RELATIONSHIP BETWEEN RESIDENTAL ENERGY CONSUMPTION AND SELECTED MACROECONOMIC FACTORS IN TÜRKİYE

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 100 - 114, 31.12.2024

Mahmut Polat İlkay Güler

Öz

The aim of the study is to examine the relationship between economic growth, energy imports and exchange rate affecting natural gas and electricity consumption in residences 1990-2022. It was determined that natural gas and electricity consumption in residences were not stationary, but independent variables were stationary and a regression model was created for the data of these factors. Then, ARDL analysis was applied. In terms of electricity consumption in residences, it was determined that there was a weak relationship with economic growth in the short term and a strong relationship in the long term, but there was no relationship between it and energy imports. When it comes to exchange rates, it was determined that there is a stronger relationship in the long term than in the short term. When the results were evaluated in terms of natural gas used in residences, it was determined that there was no relationship with economic growth. There was a negative relationship with the exchange rate compared to three years ago, and a positive relationship compared to two years ago. It was determined that the increase in energy imports reduces residential energy consumption in the short term and increases it in the long term.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Energy Economics, Energy Imports, Exchange Rate, Residential Energy Consumption

Türkiye’de Konutlarda Kullanılan Enerji Tüketimi İle Seçilmiş Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişki

Öz

Çalışmanın amacı, 1990-2022 döneminde konutlarda doğalgaz ve elektrik tüketimini etkileyen ekonomik büyüme, enerji ithalatı ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi incelemektir. Konutlarda doğalgaz tüketimi ve konutlarda elektrik tüketiminin durağan olmadığı ancak bağımsız değişkenlerin durağan olduğu belirlenmiş ve bu faktörlere ait veriler için kendi aralarında bir regresyon modeli oluşturulmuştur. Ardından ARDL analizi uygulanmıştır. Konutlarda elektrik tüketimi açısından incelendiğinde, ekonomik büyüme ile arasında kısa dönemde zayıf, uzun dönemde ise kuvvetli bir ilişki olduğu, enerji ithalatı ile arasında ilişki bulunmadığı saptanmıştır. Söz konusu döviz kuru olduğunda ise, uzun dönemde kısa döneme göre kuvvetli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar, konutlarda kullanılan doğal gaz açısından değerlendirildiğinde ise, ekonomik büyüme ile arasında ilişkiye ulaşılamamıştır. Döviz kuru ile arasında, üç yıl öncesine göre negatif yönlü, iki yıl öncesine göre ise pozitif ilişkinin varlığı görülmüştür. Enerji ithalatında ortaya çıkan artışın kısa dönemde konutlarda enerji tüketimini azaltırken uzun dönemde arttırdığı belirlenmişti

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, enerji ekonomisi, enerji ithalatı, döviz kuru, konutlarda enerji tüketimi

Kaynakça

• Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ). (2023). 2023 yili Aralik ayi dogal gaz toptan satis fiyat tarifesi. Retrieved December 12, 2023, from https://www.botas.gov.tr/Sayfa/satis-fiyat-tarifesi/439
• Bouznit, M., Pablo-Romero, M. P., and Sánchez-Braza, A. (2018). Residential electricity consumption and economic growth in Algeria. Energies, 11(7), 1656. https://doi.org/10.3390/en11071656
• Bowden, N., & Payne, J. E. (2009). The causal relationship between U.S. energy consumption and real output: A disaggregated analysis. Journal of Policy Modelling, 31(2), 180-188. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2008.09.001
• Elektrik Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ). (2023). Yüzdesel tüketim bilgileri. Retrieved October 10, 2023, from https://seffaflik.epias.com.tr/transparency/tuketim/gerceklesen-tuketim/yuzdesel-tuketim-bilgileri.xhtml
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK). (2023). Yayınlar / raporlar. Retrieved October 10, 2023, from https://www.epdk.gov.tr/Anasayfa/Anasayfa
• EUROSTAT (2023), GDP and main components (output, expenditure and income), Retrieved October 10, 2023, from, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-datasets/-/namq_10_gdp
• Granger, C. W. J., & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in economics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
• Granger, C. W., and Yoon, G. (2002). Hidden cointegration (Economics Working Paper No. 2002-02). University of California. https://escholarship.org/uc/item/9qn5f61j
• Güler, İ. (2024). Asymmetric Relationships Between Natural Gas Price Inflation and Macroeconomic Factors: The Case of Turkey. Fiscaoeconomia, 8(1), 342-361. https://doi.org/10.25295/fsecon.136533
• Hondroyiannis, G., Lolos, S., and Papapetrou, E. (2002). Energy consumption and economic growth: Assessing the evidence from Greece. Energy Economics, 24(4), 319-336. https://doi.org/10.1016/S0140-9883(02)00006-3
• Kar, M., and Kınık, E. (2008). Türkiye'de elektrik tüketimi çeşitleri ve ekonomik büyüme arasindaki ilişkinin ekonometrik bir analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 333-353.
• Koç, Ü. (2020). Sektörel enerji tüketimi ve ekonomik büyüme. Third Sector Social Economic Review, 55(1), 508-521. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.03.1289
• Lise, W., and Van Montfort, K. (2007). Energy consumption and GDP in Turkey: Is there a co‐integration relationship?. Energy Economics, 29(6), 1166-1178. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2006.08.010
• Narayan, S., and Doytch, N. (2017). An investigation of renewable and non-renewable energy consumption and economic growth nexus using industrial and residential energy consumption. Energy Economics, 68, 160-176. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2017.09.005
• Odhiambo, N. M. (2009). Energy consumption and economic growth nexus in Tanzania: An ARDL bounds testing approach. Energy Policy, 37(2), 617-622. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.09.077
• Ojonugw, B. A., and Obi, K. O. (2016). Sectoral consumption of non-renewable energy and economic growth in Nigeria. International Journal of Research in Management, Economics and Commerce, 6(7), 15 – 22.
• Ray, S., Aditya, I., and Kumar Pal, M. (2023). The influence of energy consumption, economic growth, industrialisation and corruption on carbon dioxide emissions: Evidence from selected Asian economies. In Kumar M. Pal (Ed.), The impact of environmental emissions and aggregate economic activity on industry: Theoretical and empirical perspectives (p.93-110). Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/978-1-80382-577-920231008
• Raza, S. A., Shah, N., and Khan, K. A. (2020). Residential energy environmental Kuznets curve in emerging economies: the role of economic growth, renewable energy consumption, and financial development. Environmental Science and Pollution Research, 27, 5620–5629. https://doi.org/10.1007/s11356-019-06356-8
• Republic of Türkiye Ministry Of Energy and Natural Resources (2022). Türkiye Ulusal Enerji Planı. Retrieved October 10, 2023, from https://enerji.gov.tr/Media/Dizin/EIGM/tr/Raporlar/TUEP/Türkiye_Ulusal_Enerji_Planı.pdf
• Saidi, K., Rahman, M., and Amamri, M. (2016). The causal nexus between economic growth and energy consumption: New evidence from global panel of 53 countries. Sustainable Cities and Society, 33, 45-56. https://doi.org/10.1016/j.scs.2017.05.013
• Sancak, E., and Demirbaş, E. (2011). Küresel ekonomik kriz ve Türkiye konut sektörüne etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 171-190.
• Stern, D. I. (2000). A multivariate cointegration analysis of the role of energy in the US macroeconomy. Energy Economics, 22(2), 267-283. https://doi.org/10.1016/S0140-9883(99)00028-6
• Şahbaz, A., and Yanar, R. (2013). Türkiye’de toplam ve sektörel enerji tüketimi ile ekonomik büyüme i̇lişkisinin ekonometrik analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(575), 31-44.
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB). (2023). Konut Satış İstatistikleri. 09, 2023, from https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_28
• Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR). (2023). GAZBİR 2022 yılı doğal gaz dağıtım sektörü raporu. Retrieved October 10, 2023, from https://www.gazbir.org.tr/yillik-raporlar/150
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Çevre ve enerji verileri. Retrieved October 10, 2023, from https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=cevre-ve-enerji-103&dil=1
• Usta,C., and Berber, M. (2017). Türkiye’de enerji tüketimi ekonomik büyüme ilişkisinin sektörel analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 173-187.
• Yang, H.Y. (2000) A note on the causal relationship between energy and GDP in Taiwan. Energy Economics, 22(3), 309-317. https://doi.org/10.1016/S0140-9883(99)00044-4