Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Çerçevesinde İki Hiciv Eseri: Har-name ve Siham-ı Kaza

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 66 - 75, 17.04.2014

Armağan Zöhre

Öz

Karşılaştırmalı edebiyat bilimi çalışmaları, iki farklı dile ve kültüre ait imgeler, konular, tipler, türler, eserler ya da şair/ yazarlar üzerinde yapılabildiği gibi ulusal edebiyatın bir eserinin yine aynı edebiyattan farklı bir eserle karşılaştırılması şeklinde de olabilmektedir. Bu noktadan hareketle Klasik Türk edebiyatının teşekkül ettiği farklı yüzyıllarda ve farklı coğrafyalarda yetişen şairler ve bu şairlerin şiirlerini karşılaştırmalı edebiyat bilimi çerçevesinde incelemek mümkündür. Bu makalede, Klasik Türk edebiyatının oluşmaya başladığı ve zirve çağını yakaladığı farklı yüzyıllara ait iki hiciv eseri (15. Yüzyıl şairi Şeyhî'nin Har-name adlı eseri ve 17. Yüzyıl şairi Nef'i'nin Siham-ı Kaza adlı eseri) üzerinde durulmuştur. Eserler; şairleri, edebî çevre ve dönemleri, şekil ( dış yapı) özellikleri, konu, ana ve ara fikirler, edebî sanatlar, dil ve anlatım özellikleri gibi açılardan değerlendirilmiştir. Değerlendirme yapılırken önce konu ile ilgili bilgiler verilmiş, benzerlikler ve farklılıklar ayrı başlıklar altında ortaya konmuştur. Sonuçta her iki şairin de başlarına gelen olayları hicvetmek için eserlerini meydana getirdikleri, iki şairin eserlerini farklı dönemlerde kaleme almış olmalarından dolayı edebî zevk ve üslûp açısından doğal farklılıkların oluştuğu, iki eser arasında bu farklılıkların benzerliklere oranla daha fazla olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı Edebiyat, Har-name, Siham-ı Kaza, Hiciv

Kaynakça

• Akkuş, M. ( 1998). Nef'i ve Siham-ı Kaza, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Aytaç, G. (2003), Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, İstanbul, Say Yayınları.
• Bayram, Y. (2004), “Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16, 69-93.
• Mengi, M. (2008), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Rousseau, M. A ve Pichois, C. (1994 ), Karşılaştırmalı Edebiyat. (Çev.:Mehmet Yazgan), İstanbul: MEB Yayınları.
• Şentürk, A. A ve Kartal, A. (2004). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Dergah Yayınları.
• Timurtaş, F. K. ( 1971), Şeyhî'nin Harnamesi, İstanbul Edebiyat Fakültesi Basımevi.