Egzotizmin Romantik Dönem Operaları ve Senfonik Süitleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 103 - 120, 05.07.2021

Zeynep Simge Acunaz Eytemiz

Öz

15. ve 16. yüzyıllarda uzun mesafeli deniz yolculukları sayesinde bilinmeyen diyarlar keşfedildikçe, Avrupa’da egzotik doğuya duyulan merak artmış, insanlar hayal gücünün de etkisiyle, daha renkli ve çekici dünyalara ilgi duymaya başlamışlardır. 19. yüzyılda da sanayileşme sürecinde oluşan zorlu koşullardan yorulan halkın psikolojik bir kaçış ihtiyacıyla bilinmeyen dünyalara duyduğu bu ilginin, egzotizm kavramının Romantik dönemdeki önemli itici güçlerinden biri olduğu düşünülebilir. Önceki dönem eserlerinde sadece yerel bir renk olarak görülen egzotizm, Romantik dönemde kavramlaşmıştır. Bu makalede, Wagner (1813-1883), Verdi (1813-1901), Bizet (1838-1875) ve Rimsky-Korsakov (1844-1908)’un operaları ve senfonik şiir örnekleri üzerinden egzotizmin Romantik dönemdeki etkisinin açıklanması amaçlanmıştır. Bizet’nin Carmen operasında nota örnekleri üzerinde, egzotik olarak nitelendirilen inatçı bas ve kromatik geçişlerdeki yoğunluk gibi öğeler incelenmiş; yine Bizet’nin Les Pêcheurs de Perles (1863), Wagner’in Parsifal (1812), Verdi’nin Aida (1871) ve Rimsky-Korsakov’un Scheherazade (1888) adlı eserlerinde ise egzotizmin seçilen konular, karakterler, mekânlar aracılığıyla nasıl yansıtıldığı araştırma yöntemi ile yorumlanmıştır. Wagner’de, seçilen egzotizm öğesinin olumsuz olarak yansıtıldığı, Verdi’de karakter, operanın geçtiği coğrafya ve mekânlar üzerinden belirgin bir egzotizm algısı yaratıldığı, Bizet’nin müziğindeki öğeler, mekân, karakter ve kostüm seçimleriyle, Rimsky-Korsakov’un karakter, coğrafya, mekân ve hikâye seçimiyle egzotizmi eserine yansıttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Egzotizm, Oryantalizm, Romantik Dönem

The Effects of Exotism on Romantic Period Operas and Symphonic Suites

Öz

As unknown lands were discovered in the 15th and 16th centuries because long-distance sea voyages became possible, Europe became increasingly interested in the exotic East. People in the West were attracted through the power of their imaginations to more colorful and attractive Eastern worlds. Perhaps, such curiosity about unknown worlds stemmed from a need for psychological escape in people tired of living in the difficult conditions caused by the industrialization processes of the 19th century. This impetus became a significant driving force for the envisioning of exoticism during the Romantic period. Exoticism was viewed merely as local color in musical works of the previous period, but it was conceptualized in the Romantic period. This paper attempts to elucidate the effects of exoticism in the Romantic period through the operas and symphonic poems of Wagner (1813–1883), Verdi (1813–1901), Bizet (1838–1875), and Rimsky-Korsakov (1844–1908). It examines elements described as exotic in the note samples in Bizet’s Carmen, including the ostinato bass and the intensity of the chromatic transitions. It was further discovered that Bizet’s Les Pêcheurs de Perles (1863), Wagner’s Parsifal(1812), Verdi’s Aida (1871), and Rimsky-Korsakov’s Scheherazade (1888) reflect exoticism through selected subjects, characters, and places. It was determined that the exotic element is negatively reflected in Wagner; Verdi creates a distinctive perception of exoticism through characters, geography, and settings; Bizet’s music conveys the exotic through the choice of places, characters, and costumes; and Rimsky-Korsakov reflects exoticism to his work through character, geography, setting, and story.

Anahtar Kelimeler

Exoticism, Orientalism, Romantic Era

Kaynakça

• Acunaz Eytemiz, Z. S. ve Güner Canbey, E. (2021). Robert Schumann Örneğinde Duygu Durum Bozukluklarının Yaratma Sürecine Yansımaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 7(13), 94-107. google scholar
• Babyak, T.B. (2014). Nietzsche, Debussy, and The Shadow of Wagner. (Ph. D. Thesis). Cornell University, New York. google scholar
• Bellman, J. (1997). Introduction, The Exotic in Western Music. Boston: Northeastern University Press. google scholar
• Bizet, G. (1905). Carmen: An opera in four acts [Musical score]. Edition Peters. (Original work published 1875). google scholar
• Boran, İ. ve Şenürkmez, K.Y. (2015). Kültürel Tarih Işığında Çoksesli Batı Müziği. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. google scholar
• Burnett, L., (2014). Savage Gardens, Original Sins: An Anarcho-Primitivist Reading of Wagner’s Parsifal. Athens Journal of Humanities & Arts, 1(4), 309-322. google scholar
• Collisson, S., Chilingirian, L., O’Donovan, M., Hall, G., Hayes, M., Lankester, M., Lutchmayer, K., Mcgowan, K., Ogano, K., Rashbrook, S., Reitz, C. L., Rutherford- Johnson, T., Shirley, H. ve Derham, K. (2019). Klasik Müzik Kitabı (Tufan Göbekçin, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
• Dahlhaus, C. (1971). Richard Wagners Musikdrame. New York: Cambridge University Press. google scholar
• Emslie, B. (1991). Woman as Image and Narrative in Wagner’s “Parsifal”: A Case Study. Cambridge Opera Journal. 3(2), 109-124. New York: Cambridge University Press. google scholar
• Fauser, A. (2005). Musical Encounters at the 1889 Paris World’s Fair. New York, NY: University of Rochester Press. google scholar
• Girgin, M. (2015). N. R. Korsakov “Şehrazad” senfonik süiti op. 35: Orkestra şefliği açısından teknik ve müzikal değerlendirme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir google scholar
• Griffiths, P. (2011). Batı Müziğinin Kısa Tarihi (M. Halim Spatar, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Hentch, T. (1996). Hayali Doğu, Batı’nın Akdenizli Doğu’ya Politik Bakışı (Aysel Bora, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Hopa, E. (2020). Rimski-Korsakov’un Şehrazat Senfonik Süiti’ndeki Fagot Sololarının İncelenmesi. Konservator-yum, 6(2), 105-116. google scholar
• Köse, M. ve Küçük, M. (2015). Oryantalizm ve “Öteki” Algısı. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 107-127. google scholar
• Machlis, F. ve Forney, K. (2003). The Enjoyment of Music. New York: W.W. Norton & Company. google scholar
• McClary, S. (1997). Structures of Identity and Difference in Bizet’s Carmen, The Work of Opera: Genre, Nationhood, and Sexual Difference. New York: Columbia University Press, google scholar
• Michels, U. ve Vogel, G. (2013). Müzik Atlası. İstanbul: Alfa Müzik. google scholar
• Nazlı, A. (2011). Binbir Gece Masalları’nın Anadolu Türk masallarına etkileri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya google scholar
• Schwarm, B. (2016, Nisan 8). Scheherazade. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Schehera-zade-by-Rimsky-Korsakov google scholar
• Thorpe, C., Yuill, C., Hobbs, M., Todd, M., Tomley ve S., Weeks, M. (2015). Sosyoloji Kitabı (Tufan Göbekçin, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
• Yazar, İ. A. (2006). 18. ve 19. Yüzyıllarda Opera Librettolarında Oryantalist Etkilerin Araştırılması ve Karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul google scholar
• Yener, F. (1992). 100 Opera. İstanbul: Bateş Yayınları. google scholar