The predictive effects of obsessive beliefs, metacognition, and eating attitudes on Or-thorexia Nervosa tendency

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 13, 25.04.2025

Miray Özcan , Ayşenur Aktaş

https://doi.org/10.57127/kpd.26024438.1292530

Öz

When the studies on the etiology of Orthorexia Nervosa (ON) have been examined in the literature, it is observed that there have been unreconciled results regarding its causality. For this reason, this study aims to examine the predictive effects of eating attitudes, obsessive beliefs, and metacognition variables on the ON tendency in understanding the etiology of ON. Since being a university student is considered a risk factor for developing negative eating behaviors and eating disorders in literature, and university students are also more exposed to popular culture about healthy eating, the sample of the study consisted of 437 university students (Mage = 22.7). In addition to the Demographic Information Form, the Orthorexia Nervosa Scale (ORTO-11), Obsessive Beliefs Questionnaire (OBQ-44), Eating Attitudes Test (EAT-26), and Metacognitions Questionnaire-30 (MCQ-30) were used in the study. Pearson product-moment correlation analysis, ANOVA, t-test, and simple linear regression analyses were applied to test the data. Considering that high scores on the ORTO-11, which measures ON tendency, indicate low ON tendency, the results of the analysis showed that there were significant negative relationships between the independent variables of obsessive beliefs, eating attitudes, and metacognition and ON tendency. Thus, the predictive effects of Obsessive Beliefs Questionnaire total score and its sub-dimensions (responsibility/threat estimation, perfectionism/certainty), Eating Attitudes Test total score and its sub-dimensions (eating preoccupation, restriction), Metacognitions Questionnaire total score and its sub-dimensions (positive beliefs, cognitive self-consciousness, need to control thoughts) on ON tendency were observed. The results obtained from the study were compared and discussed with the findings of similar studies in literature, and it was aimed at shedding light on future research on the etiology of ON tendency.

Anahtar Kelimeler

Orthorexia Nervosa , Obsessive Beliefs , Metacognition , Eating Attitudes , Eating Disorders

Etik Beyan

DECLARATIONS Ethics Committee Approval: The ethical approval of the study was obtained by Acıbadem University Medical Research Evaluation Board (17.10.2019, Decision No: 2019-16/12). Conflict of Interest: Authors declare that they have no conflicts of interest in the publication of this work. Informed Consent: Before participation in the study, all participants provided informed consent. Project/Funding Information: This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, or not-for-profit sector. Data Sharing/Availability: Data is available upon reasonable request. Authors’ Contributions: AA contributed to the conceptualization and design of the study and also contributed to the writing of the introduction and conclusion sections of the study. MÖ performed the methodology, gathered data, and conducted data analysis. All authors reviewed and approved the final manuscript.

Destekleyen Kurum

Project/Funding Information: This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, or not-for-profit sector.

Teşekkür

Author’s Note: This study is derived from a master's thesis prepared by the first author under the supervision of the second author.

Ortoreksiya Nervoza eğiliminde yeme tutumları, obsesif inançlar ve üstbilişlerin yordayıcı etkileri

Öz

Alanyazındaki Ortoreksiya Nervoza (ON) etiyolojisi üzerinde yürütülen araştırmalar incelendiğinde nedenselliğine dair uzlaşılamayan sonuçların var olduğu gözlenmektedir. Bu sebeple, bu çalışmada ON etiyolojisinin anlaşılmasına dair yeme tutumları, obsesif inançlar ve üstbiliş değişkenlerinin ON eğilimi üzerindeki yordayıcı etkileri incelenmek istenmektedir. Alanyazında, üniversite öğrencisi olmak olumsuz yeme davranışları ve yeme bozuklukları geliştirmede risk faktörü olarak ele alındığından ve aynı zamanda bu grup sağlıklı yeme ile ilgili popüler kültüre de daha fazla maruz kaldığından araştırmanın örneklemi 437 üniversite öğrencisinden (Ort.yaş = 22.7) oluşmaktadır. Çalışmada Demografik Bilgi Formunun yanında Ortoreksiya Nervoza Ölçeği (ORTO-11), Obsesif İnançlar ölçeği (OİÖ-44), Yeme Tutum Testi (YTT-26) ve Üstbiliş Ölçeği (ÜBÖ-30) kullanılmıştır. Verileri sınamak amacıyla Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi, ANOVA, t-test ve basit doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. ON eğilimini ölçen ORTO-11’den alınan yüksek puanların düşük ON eğilimine işaret ettiğini de göz önünde bulundurarak analiz sonuçlarını ele aldığımızda obsesif inançlar, yeme tutumları ve üstbiliş bağımsız değişkenleri ile ON eğilimi arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Böylece, Obsesif İnançlar Ölçeği toplam puanı ve alt boyutları (sorumluluk/tehlike beklentisi, mükemmeliyetçilik/kesinlik), Yeme Tutum Testi toplam puanı ve alt boyutları (yeme meşguliyeti, kısıtlama), üstbiliş toplam puanı ve alt boyutlarının (olumlu inançlar, bilişsel farkındalık, düşünceleri kontrol ihtiyacı) ON eğilimi üzerindeki yordayıcı etkileri gözlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar alanyazındaki benzer çalışmaların bulguları ile karşılaştırılarak tartışılmış ve bu çalışmanın, ileride ON eğiliminin etiyolojisi üzerine yapılacak araştırmalara ışık tutması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortoreksiya Nervoza , Obsesif İnançlar , Üstbiliş , Yeme Tutumu , Yeme Bozuklukları

Etik Beyan

BEYANLAR Etik Kurul Onayı: Araştırmanın etik onayı, Acıbadem Üniversitesi Tıbbi Araştırmalar Değerlendirme Kurulu tarafından alınmıştır (17.10.2019, Karar No: 2019-16/12). Çıkar Çatışması Beyanı: Bu makalenin tüm yazarları, makaleye ilişkin herhangi bir çıkar çatışması olmadığını beyan ederler. Onam Formu: Çalışmaya katılan tüm katılımcılardan onam formu alınmıştır. Proje/Ödenek Bilgisi: Bu çalışma herhangi bir proje kapsamında gerçekleştirilmemiş ve herhangi bir fon veya ödenek kullanılmamıştır. Data Paylaşımı/Uygunluğu: Bu çalışmanın yazarları, uygun bir gerekçe sunularak talep edilmesi halinde, çalışmada kullanılan veri setini paylaşacaklarını beyan ederler. Yazar(lar)ın Katkısı: AA çalışmanın kavramsallaştırma ve tasarımına katkıda bulundu, giriş ve sonuç kısmının yazılmasına katkı sağladı. MÖ yöntem kısmını, veri toplama ve veri analizini gerçekleştirdi. Tüm yazarlar makalenin son halini gözden geçirdi ve onayladı.

Destekleyen Kurum

Proje/Ödenek Bilgisi: Bu çalışma herhangi bir proje kapsamında gerçekleştirilmemiş ve herhangi bir fon veya ödenek kullanılmamıştır.

Teşekkür

Yazar Notu: Bu çalışma, birinci yazarın ikinci yazar danışmanlığında hazırladığı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akbalık, A. (2018). Obsesif inançların ortoreksiya nervoza üzerinde cinsiyete göre farklılığının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Akdevelioğlu, Y. ve Yörüsün, T. Ö. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme tutum ve davranışlarına ilişkin bazı faktörlerin incelenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1),19-28.
• Aksoydan, E. ve Camci, N. (2009). Prevalence of orthorexia nervosa among Turkish performance artists. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 14(1), 33-37.
• Altman, S. E. ve Shankman, S. A. (2009). What is the association between obsessive compulsive disorder and eating disorders? Clinical Psychology Review, 29(7), 638-646.
• Alvarenga, M. S., Martins, M. C. T., Sato, K. S. C. J., Vargas, S. V., Philippi, S. T. ve Scagliusi, F. B. (2012). Orthorexia nervosa behavior in a sample of Brazilian dietitians assessed by the Portuguese version of ORTO-15. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 17(1), e29-e35.
• Arusoğlu, G., Kabakçı, E., Köksal, G. ve Merdol, T.K. (2008). Ortoreksiya nervoza ve Orto-11’in Türkçe’ye uyarlama çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(3), 283-291.
• Asil, E. ve Sürücüoğlu, M. S. (2015). Orthorexia nervosa in Turkish dietitians. Ecology of Food and Nutrition, 54(4), 303-313.
• Barnes, M. A. ve Caltabiano, M. L. (2017). The interrelationship between orthorexia nervosa, perfectionism, body image and attachment style. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(1), 177-184.
• Barrada, J. R. ve Roncero, M. (2018). Bidimensional structure of the orthorexia: Development and initial validation of a new instrument. Anales De Psicología/Annals of Psychology, 34(2), 283-291.
• Barthels, F., Meyer, F., Huber, T. ve Pietrowsky, R. (2017). Orthorexic eating behaviour as a coping strategy in patients with anorexia nervosa. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(2), 269-276.
• Bosi, A. T. B., Çamur, D. ve Güler, Ç. (2007). Prevalence of orthorexia nervosa in resident medical doctors in the faculty of medicine (Ankara, Turkey). Appetite, 49(3), 661-666.
• Boysan, M., Beşiroğlu, L, Çetinkaya, N., Atlı, A. ve Aydın, A. (2010). Obsesif İnanışlar Ölçeği-44’ün (OİÖ-44) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Nöro-Psikiyatri Arşivi, 47(3), 216-222.
• Bratman S. (1997). Health food junkie. Yoga Journal, 136, 42-50.
• Bratman, S. ve Knight, D. (2000). Health food junkies: Overcoming the obsession with healthful eating. Broadway Books.
• Brytek-Matera, A. (2012). Orthorexia nervosa–an eating disorder, obsessive compulsive disorder or disturbed eating habit. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 1(1), 55-60.
• Brytek-Matera, A., Donini, L. M., Krupa, M., Poggiogalle, E. ve Hay, P. (2015). Orthorexia nervosa and self-attitudinal aspects of body image in female and male university students. Journal of Eating Disorders, 3(2), 1-8.
• Brytek-Matera, A., Fonte, M. L., Poggiogalle, E., Donini, L. M. ve Cena, H. (2017). Orthorexia nervosa: Relationship with obsessive-compulsive symptoms, disordered eating patterns and body uneasiness among Italian university students. Eating and Weight Disorders Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(4), 609-617.
• Bundros, J., Clifford, D., Silliman, K. ve Morris, M. N. (2016). Prevalence of orthorexia nervosa among college students based on Bratman's test and associated tendencies. Appetite, 101, 86-94.
• Cena, H., Barthels, F., Cuzzolaro, M., Bratman, S., Brytek-Matera, A., Dunn, T., Varga, M., Missbach, B., Donini, L. M. (2019). Definition and diagnostic criteria for orthorexia nervosa: a narrative review of the literature. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 24, 209-246.
• Cohen, R. J. ve Calamari, J. E. (2004). Thought-focused attention and obsessive compulsive symptoms: An evaluation of cognitive self-consciousness in a nonclinical sample. Cognitive Therapy and Research, 28(4), 457-471.
• Conrad, R. (2019). Psychometric properties of a new measure for orthorexia nervosa: The Orthorexia Nervosa Scale (ONS) (Yayınlanmış doktora tezi). Georgia Southern University, Amerika Birleşik Devletleri.
• Cooper, M., Todd, G. ve Wells, A. (2008). Treating bulimia nervosa and binge eating: An integrated metacognitive and cognitive therapy manual. Routledge.
• Costa, C. B. ve Hardan-Khalil, K. (2017). Orthorexia nervosa and its relations to obsessive compulsive behaviors among university students in Southern California. 28th International Nursing Research Congress, Dublin.
• Doğan, K., Solak, Ö. S., Özdel, K. ve Türkçapar, M. H. (2013). Comparison of metacognitions between obsessive compulsive subtypes and healthy controls. Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapy and Research, 2(1), 34-40.
• Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M. ve Cannella, C. (2004). Orthorexia nervosa: A preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 9(2), 151-157.
• Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M. ve Cannella, C. (2005). Orthorexia nervosa: Validation of a diagnosis questionnaire. Eating and Weight Disorders Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 10(2), e28-e32.
• Dunn, T. M., Gibbs, J., Whitney, N. ve Starosta, A. (2017). Prevalence of orthorexia nervosa is less than 1%: Data from a US sample. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 22(1), 185-192.
• Dunn, T. M. ve Bratman, S. (2016). On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eating Behaviors, 21, 11-17.
• Ergüney-Okumuş, F. E. (2017). Tutumlar, inançlar ve üst bilişlerin yeme davranışı üzerindeki yordayıcı etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ergüney-Okumuş, F. E. ve Sertel-Berk, H. Ö. (2019). Yeme Tutum Testi Kısa Formunun (YTT 26) üniversite örnekleminde Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Psikoloji Çalışmaları, 40(1), 57-78.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive–developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
• Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y. ve Garfinkel, P. E. (1982). The Eating Attitudes Test: Psychometric features and clinical correlates. Psychological Medicine, 12(4), 871-878.
• Garner, D. M. ve Garfinkel, P. E. (1979). The Eating Attitudes Test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 9(2), 273-279.
• George, D. ve Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. Routledge. Gleaves, D. H., Graham, E. C. ve Ambwani, S. (2013). Measuring 'orthorexia': Development of the Eating Habits Questionnaire. The International Journal of Educational and Psychological Assessment, 12, 1-18.
• Herman, C. P. ve Mack, D. (1975). Restrained and unrestrained eating. Journal of Personality,43(4), 647-660. Koven, N. S. ve Abry, A. W. (2015). The clinical basis of orthorexia nervosa: Emerging perspectives. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 385-394.
• Koven, N. S. ve Senbonmatsu, R. (2013). A neuropsychological evaluation of orthorexia nervosa. Open Journal of Psychiatry, 3(2), 214-222.
• Mathieu, J. (2005). What is orthorexia? Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 105(10), 1510-1512.
• Moroze, R. M., Dunn, T. M., Holland, C., Yager, J. ve Weintraub, P. (2014). Microthinking about micronutrients: A case of transition from obsessions about healthy eating to near-fatal " orthorexia nervosa" and proposed diagnostic criteria. Psychosomatics, 56(4), 397-403.
• Oberle, C. D., Samaghabadi, R. O. ve Hughes, E. M. (2017). Orthorexia nervosa: Assessment and correlates with gender, BMI, and personality. Appetite, 108, 303-310.
• Obsessive Compulsive Cognitions Working Group (OCCWG). (2005). Psychometric validation of the Obsessive Beliefs Questionnaire and the Interpretation of Intrusions Inventory: Part II. Behavior Research and Therapy, 43(11), 1527-1542.
• Olstad, S., Solem, S., Hjemdal, O. ve Hagen, R. (2015). Metacognition in eating disorders: Comparison of women with eating disorders, self-reported history of eating disorders or psychiatric problems, and healthy controls. Eating Behaviors, 16, 17-22.
• Palmieri, S., Gentile, N., Da Ros, A. ve Spada, M. M. (2021). Profiling metacognition in binge eating disorder. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 39, 163-171.
• Pazvantoğlu, Ö., Algül, A., Ateş, M. A., Sarısoy, G., Ebrinc, S., Basoglu, C. ve Cetin, M. (2013). Metacognitive functions in obsessive compulsive disorder in a Turkish clinical population: The relationship between symptom types and metacognition subdimensions. Klinik Psiko-farmakoloji Bülteni, 23(1), 65-71.
• Purdon, C. ve Clark, D. A. (1999). Metacognition and obsessions. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 6(2), 102-110.
• Reynolds, R. (2018). Is the prevalence of orthorexia nervosa in an Australian university population 6.5%? Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 23(4), 453-458.
• Roncero, M., Barrada, J. R. ve Perpiñá, C. (2017). Measuring orthorexia nervosa: Psychometric limitations of the ORTO-15. The Spanish Journal of Psychology, 20(e41), 1-9.
• Safdari, S., Khoramdel, K. ve Kamranian, E. (2013). The role of metacognitive beliefs in eating disorders. Journal of Social Issues & Humanities, 1(2), 96-99.
• Segura-García, C., Papaianni, M. C., Caglioti, F., Procopio, L., Nisticò, C. G., Bombardiere, L., Ammendolia, A., Rizza, P., De Fazio, P. ve Capranica, L. (2012). Orthorexia nervosa: A frequent eating disordered behavior inathletes. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 17(4), e226-e233.
• Soon, S. P. (2012). Anorexia nervosa: Controversy regarding diagnostic criteria and evidence for control-related cognitive and metacognitive mechanisms maintaining the disorder (Yayınlanmamış doktora tezi). The University of Melbourne, Melbourne.
• Tosun, A. ve Irak, M. (2008). Üstbiliş Ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 67-80.
• Tremelling, K., Sandon, L., Vega, G. L. ve McAdams, C. J. (2017). Orthorexia nervosa and eating disorder symptoms in registered dietitian nutritionists in the United States. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 117(10), 1612-1617.
• Varga, M., Dukay-Szabó, S., Túry, F. ve van Furth Eric, F. (2013). Evidence and gaps in the literature on orthorexia nervosa. Eating and Weight Disorders Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 18(2), 103-111.
• Wells, A. ve Cartwright-Hatton, S. (2004). A Short Form of the Metacognitions Questionnaire: Properties of the MCQ-30. Behaviour Research and Therapy, 42(4), 385-396.
• Wells, A. ve Matthews, G. (1996). Modelling cognition in emotional disorder: The S REF model. Behaviour Research and Therapy, 34(11-12), 881-888.
• Woolrich, R. A., Cooper, M. J. ve Turner, H. M. (2008). Metacognition in patients with anorexia nervosa, dieting and non‐dieting women: A preliminary study. European Eating Disorders Review: The Professional Journal of the Eating Disorders Association, 16(1), 11-20.
• Yılmaz, S., Izci, F., Mermi, O. ve Atmaca, M. (2016). Majör depresif bozukluk ve obsesif kompulsif bozukluk hastalarında üst biliş işlevleri: Kontrollü bir çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(6), 451-458.