Kazakhstan and UNESCO: building a sustainable future through scientific cooperation

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 6, 323 - 334, 01.12.2025

Ayşe Yaşar Ümütlü , Hacı Ahmet Şimşek , Ayşe Nur Aydemir

Öz

Kazakhstan has been spearheading innovative projects aimed at achieving sustainable development goals through its scientific collaborations with UNESCO. This paper examines Kazakhstan’s efforts within the framework of its scientific partnership with UNESCO, focusing on critical areas such as natural resource management, combating climate change, and enhancing scientific capacity.
Through UNESCO’s Man and the Biosphere (MAB) program, Kazakhstan has made significant contributions to ecological balance and sustainable development by preserving and improving its biosphere reserves. Notable examples include the protection of the Saryarka Steppes and Altyn-Emel National Park, which highlight the country’s dedication to safeguarding its natural heritage.
The paper also explores the tangible benefits derived from scientific research projects developed in partnership with UNESCO, particularly in the areas of renewable energy utilization, water management, and combating desertification. These initiatives have enhanced local and regional environmental awareness while emphasizing the importance of international cooperation in addressing climate change.
The study demonstrates that Kazakhstan’s collaboration with UNESCO extends beyond the production of scientific knowledge, contributing to regional development through education and technology transfer. This partnership has enabled Kazakhstan to strengthen its role as an international actor in the field of science and to develop innovative solutions for sustainable development.
In conclusion, the scientific cooperation between Kazakhstan and UNESCO is evaluated as a strategic partnership offering sustainable solutions to global environmental challenges, serving as a model for other nations to follow. Another important aspect of this cooperation is the positive impact of Kazakhstan's projects with UNESCO on local rights and communities. These projects have raised the environmental awareness of the population, especially in rural and remote areas, as well as promoted regional development through scientific research and education. Through its cooperation with UNESCO, Kazakhstan is consolidating its global leadership role, not only in scientific, but also in social development and environmental sustainability. This process not only enhances Kazakhstan's strength in international relations, but also allows it to stand out as an exemplary model at the regional and global level.

Anahtar Kelimeler

Kazakhstan , UNESCO , Scientific Cooperation , Sustaniable Development

Etik Beyan

This study has been prepared in accordance with research and publication ethics. There is no situation in this study that requires the approval of an ethics committee. The article is the original work of the author(s) and has not been submitted to another journal for evaluation.

Destekleyen Kurum

No financial support was received from any institution or organization during the preparation of this study

Teşekkür

The authors would like to thank Dr. Hacı Ahmet Şimşek, Dr. Ayşe Yaşar Ümütlü, and Ayşe Nur Aydemir for their academic guidance and valuable contributions during the preparation of this study.

Kazakistan ve UNESCO bilimsel iş birliği ve sürdürülebilir gelecek inşası

Öz

Kazakistan, UNESCO ile bilim alanında geliştirdiği işbirlikleriyle sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmayı amaçlayan yenilikçi projelere öncülük etmektedir. Bu makale, Kazakistan’ın UNESCO ile bilimsel işbirliği çerçevesinde yürüttüğü çalışmaları ele alarak, doğal kaynak yönetimi, iklim değişikliğiyle mücadele ve bilimsel kapasitenin artırılması gibi kritik alanlara odaklanmaktadır.
UNESCO’nun “Man And The Biosphere” (MAP) programı kapsamında, Kazakistan’ın biyosfer rezervlerinin korunması ve geliştirilmesi, ekolojik denge ve sürdürülebilir kalkınma açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Özellikle Saryarka Bozkırları ve Altyn-Emel Milli Parkı gibi alanların korunması, Kazakistan’ın doğal mirasını koruma çabalarını desteklemektedir.
Makalede ayrıca UNESCO ile birlikte geliştirilen bilimsel araştırmaların, yenilebilir enerji kaynaklarını kullanımı, su yönetimi ve çölleşmeyle mücadele konularında sağladığı somut faydalar ele alınmaktadır. Bu projeler yerel ve bölgesel düzeyde çevresel farkındalığı artırarak, iklim değişikliğiyle mücadelede uluslararası işbirliğinin önemini vurgulamaktadır.
Kazakistan’ın UNESCO ile işbirliğinin sadece bilimsel bilgi üretmeyle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda eğitim ve teknoloji transferi yoluyla bölgesel kalkınmayı desteklediğini ortaya koymaktadır. Bu işbirliği, Kazakistan’ın bilim alanında uluslararası bir aktör olarak güçlenmesine ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik yenilikçi çözümler geliştirmesine olanak tanımaktadır.
Sonuç olarak Kazakistan ve UNESCO arasındaki bilimsel işbirliği, küresel çevresel sorunlara yönelik sürdürülebilir çözümler sunarak diğer ülkelere de model teşkil eden stratejik bir ortaklık olarak değerlendirilmektedir. Bu işbirliğinin bir diğer önemli yönü ise Kazakistan’ın UNESCO ile yürüttüğü projelerin yerel haklar ve topluluklar üzerinde oluşturduğu olumlu etkileridir. Bu projeler, özellikle kırsal ve uzak bölgelerde yaşayan nüfusun çevre bilincini artırmış, aynı zamanda bilimsel araştırmalar ve eğitim yoluyla bölgesel kalkınmayı teşvik etmiştir. Kazakistan, UNESCO ile yaptığı işbirliği sayesinde, sadece bilimsel anlamda değil, aynı zamanda toplumsal kalkınma ve çevresel sürdürülebilirlik konularında da küresel liderlik rolünü pekiştirmektedir. Bu süreç, Kazakistan’ın uluslararası ilişkilerdeki gücünü artırmakla kalmayıp, bölgesel ve küresel düzeyde örnek teşkil eden bir model olarak öne çıkmasına olanak sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kazakistan , UNESCO , Bilimsel İşbirliği , Sürdürülebilir Kalkınma.

Etik Beyan

Bu çalışma, araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır.Çalışmada etik kurul izni gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Makale, yazar(lar)ın özgün çalışması olup başka bir dergiye değerlendirilmek üzere gönderilmemiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde herhangi bir kurum ya da kuruluş tarafından maddi destek sağlanmamıştır.

Teşekkür

Yazarlar, çalışmanın hazırlanma sürecinde gösterdiği akademik rehberlik ve katkılarından dolayı Dr. Öğr. Üyesi Hacı Ahmet Şimşek, Dr. Ayşe Yaşar Ümütlü ve Ayşe Nur Aydemir’e teşekkür ederler.

Kaynakça

• Abishov, N., & Ünlüönen, K. (2016). Kazakistan turizminin mevcut durumu ve gelişme perspektifleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(8), 99–109. https://doi.org/10.33692/avrasyad.509270
• Aizhan, K., & Diana, M. (2013). Doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik gelişme: Kazakistan örneği. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 20–31. https://doi.org/10.18354/esam.81722
• Arslan, D. A. (2020). Türk dünyası ve Kazakistan. Bengi Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi, (Kazakistan Özel Sayısı 2), 5–10.
• BBC Monitoring. (2026). Kazakh premier, UNESCO chief discuss cooperation. BBC Monitoring Central Asia, 1.
• Çapa, M. (2019). Sovyetler Birliği’nin dağılması: Kazakistan Cumhuriyeti’nin bağımsızlık sürecinde Türkiye-Kazakistan münasebetleri. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(17), 1–23. https://doi.org/10.33207/trkede.517337
• Düğen, T. (2022). Bağımsızlığının 30. yılında Kazakistan: Güvenlik, istikrar ve uluslararası işbirliği. Düşünce Dünyasında Türkiz, 12(59), 119–160.
• Dyussembekova, N., et al. (2022). Assessment of energy efficiency measures’ impact on energy performance in the educational building of Kazakh-German University in Almaty. Sustainability, 14(16), 9813. https://doi.org/10.3390/su14169813
• European Union News. (2017). Federal Councillor Didier Burkhalter launches “Blue Peace” initiative for transboundary water management in Central Asia. https://www.eda.admin.ch/eda/en/fdfa/fdfa/aktuell/news.html/content/eda/en/meta/news/2017/6/19/67104
• FarabiUniversity. (2022). News. https://farabi.university/news/29656?lang=en
• Jashenko, R., et al. (2019a). The conservation of ecosystem and biological diversity in Alakol Biosphere Reserve (East Kazakhstan). IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 298(1), 012022. https://doi.org/10.1088/1755-1315/298/1/012022
• Jashenko, R., et al. (2019b). Biosphere-oriented urbanization and UNESCO program “Man and the Biosphere.” IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 298(1), 012023. https://doi.org/10.1088/1755-1315/298/1/012023
• Kazmab.kz. (n.d.). Home. https://www.kazmab.kz/index.php/en/
• Karibayeva, G. (2022). An analysis of the roles and activities of stakeholders in reviving and promoting the disrupted traditional cultural heritage of the Kazakh people (Doktora tezi). ProQuest Dissertations & Theses. Kılıçoğlu, G. (2020). Dünyanın kalbi: Kazakistan. Türk Dünyası Araştırmaları, 124(245), 461–462.
• Kuryshzhan, D., & Altıntaş, H. (2022). Kazakistan ve Türkiye arasındaki dış ticaret. Uluslararası İdil-Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi, 4(8), 275–294.
• Loodin, N. (2020). Aral Sea: An environmental disaster in twentieth century in Central Asia. Modeling Earth Systems and Environment, 6(4), 2495–2503. https://doi.org/10.1007/s40808-020-00837-3
• Mynbayeva, A., & Anarbek, N. (2016). Informatization of education in Kazakhstan: New challenges and further development of scientific schools. International Review of Management and Marketing, 6(3S).
• Sağdıç, H. (2021). Abay ve 21. yüzyılda Kazakistan. Uluslararası İdil-Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi, 3(5), 101–114.
• UNESCO UNITWIN Network. (2024). Gender, media and ICTs. http://www.unitwin.net
• Toprak, N. (2017). Türkiye’nin Kazakistan ile kurmuş olduğu enerji ilişkilerinin Türkiye’nin yumuşak gücüne etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 111–121. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.297192
• Tugjanov, E. (2011). Kazakistan Cumhuriyeti milli politikasının temel özellikleri hakkında. İstanbul University Journal of Sociology, 3(22), 589–594.
• UNESCO. (n.d.). Kazakhstan National Committee for the UNESCO Programme “Man and the Biosphere” (MAB). https://www.kazmab.kz/index.php/en/biosphere-reserves
• UNESCO. (2021). Steps up efforts for biodiversity conservation with the designation of 20 new biosphere reserves. US Fed News Service, Including US State News. https://www.unesco.org/en/articles/unesco-steps-efforts-biodiversity-conservation-designation-20-new-biosphere-reserves
• Usmanova, R. M. (2003). Aral Sea and sustainable development. Water Science and Technology, 47(7–8), 41–47. https://doi.org/10.2166/wst.2003.0669
• Xie, L., & Jia, S. (2018). Central Asia: Sino-Kazakh water diplomacy on the Ili and Irtysh rivers. In China’s international transboundary rivers (pp. 137–159). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315537900-7
• Yalçınkaya, A., & Mehmetcik, H. (2017). Aral Gölü felaketi: Beklentiler ve önceliklerde farklılıklar devam ederken ne yapılmalı? Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 150–162.
• Yelubayeva, P., et al. (2023). Addressing challenges in Kazakh education for sustainable development. Sustainability, 15(19), 14311. https://doi.org/10.3390/su151914311