حمزة البكري، إشكالية الجمع والتفريق في كتب معرفة الصحابة

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 347 - 353, 30.12.2024

Ubeydullah Efe

Öz

يهدف هذا البحث إلى تقييم المقال المعنون بـ "إشكالية الجمع والتفريق في كتب معرفة الصحابة" الذي نشر عام 2023م لمؤلفه حمزة البكري، في البداية قدم البحث نبذة مختصرة عن المؤلف، وأكد غرضه، ثم تناول علم الجرح والتعديل، وهو علم مستقل يدرس اشتباه الأسماء في أدب الحديث، ويبحث فيه مستندًا إلى المصنفات التي كتبت في معرفة الصحابة، ثم عرض البحث تحليلا منهجيا مفصلا للموضوع، وفي هذا الصدد، وقف الباحث على أبرز المصنفات الشهيرة في هذا المجال، وكشف عن مناهجهم في تناول الموضوع، تارة بالتفصيل وتارة بالإجمال. يتألف المقال من عنوانين رئيسيين، ويقدم بحثاً أصيلاً وتحليلياً مفصلا للأعمال التي تناولت الموضوع، ويقدم تحليلات أخرى مقارنة مثيرة للاهتمام. ويشير إلى بعض المؤلفين أكثر من غيرهم، كما يشير إلى الكفاءات المنهجية للمؤلفين في موضوع الجمع والتفريق، لكنه لم يشر إلى الفترة التي كتبت فيها المصنفات وطبيعة العلاقة بين الأولوية والترجيح، وقد تم تحديد بعض أوجه القصور في المقال. مع رصد نقاط قوة المقال التي من أهمها: ندرة الكتابات الأصيلة حول موضوعه في الساحة الأكاديمية اليوم، واستنتاجات الباحث الأصيلة من خلال القراءة الشاملة للموضوع.

Anahtar Kelimeler

الحديث, معرفة الصحابة, الجمع والتفريق, حمزة البكري

Hamza el-Bekrî, Sahabe Literatüründe Cem’ ve Tefrik Sorunu

Öz

Bu araştırma, Hamza el-Bekri tarafından 2023 yılında Arapça olarak kaleme alınan “إشكالية الجمع والتفريق في كتب معرفة الصحابة” (Sahabe Literatüründe Cem’ ve Tefrik Sorunu) başlıklı makalesini tanıtmayı amaçlamaktadır. Araştırmada ilk olarak sözü edilen yazar hakkında kısa bir bilgi verilmiş, akabinde müellifin makalesinin amacı üzerinde durulmuştur. Hadis literatüründe isim karışıklıklarının ele alındığı müstakil bir disiplin olan cem‘ ve tefrîk konusu, sahâbe biyografisine dair yazılmış eserler esas alınarak metodolojik açıdan incelenmekte ve konuya dair detaylı bir yöntem analizi sunulmaktadır. Bu bakımdan sahanın önde gelen meşhur eserleri tespit edilmiş, kimi zaman detaylı bazen de yüzeysel olarak bu eserlerin konuya yaklaşımları ortaya konulmuştur. İki ana başlıktan müteşekkil makale, gerek konuya dair eserlerin detaylı incelemelerini sunması, gerekse karşılaştırmalı olarak ilgi çekici analizlerin ortaya koyulması bakımından orijinal ve analitik bir araştırma görünümü arz etmektedir. Öte yandan makalenin belirli müelliflere diğerlerine nazaran daha çok atıf yapmış olması, cem‘ ve tefrîk konusunda müelliflerin metodolojik yeterliliklerine işaret ederken eserlerin yazıldığı dönemin ve öncelik-sonralık ilişkisinin mahiyetine herhangi bir atıfta bulunmaması, makaledeki bazı eksiklikler olarak tespit edilmiştir. Bunun yanında cem‘ ve tefrîk meselesiyle ilgili günümüzde akademik mecrada orijinal teliflerin nicelik olarak azlığı, araştırmacının ele aldığı eserleri bütüncül bir bakış açısıyla okuyarak orijinal sonuçlar ortaya koyması, makalenin güçlü yönleri olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Sahabe Literatürü, Cem ve Tefrîk, Hamza el-Bekrî

Hamza Al-Bakri, The Problem of al-Jam’ wa al-Tafrīq in Books Relating to the Sahaba

Öz

This study aims to introduce the article titled "إشكالية الجمع والتفريق في كتب معرفة الصحابة" (The Problem of Jam' and Tafrik in the Sahaba Literature) written by Hamza al-Bakri in Arabic in 2023. First, a brief information about the author is given and then the purpose of the article is emphasized. The issue of jam' and tafrīq, which is a separate discipline that deals with the confusion of names in the hadith literature, is examined methodologically based on the works written on the biography of the Companions and a detailed methodological analysis of the subject is presented. In this respect, the leading and famous works of the field have been identified and their approaches to the subject have been revealed, sometimes in detail and sometimes superficially. The article, which consists of two main sections, presents an original and analytical research in terms of both presenting detailed examinations of the works on the subject and presenting interesting comparative analyses. On the other hand, the fact that the article refers to certain authors more than others, and that it does not make any reference to the period in which the works were written and the nature of the relationship between priority and succession, while pointing out the methodological competence of the authors on the subject of jam' and tafrīq, have been identified as some of the deficiencies of the article. In addition, the scarcity of original writings on the subject of jam' and tafrīq in the academic arena today and the original conclusions of the researcher by reading the works from a holistic perspective are evaluated as the strengths of the article.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Sahaba Literature, Jam and Tafrīq, Hamza al-Bakri

Kaynakça

• Elbekrî, Hamza. “İşkâliyyetü’l-Cemʿ ve’t-Tefrîk fî Kutubi Maʿrifeti’s-Sahâbe.” darulfunun ilahiyat 34/2 (2023), 337-358.