Türk mitolojisinde çocuklarda kahramanlık olgusu

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 3, 25 - 36, 01.06.2024

Devrim Demircioğlu

Öz

Türkler tarihin her devrinde çocuk eğitimine büyük önem vermişlerdir. Bu durum Türklere ait ilk bilgilerin yer aldığı yazılı metinlerde de gözlenmektedir. Türklerin tarih sahnesine çıktığı türeyiş destanlarında çocuk kahramanlar her zaman önemli birer figür olmuşlardır. Bu destanların birinde savaşta öldürülmeyip çöle bırakılan bir bebeğin dişi bir kurt tarafından emzirilmesi ve bir kahraman olarak yetişerek toplumuna liderlik etmesi anlatılmaktadır. Bu durum Türklerin var oluş algısının yetişkin bir bireyden değil de bir çocuk kahramandan başlattıklarının göstergesidir. Benzer şekilde başka destanlarda ve hikayelerde de çocukların kahramanlık ülküsüyle yetiştirildikleri görülmektedir. Bu örneklerden hareketle Türklerin tarihsel süreçte çocuk eğitiminde bir değer olarak kahramanlık olgusuna özel bir önem verdikleri anlaşılmaktadır. Bu çalışmada bir değer olarak “kahramanlık” kavramının çocuk eğitimindeki işlevi Türk mitolojisindeki örnekler üzerinden incelenmiştir. Çalışma, Türk mitolojisindeki çocuk eğitimi konusunu kahramanlık olgusu bağlamında derinlemesine keşfetmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca uygun olarak çalışmada nitel araştırma deseni ve yorumlama tekniği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk mitolojisi, Çocuk eğitimi, Değerler eğitimi, Kahramanlık

Etik Beyan

Çalışmada etik izin gerektiren veri toplanmamıştır.

Heroism in children in Turkish mythology

Öz

Turks have given great importance to child education in every period of history. This situation is also observed in the written texts containing the first information about the Turks. Child heroes have always been important figures in the origin epics in which Turks appeared on the stage of history. In one of these epics, it is told that a baby who was not killed in the war but left in the desert was suckled by a she-wolf and grew up as a hero and led his society. This situation is an indication that the Turks' perception of existence starts from a child hero, not from an adult individual. Similarly, in other epics and stories, it is seen that children were raised with the ideal of heroism. Based on these examples, it is understood that the Turks gave crucial importance to the phenomenon of heroism as a value in child education throughout the historical process. In this study, the function of the concept of "heroism" as a value in child education was examined through examples from Turkish mythology. The study aims to explore in depth the subject of child education in Turkish mythology in the context of heroism. In accordance with this purpose, qualitative research design and interpretation technique were used in the study.

Anahtar Kelimeler

Turkish mythology, Child education, Values education, Heroism

Etik Beyan

No data requiring ethical permission was collected in the study.

Kaynakça

• Anonim. (2024). Dede Korkut hikayeleri [Kitab-ı Dedem Korkut], (A. Çakan, Çev.). İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bayat, F. (2022). Türk kültüründe kadın şaman. Ötüken Yayınları.
• Bilgili, N. (2022). Türk mitolojisinde fantastik varlıklar. Hermes Yayınları.
• Çelebi, İ. (1997). Hızır. Türkiye Diyanet Vakfı [TDV] İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/samanizm (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• Duman, E. (2023). Türk mitolojisinde kötü dişil varlıklar (Tez no: 818028). [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 26.02.2024)
• Ergin, M. (2023). Dede Korkut kitabı (55. basım). Boğaziçi Yayınları.
• Erhat, A. (2015). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Gönen, S. (2005). Dede Korkut hikâyelerinden günümüze yansıyan doğum âdetleri. TÜBAR-XVIII-2005-Güz, 103-112. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/156837
• Gülensoy, T. (2018). Manas destanı (Türkiye Türkçesi ile). Akçağ Yayınları
• Güngör, H. (2010). Şamanizm. Türkiye Diyanet Vakfı [TDV] İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/samanizm (Erişim Tarihi: 26.02.2024).
• İstanbul Teknik Üniversitesi [İTÜ], (2024). Türk mitolojisi. https://web.itu.edu.tr/~yayla/turkmit.pdf (Erişim Tarihi: 22.02.2024).
• Kılıç, H. Ç. (2003). Türk kültüründe inanç ve inanışlar (Tez no: 136826). [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Erişim Tarihi: 26.02.2024)
• Küçüktuncer, M. (2020). Türk mitolojisi ve şamanizmde doğa olayları. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 8(21), 95-108. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1108268
• Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi. (2020). Korkut Ata kimdir? https://www.osmaniye.edu.tr/birimdetay-korkutata-30124 adresinden 27.02.2024’te incelendi.
• Ögel, B. (1998). Türk mitolojisi I-II (3.basım). Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Sakaoğlu, S. (2011). Halk hikâyeleri, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/EDB205U/ebook/EDB205U-11V1S1-6-0-1-SV1-ebook.pdf adresinden 27.02.2024’te incelendi.
• Türk Dil Kurumu [TDK], (2024). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 22.02.2024’te incelendi.