İsra-Miraç Hâdisesi: Mahiyeti ve Gerçekliği

Yıl 2019, Sayı: 1, 55 - 73, 15.06.2019

Cağfer Karadaş

Öz

Mekke döneminde kendisine
büyük koruma sağlayan amcası Ebû Talib’in ve her zaman en yakın destekçisi olan
muhterem eşleri Hz. Hatice’nin art arda vefat etmesi, Hz. Peygamber’i derinden
üzmüş ve sarsmıştı. Hatta bu yıla bu yüzden Hüzün Yılı denilmişti.
Hicretten bir buçuk yıl önceye tekabül eden bu yılda olağan üstü bir olay
gerçekleşti. Hz. Peygamber bir gece içinde önce Mekke’den Kudüs’e ardından Yüce
Allah’ın murat ettiği bir yere doğru yolculuğa çıkarıldı ve aynı gece içinde döndü.
Bu olayın birinci safhasına İsrâ, ikinci safhasına ise Miraç denildi. Kur’an’da
geçen ifade ile bu olayın sebebi ve hikmeti, Hz. Peygamber’e Yüce Allah’ın bazı
işaretlerini göstermekti. Olağanüstü olarak gerçekleşen bu olaya müşrikler
aşırı tepki verdiler, bazı zayıf müminlerin imanları sarsıldılar, ancak
Müslümanların büyük çoğunluğu, tam bir güvenle olayı tasdik ettiler.
Müşriklerin itirazı, mesafe uzunluğuna ve sürenin kısalığına idi. Ancak bu
olayın Kur’an tarafından teyit edilmesi, Müslümanların zihnindeki bütün
şüpheleri giderdi. Günümüze hem İsrâ Sûresi birinci ayetiyle hem de birden çok
rivayetle gelmiş olması olayın gerçekliğini göstermesi açısından önemlidir. Her
ne kadar zaman, mekan ve olayın gelişimiyle ilgili ayrıntılarda bir takım
farklılıklar varsa da, genel itibariyle ve Kur’an’ın çerçevesini çizdiği
şekliyle gerçekleşmiş olmasında şüphe bulunmamaktadır. Miraç safhası hususunda sübut
bakımından bazı zayıflıklar bulunuyorsa da Sahabeden bu güne bu olayın
gerçekliği üzerinde neredeyse tüm mezhepler ittifak etmiştir. İhtilaf, olayın
kendisi veya bütünü hakkında değil, ruhen mi yoksak ruh-beden bütünlüğü içinde
mi gerçekleştiği hususundadır. Günümüzde bazılarınca yapılan aykırı
değerlendirmeler, bütün gözden kaçırmaktan kaynaklı olduğu izlemini
vermektedir. Müslümanların neredeyse tamamı tarafından büyük bir kabule mazhar
olmuş olan bu olay, günümüzde birçok İslam ülkesinde mübarek gecelerden biri
olarak kabul edilir ve kutlanır. Elinizdeki makale, özetini verdiğimiz bu olayı
ele almakta ve özellikle olayın hikmeti, mahiyeti ve gerçekliği üzerinde
durmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kelam, İsrâ Miraç, Mahiyet, Gerçeklik, Ru’yetullah

Kaynakça

• Ahatlı, Erdinç. Peygamberlik ve Hz. Muhammed’in Peygamberliği. Ankara: DİB Yayınları, 2007.
• Babertî, Ekmeleddîn. Şerhu Akîdeti Ehli’s-Sünne ve’l-Cemaa’. Nşr. Arif Aytekin. İstanbul 2011.
• Balcı, İsrafil. Hz. Peygamber ve Mucize. Ankara: Ankara Okulu, 2013.
• Balcı, İsrafil. İsrâ ve Miraç Gerçeği. Ankara: Ankara Okulu, 2014.
• Demirci, Kürşat. Dinlerin Dejenerasyonu. İstanbul: İnsan Yayınları, 1985.
• Eliade, Mircea. Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu. Trc. Mehmet Aydın. Ankara 1990.
• Huvvârî, Hud b. Muhakkem. Tefsîru’l-Kitâbi’llâhi’l-Azîz. Nşr. el-Hâc b. Saîd. Beyrut 1990.
• İbn Arabî, Muhyiddîn. el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye. Dâru Sâdır ts. İbn İshâk, Sîretü İbn İshâ. Nşr. Muhammed Hamidullah. Konya 1401/1981.
• İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir. el-Avâsım mine’l-kavâsım. Nşr. Ammâr Tâlibî. Arâu Ebi Bekr İbn Arabî el-Kelâmiyye içinde. Cezayir: eş-Şirketü’l-Vataniyye, ts. Kadî İyâz. eş-Şifâ. İstanbul 1304.
• Kandemir, Yaşar. Şifa-i Şerif Şerhi. İstanbul: Tahlil Yayınları, 2012.
• Karadaş, Cağfer. “Din ve Büyü: İslamî Nokta-i Nazardan Bir Değerlendirme”. Usûl İslam Araştırmaları 1 (2005): 111-135.
• Karadaş, Cağfer. Kelam Düşüncesinde Evren ve İnsan. Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• Karadaş, Cağfer. Muhyiddîn İbn Arabî ve Düşünce Dünyası. Ankara: Otto Yayınları, 2018.
• Mahallî, Celaleddîn- Suyutî, Celaleddîn. Tefsîru’l-Celâleyn. Diyarbakır 2016.
• Matüridî, Muhammed b. Muhammed. Te’vilâtü Ehli’s-Sunne. Nşr. Fatıma Yusuf el-Haymî. Beyrut 1425/2004.
• Mufaddal Felevân. es-Sîratü’l-Müyesserâ Sîretü İbn Hişam. Kahire 1434/2013.
• Mukatil b. Süleyman. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. Beyrut 1424/2003.
• Nasıf, Mansur Ali. et-Tâc. Kahire 1381/1962.
• Razî, Fahruddîn. et-Tefsîru’l-Kebîr. Beyrut: Dâru İhyaü’t-Turasi’l-Arabî, ts. Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansur b. Muhammed. Tefsîru’s-Sem’ânî. Beyrut 2010.
• Semerkandî, Ebü’l-Leys. Tefsîru’s-Semerkandî. Nşr. Ali el-Mevhud-Ali el-Muavvad. Beyrut 1427/2006.
• Taberî, Muhammed b. Cerir. Camiu’l-Beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân. Nşr. Abdullah Türkî. Riyad 1424/2003.
• Tücîbî, Ebu Yahya Muhammed b. Ahmed. Muhtasar Tefsiri’t-Taberî. Beyrut 1425/2004.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf. Kahire: Daru’t-Tevfîkiyye, ts.