Psikoterapistlerin danışanlarına yönelik varsayımları: Fenomenolojik bir araştırma

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 16 - 29, 08.04.2022

Hale Nur Kılıç Memur

https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000054

Öz

İnsanlar, yaşantılarında kendilerini etkileyen birçok unsurla karşılaşırlar ve bunlar aracılığı ile zamanla kendilerine bir anlam dünyası inşa ederler. Böylelikle dünya ile ilgili yargılara ve varsayımlara sahip olurlar. Benzer şekilde psikoterapistler de seanslarında danışanları hakkında birçok varsayımda bulunabilirler. Bu çalışmada Türkiye’de seans alan bazı psikoterapistlerin, seanslarında sahip oldukları varsayımları süreçte ne kadar kullandıkları, bu konudaki algıları, deneyimleri ve bakış açıları incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 11 adet görüşme sorusu hazırlanmış ve Türkiye’de çeşitli illerde çalışan yaşları 30-39 arasında değişen sekiz psikoterapist (5 kadın, 3 erkek) ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşme deşifreleri MAXQDA 20 programı ile analiz edilmiştir. Veriler analiz edilirken, tanımlayıcı fenomenoloji analizlerinden biri olan Giorgi’nin adımları takip edilmiştir. Katılımcıların seans süreçlerindeki varsayımlarıyla ilgili deneyimleri “danışanlara yönelik varsayımlar”, “varsayımların oluşum süreci” ve “varsayımlarla baş etme” kategorileri altında; varsayımlara yönelik bakış açıları ise “varsayımların sürece etkisi”, “çıkarımlar” ve “öneriler” kategorileri altında incelenmiştir. Elde edilen bulgular tartışılmış ve alanyazın ile karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

psychotherapist, assumption, bias, therapy, qualitative research, phenomenology, psikoterapist, varsayım, ön yargı, terapi, nitel araştırma, fenomenoloji

Psychotherapists’ assumptions towards their clients: A phenomenological study

Öz

People encounter many factors that affect them in their lives, and they build their notions around these experiences. In this way, they have judgments and assumptions about the world. Similarly, psychotherapists can make many assumptions about their clients in their sessions. In this study assumptions of some psychotherapists as well as their perceptions, experiences, and perspectives were examined. For this purpose, 11 interview questions were prepared, and eight psychotherapists (5 females and 3 males) aged 30-39 working in various provinces in Turkey were interviewed. Transcripts of the interviews were analyzed through MAXQDA 20 software. While analyzing the data, Giorgi’s descriptive phenomenology analysis steps were followed. The experiences of the psychotherapists about their assumptions in the session processes were analyzed under the categories of “assumptions about clients”, “assumption-formation process”, and “coping with assumptions”. Perspectives of the psychotherapists towards assumptions were analyzed under the categories of “the impact of assumptions on the process”, “inferences”, and “recommendations.” The findings obtained were discussed and compared with the literature.

Anahtar Kelimeler

psychotherapist, assumption, bias, therapy, qualitative research, phenomenology, psikoterapist, varsayım, ön yargı, terapi, nitel araştırma, fenomenoloji

Kaynakça

• Bektaş, Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve psikolojik danışman eğitimindeki yeri. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 43-59.
• Bermudez, J. M. (1997). Experiential tasks and therapist bias awareness. Contemporary Family Therapy, 19(2), 253-267.
• Cooper, M. (2017). Terapinin altyapısı. E. Van Deurzen ve C. Arnold-Baker (Ed.), İnsan meselelerine varoluşçu bakışlar: Terapi uygulama el kitabı içinde (s. 49-62, F. J. İçöz, Çev. Ed.) Alethia Kitap.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Education.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE Publications.
• Fabrega Jr., H. (2012). Kültür, maneviyat ve psikiyatri. K. Sayar (Ed.), Kültür ve ruh sağlığı: Küreselleşme koşullarında kültürel psikiyatri kitabı içinde (s. 240-253). Metis Yayınları.
• Ghaemi, S. N. (2007). Feeling and time: The phenomenology of mood disorders, depressive realism, and existential psychotherapy. Schizophrenia Bulletin, 33(1), 122-130.
• Giorgi, A. (1997). The theory, practice, and evaluation of the phenomenological method as a qualitative research procedure. Journal of Phenomenological Psychology, 28(2), 235-260.
• Husserl, E. (2017). Fenomenoloji üzerine beş ders (H. Tepe, Çev.). BilgeSu Yayıncılık.
• Kiser, S. (2007). Become who you are: Integrating the conceptions of will and being in the psychotherapeutic theory of Rollo May. Journal of Humanistic Psychology, 47(2), 151-159.
• Laing, R. D. (2011). Bölünmüş benlik (E. Akça, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. SAGE Publications.
• Marcus, P. (2008). Being for the other: Emmanuel Levinas, ethical living and psychoanalysis. Marquette University Press.
• May, R. (2018). Varoluşun keşfi. (A. Babacan, Çev.). Okuyan Us Yayınları.
• Merleau-Ponty, M. (2016). Algının fenomenolojisi (E. Sarıkartal ve E. Hacımuratoğlu, Çev.). İthaki Yayınları.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi (S. Akbaba-Altun ve A. Ersoy, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Starcevic, V. ve Piontek, C. M. (1997). Empathic understanding revisited: Conceptualization, controversies, and limitations. American Journal of Psychotherapy, 51(3), 317-328.
• Sue, D. W., Arredondo, P. ve McDavis, R. J. (1992). Multicultural counseling competencies and standards: A call to the profession. Journal of Counseling and Development, 70(4), 477-486.
• Thomas, E. J. (1973). Bias and therapist influence in behavioral assessment. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 4(2), 107-111.
• Topakkaya, A. ve Karakaya, E. (2015). Psikoloji dünyasında yeni bir yaklaşım: Hermeneutik. Felsefe Dünyası, 61, 16-37.
• Van Deurzen, E. (1999). Common sense or nonsense: Intervening in moral dilemmas. British Journal of Guidance and Counselling, 27(4), 581-586.
• Van Deurzen, E. ve Adams, M. (2017). Varoluşçu danışmanlıkta ve psikoterapide beceriler (F. J. İçöz, Çev. Ed.). Aletheia Kitap.
• Yalom, I. D. (2018). Varoluşçu psikoterapi (Z. Babayiğit, Çev.). Pegasus Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Young, C. (2010). A phenomenological model in the practice of psychotherapy. International Journal of Psychotherapy, 14(3), 36-53.