CİNSEL DOKUNULMAZLIĞA KARŞI SUÇLARIN RIZA KAVRAMI İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2025, Sayı: 1, 55 - 84, 12.11.2025

Esra Güngör Susam

Öz

İlgilinin rızası, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun m. 26/2’de düzenlenmiştir. Geçerli bir rızanın varlığı halinde ilgiliye karşı işlenen fiil suç teşkil etmeyecektir. Ancak bunun sınırları da yasa ile çizilmiştir. İlgilinin rızası her koşulda mutlak ve sınırsız değildir. Cinsel saldırı suçlarında korunan temel değer, kişinin cinsel özgürlük alanı ve vücut dokunulmazlığıdır. Çalışmamızda Yargıtay İçtihatlarına da başvurarak cinsel saldırı suçlarında rızanın niteliği ve cezalandırmayı nasıl etkilediği açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

rıza , hukuka uygunluk sebebi , tipikliği kaldıran rıza , cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar , cinsel özgürlük alanı , cinsel saldırı suçu , çocuğun cinsel istismarı , reşit olmayanla cinsel ilişki , cinsel taciz.

Kaynakça

• Akbulut, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2025.
• Artuk, M. Emin/ Gökcen, Ahmet/ Alşahin, M. Emin/ Çakır, Kerim, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Artuk, M. Emin/ Gökcen, Ahmet/ Alşahin, M. Emin/ Çakır, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• Centel, Nur, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'nda Cinsel Saldırı Suçu ve Cinsel Suçlar Değişiklik Tasarısı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2021/99, s. 269-290, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2005-57-126 Erişim Tarihi:01.07.2025.
• Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 19. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
• Demirel, Muhammed, Ceza Hukukunda Rızanın İki Boyutu: Tipikliğe Engel Olan Rıza ve Hukuka Uygunluk Nedeni Olan Rıza, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2010, Cilt 78, Sayı 3, s. 1469-1523, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1459887, Erişim Tarihi: 06.07.2025.
• Dülger, Murat Volkan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Ekici Şahin, Meral, Ceza Hukukunda Rıza, On İki Levha Yayıncılık İstanbul, 2012.
• Ercan, İsmail, Themıs Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Hafızoğulları, Zeki/ Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar, 8. Baskı, US-A Yayıncılık Ankara, 2022.
• Hakeri Hakan/ Tekin, Derya, Tartışmalı Sorularla Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 31. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2025.
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan,Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Özbek, Veli Özer/ Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Özbek, Veli Özer/ Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 20. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
• Özgenç, İzzet/ Kılıç, Ali Şahin/Beytemir Kontacı, Burcu /Ölmez, Gökhan /Ünal, Osman Gazi /Genç, Fatma Umay /Yurtlu, Fatih, Ceza Hukuku Genel ve Özel Hükümler Karar İnceleme Sınav Soru ve Cevapları, Genişletilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Sakin, Sinan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Savaş Yayınevi, Ankara, 2021.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Legem Yayınevi, Ankara, 2024.
• Şare, Ersin, Cinsel Özgürlüğe Karşı Suçlarda İlgilinin Rızası,soyals Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 977-1023, 2019, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/850756, Erişim Tarihi: 04.07.2025.
• Taner, Fahri Gökcen, Türk Ceza Hukukunda Cinsel Özgürlüğe Karşı Suçlar, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Doktora Tezi, Ankara, 2012, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=R6LOvBMJ5ohC9zJGXlQ9Ig&no=cKF1Td9geCc_h671z7grwA, Erişim Tarihi:05.06.2025.
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Önok, Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Toroslu, Nevzat/Toroslu Haluk, Ceza Hukuku Özel Kısmı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2021.
• Yokuş Sevük, Handan, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'nda Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçları, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, s. 243-280, 2005, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2005-57-126#:~:text=TCK%20m.%20102.%3A%20(,y%C4%B1la%20kadar%20hapis%20cezas%C4%B1na%20h%C3%BCkmolunur, Erişim Tarihi: 03.07.2025.
• Yokuş Sevük, Handan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, Adalet Yayınevi Ankara, 2022.
• Zafer, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75, 8. Bası, Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş., İstanbul, 2021.
• Dergipark (https://dergipark.org.tr).
• Sinerji Mevzuat, https://mevzuat.sinerjias.com.tr.
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2005-57-126.
• Yöktez, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=R6LOvBMJ5ohC9zJGXlQ9Ig&no=cKF1Td9geCc_h671z7grwA.