l-kübrâ, ts.
• İbnü's-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdurrahman eş-Şehrezûrî, Mukaddime (nşr. Âişe Abdurrahman), Kahire: Dârü'l-maârif, ts.
• Karamânî, İbrâhim b. Abdurrahman eş-Şânî, el-İfsâh fî şerhi şevâhidi'l-Miftah, Nûru Osmâniye Kütüphânesi, no: 4464.
• Kazvînî, Hatîb Celâleddin Muhammed b. Abdurrahman, Telhîsü'l-Miftâh fî ilmi'l-meânî ve'l-beyân ve'l-bedî‘, Sayda-Beyrut: el-Mektebetü'l-asriyye, 2002.
• Lebîd b. Rebîa el-Âmirî, Dîvân, Beyrut: Şirketü dâri’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam, 1997.
• el-Mahcûb Binsâlik, el-Kavlü'l-Mâdî fî şerhi şevâhidi tefsîri'l-Kâdî, el-Matbaa ve'l-Verrâkatü'l-Vataniyye, 2000.
• Mâlikî, Muhammed, Cühûdu't-Taberî fî dirâseti'ş-şevâhidi'ş-şi'riyye fi câmii'l-beyân 'an te'vîli âyi'l-Kur'an, Fas: Külliyyetü'l-Âdâb ve'l-Ulûmi'l-İnsâniyye, ts.
• Mevsılî, Hıdır b. Atâillâh, el-İs'âf fî şerhi şevâhidi'l-Kâdî ve'l-Keşşâf, I-II, Süleymâniye Kütüphânesi, Hamîdiye bölümü, no: 174-175.
• Muhibbüddin Efendi, Tenzîlü’l-âyât ‘ale’ş-şevâhid mine’l-ebyât, Mısır: Bulak, ts.
• Nehhas, Ebû Ca’fer, Şerhu ebyâti Sîbeveyhi, (nşr. Ahmed Hattâb), Halep: Metâbiu’l-mektebeti’l-Arabiyye, 1974.
• Öğmüş, Harun, Kur’ân Yorumunda Şiirin Yeri (II/VIII. Asır Çerçevesinde), İst: İSAM, 2010.
• es-Seyyid, Sabri İbrâhim, Şevâhidü Ebî Hayyan fî tefsîrih, İskenderiye: Dâru'l-Ma'rifeti'l-Câmiiyye, 1989.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr Amr b. Osman b. Kanber, el-Kitâb, I-V (nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Kahire: Mektebetü'l-hancî, 1988.
• Sîrâfî, Merzübân, Şerhu ebyâti Sîbeveyhi, (nşr. Muhammed Ali er-Rîh), I-II, Kāhire: Mektebetü'l-Ezher, 1974.
• Süyûtî, Buğyetü’l-vuât fî tabakāti’l-lügaviyyîn ve’n-nuhât, (nşr: Muhammed Ebü'l-Fadl İbrâhim), I-II, 2. Baskı, Dâru'l-Fikr, 1979.
• el-İktirâh fî ilmi usûli'n-nahv (nşr. Ahmed Subhi Furat), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1975.
• —, el-Müzhir fî ilmi'l-luga ve envâihâ, Mısır: Dâru ihyâi'l-kütübi'l-Arabiyye, ts.
• —, Şerhu Şevâhidi'l-Muğnî, Mısır: el-Matbaatü'l-Behiyye, ts.
• Şentemerî, el-A‘lem, Tahsîlü 'ayni'z-zeheb min ma'dini cevheri'l-edeb fî 'ilmi mecâzâti'l-Arab (nşr. Züheyr Abdü'l-Muhsin Sultan), Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1994.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu'l-beyân an te'vîli âyi'l-Kur'ân, I-XXX (15 mücellet), Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2002.
• Tehânevî, Muhammed Ali, Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn, I-II (nşr. Ali Dahrûc – Abdullah Hâlidî), Beyrut: Mektebetü Lübnân, 1996.
• Zemahşerî, Esâsü'l-belâğa, Beyrut: Dâru sâdır, 1965.
• —, el-Keşşâf an hakāikı gavâmizi't-tenzîl ve uyûni'l-ekâvîl fî vücûhi't-te'vîl, I-IV, Beyrut: Dârü'l-kütübi'l-ilmiyye, 1995.