ʻANTERE B. ŞEDDÂD’IN HAYATI VE ŞİİRLERİNDE HAMÂSET TEMASI

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 10, 46 - 80, 14.01.2016

Yakup Göçemen

Öz

Câhiliye dönemi Arap Edebiyatı’nın en önemli edebi türü şiirdir. Bu çalışmada,  bu türün en seçkin örneklerinden birinin sahibi ve bir çok eleştirmen tarafından “süvarilerin en büyük şairi” olarak değerlendirilen ʻAntere B. Şeddâd’ın hayatı ve şiirlerinde hamâset teması üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ʻAntere, ʻ’Able, hamâset, şiir, kılıç, at.

Kaynakça

• ʻABDURRAHMÂN, ʻAfîf, eş-Şʻiru ve Eyyâmu’l-ʻArab fi’l-ʻAsri’l-Câhilî, Dâru’l-Endelüs, Beyrut 1984.
• el-BAĞDÂDÎ, ʻAbdülkadir, Hizânetü’l-Edeb, I-XIII, (thk.: ʻAbdusselâm Muhammed Hârûn), Mektebetü’l-Hancî, Kahire 1997.
• BİRRÛ, Tevfîk, Târîhu’l-ʻArabi’l-Kadîm, Dâru’l-Fikr, 2001.
• BROCKELMAN, Carl, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî, I-VI, Dâru’l-Maʻârif, Kahire tsz.
• el-BUSTÂNÎ, Butros, Udebâi’l-ʻArab fi’l-Câhiliyyeti ve ʻAsri’l-İslâm, Dâru Mârûn ʻAbbûd, Beyrut tsz.
• ___________________, eş-Şuʻarâu’l-Fursân, Dâru’l-Makşûf, Beyrut 1944.
• CEVİZ, Nurettin, Câhiliye Döneminde Süvari Şairler, Ekev Akademi Dergisi, sy: X, Kış 2002.
• CEVİZ, Nurettin, DEMİRAYAK, Kenan, YANIK, Nevzat H., Yedi Askı Arap Edebiyatının Harikaları, Ankara Okulu, Ankara 2010.
• el-CUMAHÎ, İbni Sellâm, Tabakâtu’ş-Şuʻarâ, Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut 2001.
• ÇETİN, Nihad M., Eski Arap Şiiri, Kapı Yayınları, İstanbul 2011.
• DAYF, Şevkî, eş-Şʻiru ve Tavâbi’uhu’l-ʻAsriyye ‘alâ Marri’l-ʻUsûr, Dâru’l-Maʻârif, Kahire 1977.
• ____________, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî el-ʻAsru’l-Cahilî, Dâru’l- Maʻârif, Kahire 1960.
• DEMİRAYAK, Kenan, Arap Edebiyatı Tarihi I (Câhiliye Dönemi), Fenomen Yayınları, Erzurum 2012.
• DURMUŞ, İsmail, “Hamâset”, DİA, XV, İstanbul 1997.
• EBÛ NÂCÎ, Mahmud Hasan, Şuarâu’l-ʻArabi’l-Fursân, Müessesetu ʻUlumi’l-Kur’ân, Şam, 1984.
• EMÎN, Ahmed, Fecru’l-İslâm, Mektebetü’n-Nahdatü’l-Mısriyye, Kahire 1964.
• el-ESED, Nâsıruddîn, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî el-Edebu’l-Câhilî, Dâru’l-İrşâd, Hums 1992.
• el-FÂHÛRÎ, Hanna, el-Câmi’ fi Târîhi’l-Edebi’l-ʻArabî, Dâru’l-Cîl, Beyrut 1986.
• ________________, el-Fahru ve’l-Hamâse, Dâru’l-Maʻârif, Kahire tsz.
• FERRÛH, ʻÖmer, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî, I-VI, Dâru’l-ʻİlmi li’l-Melâyîn, Beyrut 1981.
• HAFÂCÎ, Muhammed ʻAbdulmunʻim, el-Hayâtu’l-Edebiyye fi’l-ʻAsri’l-Câhilî, Dâru’l Cîl, Beyrut 1992.
• İBN ʻABDİRABBİHİ, el-ʻİkdu’l-Ferîd, I-IX, (thk: Müfîd Muhammed Kamîhe), Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut 1983.
• İBNİ DÜREYD, el-İştikâk, (thk: ʻAbdusselâm Muhammed Hârûn), Dâru’l-Cîl, Beyrut 1991.
• İBN KUTEYBE, eş-Şʻir ve’ş-Şuʻarâ, I-II, (thk: Ahmed Muhammed Şâkir), Dâru’l-Maʻârif, Kahire 1967.
• İBN MANZÛR, Lisânü’l-ʻArab, I-XV , Dâru Sâdır , Beyrut 1993.
• İBNİ MUNKİZ, Usâme, Lubâbu’l-Âdâb, Dâru’l-Cîl, (thk: Ahmed Muhammed Şâkir), Kahire 1987.
• el-İSFAHÂNÎ, Ebu’l-Ferec, el-Eğânî, I-XXV, Dâru Sâdır, Beyrut, 2008.
• el-KAVVÂL, Antuvan Muhsin, Dîvânu Muhelhil, Dâru’l-Cîl, Beyrut 1995.
• el-KAYREVÂNÎ, İbn Reşîk, el-ʻUmde fî Sinâ’ati’ş-Şʻiri ve Nakdihî, I-II, Matbaʻatu’s-Sa’âdeh, Kahire 1907.
• KIZILTUNÇ, Recai, Arap Edebiyatında Beyaz Benzeri Türler: El-Hamâsiyye ve Önemli Hamâsiyyeler, Turkish Studies, International Periodical For The Languiges, Literature and History of Turkish 2011.
• el-KUREŞÎ, Ebû Zeyd, Cemheretu Eşʻâri’l-ʻArab, (thk: ʻAlî Muhammed el-Bacâvî), Dâr Nahdati Mısr, Kahire 1981.
• el-MERZÛKÎ, Ahmed B. Muhammed, Şerhu Dîvâni’l-Hamâset li-Ebî Temmâm, I-IV, Dâru’l Kütübi’l-ʻİlmiyye, Beyrut 2002.
• el-MEVLEVÎ, Muhammed Saʻîd, Şerhu Divani ʻʻAntere, el-Mektebu’l-İslâmî, Beyrut 1970.
• MUHTAR, Cemal, “ʻAntere”, DİA, III , İstanbul 1991.
• SA‘ÎD, Emîn, Şerhu Divani ʻAntere B. Şeddâd, el-Matbaʻatu’l-ʻArabiyye, Kahire tsz..
• es-SUYÛTÎ, el-Muzhir fi ʻUlûmi’l-Luğa ve Âdâbihâ, I-II, (thk:Fuâd ʻAlî Mansûr), Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut 1998.
• eş-ŞENTEMERÎ, el-Aʻalem, Eşʻâru’ş-Şuʻarâu’s-Sitteti’l-Câhiliyyîn, I-II, Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, Beyrut 1983.
• et-TEBRÎZÎ, el-Hatîb, Şerhu Divâni ʻʻAntere, (thk: Mâcid Tırâd), Dâru’l-Kitâbi’l-ʻArabî, Beyrut 1992.
• TULEYMÂT, Gâzî, el-AŞKAR, ʻİrfan, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî el-Edebi’l-Câhilî, Dâru’l-İrşad, Humus 1992.
• TÜLÜCÜ, Süleyman, “Muallaka Şâirlerinden ʻAntere”, Ekev Akademi Dergisi, sy: IV- Mayıs 1999.
• YANIK, Nevzat H., Arap Şiirinde Tasvir (Câhiliye-Abbasiler), Fenomen Yayınları, Erzurum 2010.
• YILMAZ, İbrahim, “Arap Şiiri ve Hikâyecilik Örneği”, Atatürk ÜİFD, 15-2001.
• ez-ZEVZENÎ, el-Hüseyn B. Ahmed, Şerhu’l-Muʻallakâti’l-ʻAşr, Dâru Mektebetu’l-Hayât, Beyrut 1983.
• ez-ZEVZENÎ, el-Hüseyn B. Ahmed, Şerhu’l-Muʻallakâti’s-Sebʻ, Daru’l-Mʻarife, Beyrut 2004.
• ez-ZEYYÂT, Ahmed Hasan, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî, Dâr Nahdatu Mısr, Kahire tsz.
• ez-ZİRİKLÎ, Hayruddîn, Kâmûsu Terâcim li-Eşhari’r-Ricâli ve’n-Nisâ (el-Aʻalâm), I-VIII, Dâru’l-ʻİlmi li’l-Melâyîn, Beyrut 1980.