Ethical leadership in educational organizations: Systematic analysis

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 223 - 244, 10.12.2023

Serkan Kütükçü , Fatmanur Özen

Öz

This research examines the process of providing guidance and inspiration by ethical leaders working in educational organisations. The focus is on how to internalise and implement ethical values within educational organisations. The aim of the study is to systematically analyse ethical leadership studies in educational organisations. The study aims to analyse the distribution of studies on ethical leadership by years, the type of studies, the methods used, the group from which data are collected, the topics most frequently associated with ethical leadership and the predictors of ethical leadership. To achieve this goal, a sample of Turkish educational organizations was selected, and a systematic analysis was performed on 71 articles, 70 master's theses, and 12 doctoral dissertataions published by Turkish academics in national and international indexes, as well as by the Higher Education Council of Türkiye between 2000 and 2023. The results of the research indicate that ethical leaders play a guiding role in educational organizations, inspiring the internalization and application of ethical values. The systematic analysis of the selected works shows that studies on ethical leaders and leadership generally adopt quantitative research approaches, mostly complemented by data collected from the audience, especially teachers. The most frequently studied topic related to ethical leadership is ethical leader behaviours. Research results show that there are studies showing the relationship between ethical leadership and positive or negative organisational behaviours and its effect on these behaviours. In the studies, policy makers and practitioners were generally suggested to improve principals' ethical leadership behaviours by "providing in-service training and postgraduate education opportunities". On the other hand, in the suggestions for researchers, it was frequently emphasised that the concept should be "studied in different samples and qualitative research should be expanded". It is suggested that school principals should adopt ethical leadership approaches as it will positively affect organisational performance and employee welfare.

Anahtar Kelimeler

Ethical leadership, Educational organizations, Systematic analysis

Etik Beyan

Makale için etik onay alınmamıştır. Yazarlar, çalışmasının etik kurul onayına tabi olmadığını beyan eder.

Eğitim örgütlerinde etik liderlik: Sistematik analiz

Öz

Bu araştırma, eğitim örgütlerinde görev yapan etik liderlerin rehberlik ve ilham sağlama sürecini incelemektedir. Odak noktası, etik değerlerin eğitim kurumları içinde nasıl içselleştirileceği ve uygulanacağıdır. Çalışmanın amacı, eğitim örgütlerinde gerçekleştirilen etik liderlik çalışmalarını sistemli bir şekilde analiz etmektir. Çalışmada, etik liderlikle ilgili yapılan çalışmaların yıllara göre dağılımı, türü, hangi yöntemlerin kullanıldığı, veri toplanan grup, en çok hangi konularla ilişkilendirildiği ve etik liderliğin nelerin yordayıcısı olduğunun analiz edilmesi hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşmak için, Türk akademisyenler tarafından 2000-2023 yılları arasında ulusal ve uluslararası dizinlerde ile Türkiye Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Tez Merkezi tarafından yayımlanan Türk eğitim örgütleri örneklemi üzerinden tamamlanmış 71 makale, 70 yüksek lisans tezi ve 12 doktora tezinin sistematik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları, etik liderlerin eğitim örgütlerinde rehberlik rolü oynadığını, etik değerlerin içselleştirilmesine ve uygulanmasına ilham kaynağı olduğunu göstermektedir. Seçilen eserlerin sistemli analizi, etik liderler ve liderlikle ilgili çalışmalarda genellikle nicel araştırma yaklaşımlarının benimsediğini, büyük çoğunlukla izleyicilerden, özellikle öğretmenlerden toplanan verilere tamamlandığını göstermektedir. Etik liderlikle ilgili en sık çalışılan konu, etik lider davranışlarıdır. Araştırma sonuçları, etik liderliğin pozitif veya negatif örgütsel davranışlarla olan ilişkisi ve bu davranışlar üzerinde etkini gösteren çalışmalar olduğunu göstermektedir. Araştırmalarda, politika yapıcı ve uygulayıcılara müdürlerin etik liderlik davranışlarının geliştirilmesine yönelik genel olarak “hizmetiçi eğitim ve lisansüstü eğitim olanaklarının sunulması” gibi öneriler sunulmuştur. Öte yandan araştırmacılara yönelik önerilerde sıklıkla kavramın “farklı örneklemlerde çalışılması ve nitel araştırmaların yaygınlaştırılması” vurgulanmıştır. Örgütsel performansı ve çalışanların refahını olumlu yönde etkileyeceği için okul müdürlerinin etik liderlik yaklaşımlarını benimsemesi gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik liderlik, Eğitim örgütleri, Sistematik analiz

Kaynakça

• Ada, S. & Küçükali, R. (2016). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (3. baskı). Anı.
• Akarsu, B. (1965). Ahlâk öğretileri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Aydın, İ. (2021). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Pegem.
• Aydın T. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Tez No. 732903). [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Bass, B. M. (1990). From transactional to transformational leadership: Learning to share the vision. Organizational Dynamics, 18(3), 19–31. https://doi.org/10.1016/0090-2616(90)90061-s
• Belenkuyu, C. (2020). Etik liderlik. K. Yılmaz (Ed.), Liderlik: Kuram-araştırma-uygulama içinde (ss.231-243). Pegem.
• Bennis, W. (2003). On becoming a leader. Addison-Wesley.
• Bennis, W., & Nanus, B. (2003). Leaders: Strategies for taking charge. Harper Business Essentials.
• Bi, L., Ehrich, J., & Ehrich, L. C. (2012). Confucius as transformational leader: Lessons for ESL leadership. International Journal of Educational Management, 26(4), 391-402.
• Brown, M.E., Treviño, L.K., & Harrison, D.A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organ. Behav. Hum. Decis. Process, 97, 117–134.
• Cemaloğlu, N. & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 132-156.
• Cemaloğlu, N. (2020). Liderlik. S. Özdemir, F. Sezgin, N. Koşar (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde (ss. 135-187). Pegem.
• Ciulla, J. B. (1995). Leadership ethics: Mapping the territory. Business Ethics Quarterly, 5(1), 5-28. https://doi.org/10.2307/3857269
• Ciulla, J., B. (2012). Ethics effectiveness: The nature of good leadership. In J. Antonakis, D. V. Day (Ed), The nature of leadership (pp. 507-540). Sage.
• Ciulla, J. B., Uhl-Bien, M., & Werhane, P.H. (2013). Editors’ introduction: Leadership ethics. In J. B. Ciulla, M. Uhl-Bien, & P. H. Werhane (Ed.), Leadership ethics (pp. 25-37). Sage.
• Ciulla, J. B. (2015). Conversations and correspondence with Burns on the ethics of transforming leadership. Leadership and the Humanities, 3(1), 26-31.
• Ciulla, J. B. (2017). Leadership ethics. International Encyclopedia of Ethics, 1–7. https://doi.org/10.1002/9781444367072.wbiee370.pub2
• Debeş, G. (2021). Teachers’ and administrators’ perception about the concepts of “ethical behavior” and “attitude”. International Journal of Curriculum and Instruction, 13(1 Special Issue), 756–772.
• Eranil, A. K., & Özbilen, F. M. (2017). Relationship between school principals' ethical leadership behaviours and positive climate practices. Journal of Education and Learning, 6(4), 100-112.
• Erdoğan, İ. (2018). Eğitim ve okul yönetimi (4. baskı). Alfa.
• Ertürk, R. (2019). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları, öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları ve örgütsel bağlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 119-135.
• Freeman, R., E., & Steward, L. (2006). Developing ethical leadership. Business Roundtable Institute for Corporate Ethics, 2-15.
• Gök, S. (2008). İş etiği ile iş ahlakı arasındaki ilişki ve çalışma yaşamında iş etiğini etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-19.
• Gedikoğlu, T. (2015). Liderlik ve okul yönetimi. Anı.
• Gini, A. (1995). Leadership for the Twenty-First Century by Joseph C. Rost. Business Ethics Quarterly, 5(1), 143–155. http://www.jstor.org/stable/3857277
• Gini, A. (1997). Moral leadership and business ethics. Journal of Leadership Studies, 4(4), 64–81. https://doi.org/10.1177/107179199700400406
• Gini, A. (1998). Moral leadership and business ethics. In J. B. Ciulla (Ed.), Ethics, the heart of leadership (pp. 27-47). Greenwood.
• Göçen, A. (2021). Ethical leadership in educational organizations: A cross-cultural study. Turkish Journal of Education, 10(1), 37-57.
• Grigoropoulos, J. E. (2019). The role of ethics in 21st Century organizations. International Journal of Progressive Education, 15(2), 167-175. https://doi.org/10.29329/ijpe.2019.189.12
• Hanhimäki, E., & Risku, M. (2021). The cultural and social foundations of ethical educational leadership in Finland. In R. Normand, L. Moos, M. Liu, P. Tulowitzki (Ed.), The cultural and social foundations of educational leadership. Educational governance research (Vol 16, pp. 83-99). Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-74497-7_5
• Haydon, G. (2004). Values education: Sustaining the ethical environment. Journal of Moral Education, 33(2), 115-129. https://doi.org/10.1080/0305724042000215186
• Irby, B. J., & Lunenburg, F. C. (2014). Promoting ethical behavior for school administrators. Journal of Ethical Educational Leadership, 1(4), 1-28.
• Işık, M. & Çetin, M. (2020). Okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(4), 155-173. https://doi.org/10.46423/izujed.775588
• Keiper, M., Berry, K., & Jean, R. (2020). Factors influencing perception of ethical behaviour of peers: Time, emotional intelligence, and ethical behaviour of self. e-Journal of Business Education and Scholarship of Teaching, 14(1), 189-203.
• Kılıçoğlu, D. & Kılıçoğlu, G. (2020) Yirmi birinci yüzyılda okul liderliği. K. Yılmaz (Ed.), Liderlik: Kuram – araştırma-uygulama (ss. 857-874). Pegem.
• Kıranlı Güngör, S. (2018). Content Analysis of Theses and Articles on Ethical Leadership. International Journal of Instruction, 11(4), 901-920.
• Kutsyuruba, B., & Walker, K. (2015). The lifecycle of trust in educational leadership: An ecological perspective. International Journal of Leadership in Education, 18(1), 106-121.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetim. G. Arastaman (Çev. Ed.). Nobel.
• Lunny, C., Brennan, S. E., McDonald, S., & McKenzie, J. E. (2016). Evidence map of studies evaluating methods for conducting, interpreting and reporting overviews of systematic reviews of interventions: Rationale and design. Systematic Reviews, 5(1), 1-8.
• Mahmutoğlu, A. (2009), Etik ve ahlak, benzerlikler, farklılıklar ve ilişkiler. Türk İdare Dergisi, 81(463-464), 225-249.
• Melé, D. (2005). Ethical education in accounting: Integrating rules, values and virtues. J Bus Ethics, 57, 97–109. https://doi.org/10.1007/s10551-004-3829-y
• Mengüşoğlu, T. (1965). Değişmez değerler ve değişen davranışlar: Felsefi etik için kritik bir hazırlık. İstanbul Üniversitesi.
• Minaz, M. B., (2017). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen algılarının yolsuzluk bağlamında incelenmesi. (Tez No. 469568). [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Mitchell, C., & Sackney, L. (2015). Rethinking schools as living systems. In D. Burgess, & P. Newton (Ed.), Educational administration and leadership (pp. 255-274). Routledge.
• Northouse, P. (2016). Leadership: Theory and practice. Sage.
• Oğuz, E. (2021). Dağıtılmış liderlik. H. B. Memduhoğlu, K. Yılmaz (Ed.), Yönetimde yeni yaklaşımlar içinde (ss. 199-224). Pegem.
• Özdemir, M. & Abaslı, K. (2020). Liderlikte araştırma yaklaşımları. K. Yılmaz (Ed.). Liderlik: Kuram-araştırma-uygulama içinde (ss. 847-856). Pegem.
• Pieper, A. (2012). Etiğe giriş (2. Baskı). Ayrıntı.
• Pipkin, C. H. (2000). A call for ethical leadership. GSU Educational Forum.
• Pritchard, R. D. (1969). Equity theory: A review and critique. Organizational Behavior and Human Performance, 4(2), 176-211.
• Rost, J. C., (1993) Leadership for the Twenty-First Century. Foreword.
• Sabir, S. (2021). A study on ethical leadership perceptions and its impact on teachers' commitment in Pakistan. International Journal of Educational Leadership and Management, 9(1), 28-53.
• Salifu, A. I., Zhu, H., & Rakib, H. (2022). Ethical leadership style and employee job satisfaction: The mediating role of trust and work engagement in the Ghana education service. International Journal of Novel Research in Marketing Management and Economics, 9(2), 1-11. https://doi.org/10.5281/zenodo.6536303
• Şişman, M. (2018). Öğretim liderliği (6. baskı). Pegem Akademi.
• Taş, M. (2022). Ortaokul müdürlerinin öğretmenler üzerindeki tahakküm davranışları ve etik liderlik becerilerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. (Tez No. 732903). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tuna, M., Bircan, H. & Yeşiltaş, M. (2012). Etik Liderlik Ölçeğinin geçerlik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Turan, S. (2020). Liderlik nedir? K. Yılmaz (Ed.), Liderlik: Kuram-araştırma-uygulama içinde (ss. 1-5). Pegem Akademi.
• Turan, S., & Şişman, M. (2000). Okul yöneticileri için standartlar: Eğitim yöneticilerinin bilgi temelleri üzerine düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
• Uğurlu, C., Sincar, M., & Çınar, K. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 266-281.
• Williamson, T. (2008). The good society and the good soul: Plato's republic on leadership. The Leadership Quarterly, 19(4), 397-408.
• Wood, K. (2023). Learning leadership: Leading growth in a transactional system. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, 202, 42-55.
• Young, H., & Belanger, T. (1983). The ALA Glossary of library and information science. American Library Association.
• Youngs, P., & King, M. B. (2002). Principal leadership for professional development to build school capacity. Educational Administration Quarterly, 38(5), 643-670.
• Yukl, G. A. (2010). Leadership in organizations. Pearson Education.
• Zhu W., May D., & Avolio, B. (2004). The impact of ethical leadership behavior on employee outcomes: The roles of psychological empowerment and authenticity. Journal of Leadership and Organizational Studies, 11(1), 16-26.
• Zhu, W. (2008). The effect of ethical leadership on follower moral identity: The mediating role of psychological empowerment. Leadership Review, 8, 62- 73.