Şizofreni hastalarının hastalık temalı anılarını sağlıklı insanlardan daha sık, başarı ile ilgili anılarını ise nadiren hatırladıkları gözlemlenmektedir. Ancak bugüne kadar şizofreni hastalarının bu hatırlama örüntüsüne konu olan hastalık ve başarı anılarını nasıl ve ne amaçla hatırladıklarını anlamaya yönelik bir araştırma yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, şizofreni hastalarının hastalık ve başarı temalı anılarını özgüllük, anıdan anlam çıkarma, bellek işlevleri, fenomenolojik özellikler ve anının merkeziyeti bazında karşılaştırmalı olarak incelemektir. Araştırmada şizofreni hastası katılımcılardan (n = 30) hastalık ve başarı ile ilgili birer anı anlatmaları ve her anıyı işlevleri (Yaşam Deneyimleri Hakkında Düşünme Ölçeği/YDHDÖ), fenomenolojik özellikleri (Otobiyografik Anı Anketi/OAA) ve anının merkeziliği (Olayların Merkeziliği Ölçeği/OMÖ) bakımından değerlendirmeleri istenmiştir. Bulgular, hastalık anılarının başarı anılarına kıyasla (1) daha özgül anlatılarla aktarıldığını; (2) daha olumsuz duygularla, zamanda geriye dönme hissinin daha yoğun deneyimlenerek ve sınırlı mekân bilgisi eşliğinde hatırlandığını göstermektedir. Ayrıca şizofreni hastalarında hem hastalık hem de başarı anılarının benlik ve sosyal işlevlerden ziyade yönlendirme işlevine hizmet ettiği bulunmuştur. Anı türüne göre bellek işlevleri, anının merkeziyeti ve anıdan anlam çıkarma bakımından farklılaşma saptanmamıştır. Bu bulgular, şizofreni hastalarının hastalık temalı anılarını bellekte daha erişilebilir durumda tutabildiklerine ve bu anılar söz konusu olduğunda güçlü bir bilinçli hatırlama deneyimi yaşayabildiklerine işaret etmektedir. Anı türünden bağımsız olarak, anıların benlik ve sosyal işlevlerle daha az ilişkilendirilmesi ve anlam çıkarma düzeyinin çok düşük olması, şizofreni hastalarının anılarını benlikle ilişkilendirme ve anlamlandırma süreçlerinde sorunlar yaşayabildiklerini gösteren diğer çalışmaları destekler niteliktedir. Bulguların şizofreni hastalarının deneyimlerini benliklerine nasıl entegre ettiklerini ve şizofreninin altında yatan mekanizmaları anlamak bakımından ufuk açıcı olması ümit edilmektedir.
anlam çıkarma bellek işlevleri fenomenolojik özellikler otobiyografik bellek özgüllük şizofreni
Bu çalışma İstanbul Medipol Üniversitesi Etik kurlu (22.03.2022, Karar no:32) ve İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü 01.08.2022 tarih ve 2022/14 sayılı kararınca uygun görülmüştür.
Research has shown that people with schizophrenia remember illness-related memories more frequently than healthy controls and rarely remember achievement-related memories. To date, to the best of our knowledge, no research has been conducted to understand how and with what function schizophrenia patients remember their illness- and achievement-related memories. This study aimed to investigate this issue focusing on specificity, meaning-making, functions, phenomenology, and centrality of illness- and achievement-related memories. A group of schizophrenic patients (n = 30) were asked to report their memories related to their illness and achievements and evaluate each memory in terms of functions, phenomenology, and centrality. Results showed that compared to achievement-related memories, illness-related memories (1) were more specific; (2) included more negative emotions, more intense experience of traveling back in time and less information about the spatial layout. It was also found that both illness- and achievement-related memories served the directive function more than the self and the social functions. However, memory type did not impact memory functions, meaning-making, and the centrality of the event. These findings suggest that illness-related memories may be more accessible and lead to an increased conscious recollection among patients with schizophrenia. The fact that both types of memories served the self and the social functions less and included less meaning-making may support the previous findings that patients with schizophrenia may have problems in making sense of their memories and associating them with the self. We believe that our findings may provide insights into how schizophrenia patients integrate their experiences into the self, and the mechanisms underlying schizophrenia.
autobiographical memory meaning-making memory functions phenomenology schizophrenia specificity
This study was approved by İstanbul Medipol University Ethics Committee with the decision dated 22.03.2022 (Decision no: 32) and Istanbul Provincial Health Directorate (Date: 01.08.2022, no: 2022/14).
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Klinik Psikoloji, Test, Ölçme ve Psikometri |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 25 Nisan 2024 |
Gönderilme Tarihi | 26 Ağustos 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 8 Sayı: 1 |