An art and thought pen of The Republic: Recep Bilginer

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 4, 222 - 240, 01.12.2024

Hülya Atasoy , Necmi Uyanık

Öz

Recep Bilginer was born in 1922, towards the end of the National Struggle. His childhood and youth were spent in a difficult period before and during the Second World War. An important portion of the author’s memories were shaped by the problems of the Republic, Atatürk’s revolutions, liberty, the single-party period, the privileged period, sometimes discrimination, favoritism, and the transition to the multi-party period. For that reason, he thought that his generation was wasted by various troubles. From the moment he entered life as a child to his youth, the period in which he experienced the most trouble and injustice was the single-party years.
R. Bilginer started his real profession, journalism, in Eskisehir during the CHP period and completed his education at the Journalism Institute in Istanbul and then continued his work at the “Vatan” newspaper in 1944. While working as a reporter and editor in chief within the newspaper sector, he became the owner of many newspapers and magazines. He held miscellaneous positions in the Istanbul Municipality during the Democrat Party period from 1950 until the May 27, 1960 Coup. In addition to his journalism profession, he also produced significant theater plays in the field of literary art.
In this article, R. Bilginer’s life, his understanding of literary art and world of thought are assessed.

Anahtar Kelimeler

Recep Bilginer, Republican Era Theater, Art, Journalist

Cumhuriyetin bir sanat ve düşünce kalemi: Recep Bilginer

Öz

Recep Bilginer, Millî Mücadele yıllarının sonlarına doğru 1922 yılında dünyaya gelmiştir. Çocukluk ve gençlik yılları İkinci Dünya Savaşı öncesi ve İkinci Dünya Savaşı devrinde sıkıntılı bir dönemde geçmiştir. Yazarın anılarının önemli bir kısmı Cumhuriyet, Atatürk devrimleri, özgürlük, tek parti dönemi, imtiyazlılar dönemi, bazen ayrımcılık, kayırmacılık, çok partili döneme geçiş sorunları içerisinde şekillenmiştir. Bu nedenle kendi kuşağının çeşitli sıkıntılarla harcanıp gittiğini düşünmüştür. Hayata atıldığı çocukluk anından gençliğine kadar en çok sıkıntı ve haksızlık yaşadığı dönemin tek partili yıllar olmuştur.
R. Bilginer, asıl mesleği olan gazeteciliğe CHP döneminde Eskişehir’de başlamış ve İstanbul’da Gazetecilik Enstitüsü’nde öğrenim hayatını tamamlayarak, 1944 yılında “Vatan” gazetesinde çalışmalarını sürdürmüştür. Gazete sektöründe muhabirlik, yazı işleri müdürlüğü yaparken birçok gazete ve derginin sahibi olmuştur. 1950 yılından 27 Mayıs 1960 Darbesine kadar Demokrat Parti döneminde İstanbul Belediyesinde çeşitli görevler almıştır. Gazetecilik mesleğinin yanı sıra edebi olarak sanat alanında da önemli tiyatro oyunlarına imza atmıştır.
Bu makalede R. Bilginer’in hayatı ile birlikte edebi sanat anlayışı ve düşünce dünyası değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Recep Bilginer, Cumhuriyet Devri Tiyatro, Sanat, Gazeteci

Kaynakça

• Akdağ, Ö. (2009). Torosların tepesinde bir demokrasi destanı. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 74, 309-344.
• Ayhan, B. (2008). Olağanüstü durumlarda toplumsal dayanışma ve bütünleşmeye basının katkısı: Millî Mücadele Dönemi Türk Basını. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 19, 78-90.
• Bilginer, R. (1959). Hapishane penceresi. Türkiye Ticaret Postası Matbaası.
• Bilginer, R. (1980). Politikada bir sarı çizmeli. Yazko Yayınevi.
• Bilginer, R. (1981). Ben kimim? Devlet Tiyatroları Yayınevi.
• Bilginer, R. (1984). Hapisliğim. Yazko, Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi.
• Bilginer, R. (1988). Parkta bir sonbahar günüydü. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Bilginer, R. (1992). Mevlâna Âşık ve Mâşuk, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bilginer, R. (1995). Karım ve kızım. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bilginer, R. (1998). Hapiste bir gazeteci. Çağdaş Yayınları.
• Bilginer, R. (1998). Zenginler hükümeti. Dünya Yayınları.
• Bilginer, R. (2000). Savaştan barışa aşktan kavgaya. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Bilginer, R. (2003). Gazeteciden dost. Ankara Devlet Tiyatrosu Yayınevi.
• Bilginer, R. (2005). Üç iktidar üç hayal kırıklığı. Doğan Kitap.
• Bilginer, R. (2001). Yunus Emre. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Bilginer, R., Banoğlu, N. A., & Bozok, H. (1981). Türk basınında Mustafa Kemal Atatürk. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti.
• Bilginer, R., & Yalçın, M. A. (1954). Türkiye Reisicumhuru Celal Bayar’ın Amerika seyahatleri. Sulhi Garan.
• Dündar, C., & Özgentürk, N. (2005). İlk durak. Alfa.
• Ener, A., (2009). Recep Bilginer ve tiyatro oyunları üzerine bir inceleme, [Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Ener S., A. (2020). Recep Bilginer. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.
• İnuğur, M. N. (2005). Basın ve yayın tarihi. Der Yayınevi.
• Konur, T. (2013). Tiyatronun kaynağı. Dünya Tiyatro Tarihi Ders Kitabı.
• Özgü, M. (1970). Tiyatro bilimi. Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 1, 1-18.
• Özgü, M. (1971). Tiyatronun kültür niteliği. Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 2, 1-10.
• Semercioğlu, B. (2020). Tarihsel gelişim sürecinde tiyatronun işlevi ve yöntemi. Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 8, 21-33.
• Sipahioğlu, E. (1964). Recep Bilginer ile bir konuşma. Yeditepe, 96, 8-10.
• Taner, H. (2010). Tanzimat’tan bugüne edebiyatçılar ansiklopedisi, (II). Yapı Kredi Yayınları.
• Taştan, Z. (2008). Recep Bilginer’in tiyatroları. Kitapevi.
• Tekin, Ö., Bilginer, R. (1945). Beyşehir ve Eşrefoğulları (Tarih, coğrafya, iktisadi, içtimai yönler ve manzaralar). Kara Matbaası.
• Tural, S. (2005). Atatürkçü yazar Recep Bilginer. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 400-422.
• Tuncel, B. (1976). Devlet eliyle tiyatro öğretim ve eğitimi. Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 7, 15-16.
• Turinay, N. (2010). Cumhuriyet Döneminde düşünce ve kültür hayatı (1918’den 1938’e). Prof. Dr. Erol Güngör Anısına Türkiye’de Değişim Sempozyumu, 419-461.
• Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan holdinglere Türk basın tarihi, Remzi Kitabevi.
• Yurtsever, Ö. (1998). Edebiyat sosyolojisinin ölçütleriyle Recep Bilginer, [Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Prof. Dr. Sadık Tural ile yapılan röportaj. [R. T.: 10.08.2024, saat: 14:00-16:30].
• https://www.sabah.com.tr/yasam/recep-bilginer-kimdir-recep-bilginer-eserleri-hayati-sanat-anlayisi-ve-edebi-kisiligi-e1-6312298, (Erişim Tarihi: 05.07.2024).
• http://youtu.be/7tLmQjd1i7M?si=ISQI51sUrPrSfEm, Cem Radyo’da dosta doğru sohbetler: Recep Bilginer, 2 Nisan 2002, (Erişim Tarihi: 05.07.2024).
• https://www.youtube.com/watch?v=2Uu14T5dCNQ, Belediye murakıbı (denetçisi) Recep Bilginer. (Erişim Tarihi: 06.07.2024).
• https://www.youtube.com/watch?v=DLuBTN926J8, TRT 2 Başarı basamakları. (Erişim Tarihi: 06.07.2024).