TÜRK YURDU DERGİSİNDE DIŞ TÜRKLERLE İLGİLİ YAYIMLANAN HABERLER VE MAKALELER BİBLİYOGRAFYASI (1911-1931)

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 121 - 139, 23.01.2023

Osman Durmaz

Öz

Türk Yurdu dergisi, II. Meşrutiyet döneminde ön plana çıkan fikir akımları arasında yer alan Türkçülük akımının yayın organıdır. Derginin kurucuları, Türkçülük düşüncesinin önemli figürleri arasında bulunan Mehmet Emin Yurdakul ve Yusuf Akçura gibi isimlerdir. Bu isimlerden sonra 1917’den 1931 yılına kadar Celâl Sahir Bey, Nihat Bey, Cemil Behçet Bey, Enver Bey, Ferit Celal ve İzzet Ulvi derginin idareciliklerini üstlenmişlerdir. 1918-1924 yılları arasında İstanbul’da yayınlanmış olan dergi, 1924’ten itibaren yayın hayatına Ankara’da devam etmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Türk unsurunun haklarını korumak, Türk Milliyetçiliğini yaymak ve Türk dünyasının her yerinden acı tatlı olayları haber vererek Türk milletinin çıkarlarını korumayı amaç edinen dergi, 1911 yılında yayın hayatına başlamıştır. 1918 yılında ülkenin içinde bulunduğu şartlar yüzünden kapansa da yayın hayatı 1924 yılından 1931’e kadar sürmüştür. 1931 yılından itibaren dönem dönem neşriyatına ara verilse de günümüze kadar devam eden uzun soluklu bir dergi olabilmeyi başarmıştır. Çalışmanın kapsamında, 1911’den 1931’deki kapanışına kadar olan dönemde yayınlanan sayılara konu olan Dış Türkler ile ilgili makaleler ve haberlerin bibliyografik dizini bulunmaktadır. Bu noktada toplamda 26 ciltte yer alan 233 sayı taranmış, 68 makale ve 44 haber dizinlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Yurdu Dergisi, Dış Türkler, Yusuf Akçura, Bibliyografya

BIBLIOGRAPHY OF NEWS AND ARTICLES PUBLISHED ON RELATED TO TURKS OUTSIDE TURKEY IN TÜRK YURDU MAGAZINE (1911-1931)

Öz

Türk Yurdu magazine is the publication organ of the Turkism movement, which is one of the prominent currents of thought during the Second Constitutional Period. The founders of the journal are Mehmet Emin Yurdakul and Yusuf Akçura, who are among the important figures of Turkism thought. After these names, Celâl Sahir Bey, Nihat Bey, Cemil Behçet Bey, Enver Bey, Ferit Celal and İzzet Ulvi undertook the management of the magazine from 1917 to 1931. The journal, which was published in Istanbul between 1918 and 1924, continued its publication life in Ankara since 1924. The journal, which aims to protect the rights of the Turkish element in the Ottoman Empire, to spread Turkish Nationalism and to protect the interests of the Turkish nation by reporting bittersweet events from all over the Turkic world, started its publication life in 1911. Although it closed in 1918 due to the conditions of the country, its publication life lasted from 1924 to 1931. Although its publication was interrupted from time to time since 1931, it has managed to become a long-term journal that continues to this day. Within the scope of the study, there is a bibliographic index of articles and news about Turks outside Turkey that were the subject of the issues published in the period from 1911 to its closure in 1931. At this point, 233 issues in 26 volumes were scanned, 68 articles and 44 news were indexed.

Anahtar Kelimeler

Türk Yurdu Magazine, Turks Outside Turkey, Yusuf Akçura, Bibliography

Kaynakça

• Akçura, Y. (1990). Türkçülük ve Dış Türkler. İstanbul: Toker Yayınları.
• Arai, M. (1996, Eylül). Devlet ve Toplum Arasında Türk Yurdu Dergisine Yeni Bir Yaklaşım. (K. Kahraman, Dü.) Türk Yurdu, s. 109.
• Ayer, İ. (1995). "Türk Yurdu" Dergisinin 1924-1970 Yılları Arasında Çıkan Sayılarında Türkiye Dışındaki Türkler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Basın: Tanzimat ve Meşrutiyet Dergileri. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I, 117-133. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dergi. (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Devirler, İsimler, Eserler, Terimler), II, 246-249. İstanbul.
• Encyclopaedia Britannica . (2022, Eylül 17). Abdülhamid II: Ottoman Sultan. Ekim 15, 2022 tarihinde Encyclopaedia Britannica Web Site: https://www.britannica.com/biography/Abdulhamid-II adresinden alındı
• Ertunç, A. C. (2010). Cumhuriyetin Tarihi. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Fesch, P. (2021). Abdülhamid'in Son Günlerinde İstanbul. (E. Üyepazarcı, Dü.) İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• İnuğur, M. N. (2005). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• İskit, S. (1943). Türkiyede Matbuat İdareleri ve Politikaları. Ankara: Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları.
• Karaer, İ. (2011, Ocak). Türk Yurdu Dergisi Sahibi, Mes’ul Müdürleri, Genel Yayın Müdürleri ve Dergi Yönetiminde Görev Alanlar (1911-2010). Ekim 10, 2022 tarihinde Türk Yurdu Dergisi Web sitesi: https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1342 adresinden alındı
• Karaer, İ. (2016, Ağustos). İlk Dönem Türk Yurdu’nda Dış Türkler ve Türkçülük (1911-1918) VI. Bölüm. Türk Yurdu Dergisi(308). https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=2687 adresinden alındı
• Müderrisoğlu, A. (1994). Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi(13), s. 27-53. doi:https://doi.org/10.1501/Tite_0000000218
• Özçelik, T. (2021). Türk Basın Tarihinde Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad. Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi ve Mehmet Akif Ersoy (s. 11-30). Kocaeli: Gölcük Belediyesi.
• Özkan, A. (2008). Millet-Milliyetçilik-Millî Tarih Bağlamında Türk Yurdu Dergisi'nde Millî Tarih Oluşturma Çabaları (1911-1918). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(37), s. 289-309.
• Tokgöz, A. İ. (2012). Matbuat Hatıralarım (1888-1914). (A. Kabacalı, Dü.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Toprak, Z. (1984). Fikir Dergiciliğinin Yüz Yılı. Türkiye'de Dergiler - Ansiklopediler (1849-1984) (s. 13-54). içinde İstanbul: Gelişim Yayınları.
• Tuncer, H. (1990). Türk Yurdu Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Tuncer, H. (1993). Türk Yurdu Bibliyografyası (1911-1992). İzmir: Akademi Kitabevi.
• Tuncer, H. (2002). Türk Yurdu Bibliyografyası (1911-2001). Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• Tuncer, H. (2012). Türk Yurdu. DİA, 41.
• Türk Yurdu maddesi. (2021, Mayıs 19). Ekim 15, 2022 tarihinde Atatürk Ansiklopedisi: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/turk-yurdu/ adresinden alındı
• Üstel, F. (2010). İmparatorluktan Ulus Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yurdürün, A. T. (1994). Yayın Tarihimizde Türk Yurdu Dergisi ve Derginin Dil Konulu Makalelerin İçerik Analizi (1928-1931). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.