Kürtzade: Hayatı, Kişiliği ve Eğitim Anlayışı

Yıl 2019, Sayı: 2, 25 - 50, 15.12.2019

İrfan Başkurt

Öz

Öz

Bu çalışmada 1932-1951 yılları arasında Düzce
Vilayetinde müftülük yapan, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde yaşamış olması
sebebiyle önemli bilgi birikimi ve tecrübeye sahip olan Kürtzade Mehmet Sıtkı
Otluoğlu’nun hayatı konu edilmektedir. Böylece, Cumhuriyetin ilanıyla birlikte
siyasi, sosyokültürel, hukuki ve eğitim politikaları itibarıyla yeni bir sürece
giren Türkiye’de medrese eğitimi almış bir müftünün idari, dini ve din eğitimi
gibi alanlarda nasıl bir yol izlediğinin belirlenmesine çalışılacaktır.
Çalışma, sonuç kısmı hariç üç bölümde ele alınmaktadır. Çalışmanın problem
durumu, konusu, amacı, önemi ve yöntemi birinci, Kürtzade’nin hayatı, tahsili
ve çeşitli açılardan kişiliği ikinci, eğitim-öğretim anlayışı ise üçüncü
bölümde işlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyanet İşleri Başkanlığı, Din Eğitimi, Kürtzade, Müftü Seçimi

Kurtzade: His Life, Personality and Education

Öz

Abstract

This study deals with the life of Kürtzade Mehmet Sıtkı Otluoğlu, who worked as a mufti in the province of Düzce between 1932-1951 and who had significant knowledge and experience since he lived in the Ottoman and Republican periods. Thus, the aim is to determine the ways which the madrasa trained mufti followed in administration, religion and religious education in Turkey, which with the establishment of the republic had entered into a new process in political, sociocultural, legal and educational policies. The study is comprised of three sections except the conclusion. The problem statement, the subject, the aim, the importance and the method of the study are given in the first section; the life, education and personality of the Kürtzade are revealed in the second section, and the understanding of education and teaching is covered in the third section.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Kürtzade, Directorate of Religious Affairs, Mufti Election.

Kaynakça

• 3 Mart 1924 tarih ve 429 sayılı Şeriye ve Evkaf ve Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekâletlerinin İlgasına Dair Kanun, Madde: 1.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: İFAV Yayınları, 1999.
• Başgöz, İlhan. Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 1995.
• Başkurt, İrfan. Din Eğitimi Açısından Kur’an Öğretimi ve Yaz Kur’an Kursları. İstanbul: Dem Yayınları, 2007.
• Cündioğlu, Dücane. Bir Siyasi Proje Olarak Türkçe İbadet. İstanbul:Kitabevi, 1999.
• Cündioğlu, Dücane. Türkçe Kur’an ve Cumhuriyet İdeolojisi. İstanbul:Kitabevi, 3. Basım, 1998.
• Doğan, Recai. “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Tevhid-i Tedrisat Çerçevesinde Din Eğitimi-Öğretimi ve Yapılan Tartışmalar”. Cumhuriyetin 75. Yılında Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi. Ankara: Türk Yurdu Yayınları, 1999.
• Gökaçtı, Mehmet Ali. Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam Hatipler. Ankara: İletişim Yayınları, 2005.
• Kara, İsmail. “Din ile Devlet Arasında Sıkışmış Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 (2000), 29-55.
• Kara, İsmail. Cumhuriyet Türkiye’sinde Bir Mesele Olarak İslam. İstanbul: Dergâh Yayınları, 3. Basım, 2009.
• Özlü, Zeynel. Batı Karadeniz’de Antik Bir Osmanlı Kenti: Prusias Ad Hypium, Üskübü, (Konuralp). İstanbul: İtalik Kitapları, 2009.
• Yücel, Hasan Âli. Türkiye’de Orta Öğretim. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994.
• Zengin, Zeki Salih. “Tevhid-i Tedrisat Kanununun Hazırlanmasından Sonraki İlk Dönemde Uygulanışı ve Din Eğitimi”. Dini Araştırmalar 5/13, (Mayıs-Ağustos 2002).
• Bolu Müftülüğünün 31.10.1946 tarih ve 1797/195 sayılı yazısı. 23.10.1946 tarihli müftülük seçimi zaptı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın (DİB) 7.12.1931 tarih, 2776 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Memurin, Ketebe ve Müstahdemin Tercüme-i Hallerinin Tahririne Mahsus Varaka (Mem. Ket. ve Müst. Terc. Hal. Tahr. Mahs. Vark.). 1. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Memurin, Ketebe ve Müstahdemin Tercüme-i Hallerinin Tahririne Mahsus Varaka (Mem. Ket. ve Müst. Terc. Hal. Tahr. Mahs. Vark.). 2, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Düzce Müftülüğünün Diyanet İşleri Başkanlığı’na (DİB) gönderdiği 25.10.1948 tarih, 29 sayılı yazısı ve ekleri. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) Düzce Müftülüğüne Gönderdiği 18.03.1950 tarih, 02275 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Cumhuriyet Halk Fırkasının (CHF) Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 2.12.1931 tarih ve 3190 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Riyasetinin (DİR) Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) Genel Sekreterliğine gönderdiği 8.12.1931 tarih ve 3300/2771 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Demokrat Parti (DP) Bolu Teşkilat Başkanlığının Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 23.8.1950 tarih ve 2719 sayılı yazı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Düzce Kaza İdare Heyeti’nin 21.10.1931 tarihli tutanak ve Bolu Valiliğinin Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 28.10.1931 tarih ve 4396-1203 sayılı yazı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) Zat İşleri Müdürlüğünün 7.12.1931 tarih ve 200 sayılı kararı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) Zat İşleri Müdürlüğünün 7.12.1931 tarih ve 200 sayılı kararı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığının(DİB) Bolu Valiliğine gönderdiği 8.12.1931 tarih, 3242/2776 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Düzce Kaymakamlığının 17.7.1932 tarih ve 722/294-1376 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Kürtzade Sıtkı Efendi’nin eşi Zehra Otluoğlu’nun Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 24.3.1952 tarihli dilekçesi. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). 20.11.1946 tarihli Düzce Müftülüğü Seçim Tutanağı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) 26.12.1946 tarih ve 1162-53/6698 sayılı yazısı, Ayrıca Bk. Diyanetİşleri Başkanlığı (DİB) Zat İşleri’nin 26.12.1946 tarihli, 6629 ve 66630 sayılı yazıları. Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) Bolu Valiliğine gönderdiği 31.10.1946 tarih ve 195 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA). Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) 23.3.1950 tarih ve 02448 sayılı yazısı. 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) 13.12.1951 tarih ve 122-985/26254 sayılı yazısı, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Kürtzade’nin Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 22.11.1950 tarihli dilekçe, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) 14.5.1951 tarih, 10381 sayılı yazısı, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Kürtzade’nin Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 29.5.1951 tarihli dilekçe, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Kürtzade’nin Diyanet İşleri Başkanlığına (DİB) gönderdiği 1.6.1951 tarihli dilekçe, 320001.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi (DİBA), Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne gönderdiği 6 Mart 1952 tarih, bila no yazısı, 320001.