YETİŞKİN BİREYLERİN SOSYAL GÖRÜNÜŞ KAYGISININ BESİN TERCİHİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ VE ANTROPOMETRİK ÖLÇÜMLER İLE İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 110 - 115, 31.08.2023

Niran Çomak , Müge Arslan

https://doi.org/10.52831/kjhs.1293108

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı; İstanbul ilinde özel bir beslenme ve diyet kliniğine başvuran yetişkin bireylerin sosyal görünüş kaygısının besin tercihine etkisinin incelenmesi ve antropometrik ölçüm ilişkisinin değerlendirilmesiydi.
Yöntem: Katılımcılara, sosyodemografik özelliklerini ve beslenme durumlarını içeren Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği (SGKÖ) ve Besin Seçim Anketi’nden (BSA) oluşan anketler yüz yüze uygulandı. Veriler SPSS v26 (IBM Inc., Chicago, II, USA) paket programında analiz edildi.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması:40.03±12.12 yıl, beden kütle indeksi (BKİ) ortalaması: 26.93±5.41kg/m², bel çevresi: 88.97±18.17 cm, kalça çevresi: 101.66±17.52cm, bel/kalça: 0.88±0.09 cm, bel/boy:0.53±0.10 cm olup, 197’si erkek ve 313’ü kadındı. Kadınların SGKÖ toplam puan ortancası (U=25352; p<0.01), BSA’nın alt faktörlerinden olan Sağlık (U=20807; p<0.001), Duygu Durum (U=23941.5; p<0.001), Uygunluk (U=20520; p<0.001), Doğal İçerik (U=22974.5; p<0.001), Fiyat (U=27182.5; p<0.05), Ağırlık Kontrolü (U=20412.5; p<0.001), Aşinalık (U=22933.5; p<0.001), Etik Kaygı (U=24077.5; p<0.001) istatistiksel olarak yüksek bulundu. BKİ, bel çevresi, bel/kalça değerleri arttıkça duygu durum, uygunluk, doğal içerik, ağrılık kontrolü ve etik kaygı alt faktör puanları azaldı (p<0.05). SGKÖ toplam puanlarındaki artış, BSA’nın duygu durum ve uygunluk alt faktör puanlarında artışa neden oldu (p<0.05).
Sonuç: Sosyal Görünüş Kaygısının yüksek olması besin seçimlerini ve vücut kompozisyonlarını etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Görünüş Kaygısı, Besin Seçimi, Antropometrik Ölçüm, Obezite

Teşekkür

Araştırmamıza destek veren katılımcılara teşekkür ederiz.

EVALUATION OF THE EFFECTS OF SOCIAL APPEARANCE ANXIETY OF ADULT INDIVIDUALS ON FOOD PREFERENCE AND ITS RELATIONSHIP WITH ANTHROPOMETRIC MEASUREMENTS

Öz

Objective: The aim of this study was to evaluate the effects of social appearance anxiety of adult individuals who applied to a private nutrition and diet clinic in Istanbul province on their food choice and its relationship with anthropometric measurements.
Method: Social Appearance Anxiety Scale (SAAS) and Food Choice Questionnaire (FCQ) including questions on participants’ sociodemographic characteristics and nutritional status were performed face to face. Data were analyzed with SPSS v26 (IBM Inc., Chicago, II, USA) package program.
Results: Mean age of participants was 40.03±12.12 years, mean body mass index (BMI) was 26.93±5.41kg/m², waist circumference was 88.97±18.17 cm., hip circumference was 101.66±17.52cm., waist/hip ratio was 0.88±0.09 cm., waist/height ratio was 0.53±0.10 cm. 197 participants were male and 313 were female. Females’ median total “SAAS” score (U=25352; p<0.01), and FCQ’s “Health” (U=20807; p<0.001), “Mood” (U=23941.5; p<0.001), “Convenience” (U=20520; p<0.001), “Natural Content” (U=22974.5; p<0.001), “Price” (U=27182.5; p<0.05), “Weight Control” (U=20412.5; p<0.001), “Familiarity” (U=22933.5; p<0.001), and “Ethical Anxiety” (U=24077.5; p<0.001) subfactor scores were found to be statistically significantly higher. Mood, Convenience, Natural Content, Weight Control and Ethical Concern subfactor scores decreased with increasing BMI, waist circumference, and waist/hip values (p<0.05). Increasing SAAS total scores also increased FCQ’s mood and convenience subfactor scores (p<0.05).
Conclusion: High Social Appearance Anxiety affect food choice and body compositions.

Anahtar Kelimeler

Social Appearance Anxiety, Food Choice, Anthropometric Measurement, Obesity

Kaynakça

• Yorulmaz M, Kurutçu Ş. Vücut algısı ve sosyal görünüş kaygısı ilişkisinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2019; 6(2):195-208.
• Türker A, Er Y, Yavuz Eroğlu S, Şentürk A, Durmaz M. Spor yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve benlik saygısının incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi. 2018; 2(1):8-15.
• Erdoğan İ, Eryürek S, Ünübol H. Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnternational Journal of Social Science. 2019;2(2): 85-94.
• Çetinkaya B, Gülaçtı F, Çiftçi Z. Lise öğrencilerinin sosyal görünüş kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2019;10(17):905-922.
• Şengönül M, Aydın BN. Genç yetişkinlerde sosyal medya kullanımına dair özellikler ile sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutumu ilişkisi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023;6(1):113-134.
• Tayhan Kartal F, Kabakuş Aykut M. Üniversite öğrencilerinde sosyal fizik kaygısı ve depresyonun yeme bozukluğu riski ile ilişkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2019;47(2):20-29.
• Reichenberger J, Radix AK, Blechert J, Legenbauer T. Further support for the validity of the social appearance anxiety scale (SAAS) in variety of German- speaking samples. Eating and Wheight Disordes-Studies on Anorexia, Blumia and Obesity. 2022;27(3):929-943.
• Chen PJ, Antonelli M. Conceptual models of food choice: Influential factors related to foods, individual differences and society. Foods. 2020;9(12):1898.
• Gillardini L, Cancello R, Caffetto K, Cottafava R, Gironi I, Invitti C. Nutrition knowledge is associated with greater weight loss in obese patients following a multidisciplinary rehabilitation program. Minerva Endocrinology. 2020;46(3):296-302.
• Özdemir MÖ. Profesyonel futbolcularda sürekli kaygı ile covid-19 (korona) virüsüne yakalanma kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 2022;5(4):844-857.
• Kanatsız D, Gökçe H. Ergenlerin fiziksel aktiviteye katılım durumuna göre beden memnuniyeti ve sosyal görünüş kaygısı düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2020;9(3):1863-1870.
• Cunha LM, Cabral D, Mooura AP, Almedida MDV. Application of the food choice uestionnaire acros cultures; Systematic review of cross- cultural and single country studies. Food quality and preference. 2018;64:21-36.
• Fisunoğlu M, Kesik F. Kadın tüketicilerin beden kütle indekslerinin besin seçim motivasyonları üzerine etkisinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 2019;6(3):310-324.
• Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. baskı). Hillsdale, NJ: Erlbaum; 1988.
• Yıldırım HH, Yıldırım S. Hipotez testi, güven aralığı, etki büyüklüğü ve merkezi olmayan olasılık dağılımları üzerine. İlköğretim Online. 2011;10 (3):1112-1123.
• Champely S, Ekstrom C, Peter D, et al. Pwr: Basic Functions for Power Analysis. R package version; 2020.
• Süt N. Sample size determination and power analysis in clinical trials. RAED Journal. 2011;3(1-2):29-33.
• Baysal A. Beslenme ve diyet dergisi 2012: Genel bakış. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2013;41(1):1-2.
• Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER). T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara. 2022 [internet]. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Rehberler/T%C3%BCrkiye%20Beslenme%20Rehber%20(T%C3%9CBER)%202022.pdf, [Erişim tarihi: 07.02.2023].
• World Health Organization. Body mass index [internet]. hptts://www.euro.who.int/en/healthtopics/diseaseprevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body mass-index-bmi, [Erişim tarihi: 23.02.2023].
• Hart TA, Flora DB, Palyo SA, Fresco DM, Holle C, Heimberg RG. Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment. 2008;15(1):48-59.
• Doğan T. Sosyal görünüş kaygısı ölçeği‟nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010;39(39):151-159.
• Steptoe A, Pollard TM, Wardle J. Development of a measure of the motives underlying the selection of food: the food choice questionnaire. Appetite. 1995;25(3):267-284.
• Dikmen D, İnan Eroğlu E, Göktaş Z, Barut Uyar B, Karabulut E. Validation of a Turkish version of the food choice questionnaire. Food quality and preference. 2016;52:81-86.
• Choi J, Peters M, Mueller RO. Correlational analysis of ordinal data: from Pearson’sr to Bayesian polychoric correlation. Asia Pacific Education Review. 2010;11(4):459-466.
• Açıkgöz A, Karaer Taştan S, Şahan AG. Sağlıklı beslenme ve obezite danışmanlığı birimine başvuran yetişkin bireylerde ailesel obezite varlığının bireydeki obezite durumuna etkilerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(4):883-892.
• Sacko D, Arslan M. Üniversite öğrencilerinin besin tüketim sıklığının değerlendirilmesi ve beslenme bilgi düzeylerinin beden kütle indeksi üzerine etkisinin incelenmesi: İstanbul Aydın Üniversitesi Örneği. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi. 2022;6(2):169-176.
• Tan M, Demir MS. Kadınlardaki statünün giyim üzerine etkisi: Elazığ örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021;9(29):187-205.
• Zemzemoğlu TEA, Erem S, Uludağ E, Uzun S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Food and Health. 2019;5(3):185-196.
• Akyol P, İmamoğlu O. Üniversite öğrencilerinde cinsiyete göre beslenme alışkanlıkları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2019;17(3):67-77.
• Toprak N, Saraç L. Sporcuların sosyal görünüş kaygısı ve kilofobi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre Dergisi. 2018;16(2):111-118.
• Uysal Yeler G, Göktaş Z. Beslenme eğitiminin besin seçimi, kolesterol alım düzeyi ve vücut kompozisyonuna etkisi. Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi. 2023;3(1):1-9.
• Akman C, Yara F, Taşlı K. Üniversite öğrencilerinde vücut yağ oranının sosyal görünüş ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Journal of Science and Health. 2021;2(1):176-183.
• Nas S, Beyhan Y. Beden kütle indekslerine göre bireylerin diyet ürünleri kullanım durumlarının saptanması. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2021;3(3):151-158.
• Albayrak Yaman Z, Ünal E. Bolu il merkezinde gençlik ve spor bakanlığına bağlı yurtlarda kalan üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin ve obezite/fazla kiloluluk sıklığının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2021;6(3):296-309.