Three Bagatelles: A Portrait of Ilhan Baran

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 79 - 108, 30.06.2022

Onur Arınç Duran

https://doi.org/10.26650/CONS2022-1088422

Öz

This study examines the piano music of İlhan Baran, one of Turkiye’s contemporary composers, and his “Three Bagatelles.” Baran is seen in many of his articles and speeches to have emphasized that the path leading contemporary Turkish composers to become more universal should be based on the local données cultivated through any technique the composer chooses. In this context, the composer’s piano piece “Three Bagatelles,” a work that reflects Baran’s language, abstractionist approach to the local musical données of Anatolia, and understanding of abstract art, has been deemed suitable for examination. Through this process, this study searches for the essence of the conceptional roots of his “Three Bagatelles” in light of the composer’s articles and personal interviews and examines the essence itself using a deductive approach. The study then reexamines the entire piece using what was obtained from these points with an inductive approach. The findings are discussed with respect to Baran’s words declaring the influence of Paul Klee’s painting style on “Three Bagatelles” and references to Klee’s artistic approach in order to define Klee’s traces in the composer’s work. As a result of this study, the musical data obtained through examination and analysis is intended to be able to shed light on Baran’s musical language and methods of abstraction.

Anahtar Kelimeler

İlhan Baran, Three Bagatelles, Paul Klee

Üç Bagatel: Bir İlhan Baran Portresi

Öz

Bu çalışmada, çağdaş Türk müziği bestecilerinden İlhan Baran’ın Üç Bagatel adlı piyano müziği incelenmiştir. Baran’ın birçok yazısında ve sözlü demecinde, çağdaş Türk müziği bestecisini evrensel olmaya götürecek olan yolun “yöresel verilerden” geçtiğini, bestecinin bu yolda edindiği verileri ise dilediği tekniği seçerek müzik içerisinde eritmesi gerektiğini vurguladığı görülmektedir. Bu bağlamda, Anadolu’nun yöresel verilerini soyutlamacı bir yaklaşımla ele alan Baran’ın, soyut sanat anlayışının bir yansıması olan Üç Bagatel adlı piyano müziği incelenmeye uygun bulunmuştur. İnceleme sürecinde, besteci ile yapılan kişisel görüşmelerin ve yazılarının ışığında bir arayışta bulunulup, tümdengelimci bir yaklaşımla Üç Bagatel’in özüne inilerek kavramsal kökenleri aranmış, araştırma sonucu elde edilen bulgularla tekrar tümevarımcı bir anlayışla bütüne uzanan bir inceleme yapılmıştır. Üç Bagatel’i Paul Klee’nin resim anlayışından etkilenerek bestelediğini aktaran Baran’ın, Klee’nin resim anlayışının ve yapılan incelemelerde elde edilen sonuçların merkeze konulmasıyla, eserin kompozisyonunda Klee’ye ait ne gibi izler taşıdığı araştırılmıştır. Bu çalışmanın neticesinde, Üç Bagatel’d e kullanılan müziksel verilerin ve bu verilerin işlenme biçimlerinin analizinin, Baran’ın müzik diline ve soyutlama yöntemlerine ışık tutması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İlhan Baran, Üç Bagatel, Paul Klee

Kaynakça

• Aktüze, İ. (2002). Müziği okumak (Cilt 1). İstanbul: Pan Yayıncılık. google scholar
• And, M. (2004). Osmanlı tasvir sanatları (Cilt 1). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Aracı, E. (2001). Ahmed Adnan Saygun doğu-batı arası müzik köprüsü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Bagatelle. (t.y.). Oed.com sözlüğü içinde. https://www.oed.com/view/Entry/14618?redirectedFrom=bagatelle#eid adresinden alınmıştır. google scholar
• Baran, İ. (1961, Aralık 15). Çağdaş Türk müziği üzerine. Değişim Aylık Edebiyat Sanat Dergisi (2), s. 12. google scholar
• Baran, İ. (2000, Mart). Frederic Chopin’den Bill Evans’a II. ...Ve Müzik Araştırma ve Yorum Dergisi (5), 3-10. google scholar
• Baran, İ. (1974). Üç bagatel. Ankara: Ankara Devlet Konservatuvarı Yayınları no. 71. google scholar
• Baran, İ. (1962, Ocak 15). Yöresel verilerden evrensel anlatıma. Değişim Aylık Edebiyat Sanat Dergisi (3), s. 19. google scholar
• Boulez, P. (1990). Il paese fertile: Paul Klee e la musica. Milano, İtalya: Leonardo. google scholar
• Brown, M. J. (2001, Ocak 20). Bagatelle. Erişim adresi: https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/ view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000001758 google scholar
• Çöloğlu, E. (2005). Çağdaş Türk bestecilerinin 20. yy. müziğinin modernist anlayışlarıyla etkileşimi-orkestra için müzik. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Drabkin, W. (2001, Ocak 20). Retrograde. Erişim adresi: https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/ view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000023263?rskey=23Xc18&result=1 google scholar
• Edgü, F. (2008). Biçimler, renkler, sözcükler. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
• Fauvism. (2020). Britannica.com ansiklopedisi içinde. https://www.britannica.com/art/Fauvism adresinden alınmıştır. google scholar
• Fırat, E. O. (1985). Çağdaş müzik. A. Say (Ed.), Müzik ansiklopedisi (s. 395) içinde. Ankara: Sanem Matbaası. google scholar
• Griffiths, P. (2011, Ekim 26). Serialism. Erişim adresi: https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/ view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000025459?rskey=obchwH&result=1 google scholar
• Inversion. (t.y.). Oed.com sözlüğü içinde. https://www.oed.com/view/Entry/99005?redirectedFrom=inversion#eid adresinden alınmıştır. google scholar
• İlyasoğlu, E. (1992). Müziğin kanatlarında söyleşiler. İstanbul: Pan Yayıncılık. google scholar
• İlyasoğlu, E. (1998). Çağdaş Türk bestecileri. İstanbul: Pan Yayıncılık. google scholar
• İpşiroğlu, N. ve İpşiroğlu, M. (2009). Oluşum süreci içinde sanatın tarihi. İstanbul: Hayalbaz Kitap. google scholar
• Kahramankaptan, Ş. (2010). Müzikte derin zirve. Ankara: Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları. google scholar
• Klee, P. (Ressam). (1938). Die vase [Resim]. https://www.artsy.net/artwork/paul-klee-die-vase-the-vase google scholar
• Klee, P. (1962, Nisan 15). Günce. (M. Evrentuğ, Çev.) Değişim Aylık Edebiyat Sanat Dergisi (6), s. 6. google scholar
• Mimaroğlu, İ. (2014). Müzik tarihi. İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
• Monody. (t.y.). Oed.com sözlüğü içinde. https://www.oed.com/view/Entry/121379?redirectedFrom=monody adresinden alınmıştır. google scholar
• Özbayrak, O. V. (2018). Saygun’un müziğinde modalitenin yeri ve önemine bir bakış: 1. ve 4. senfonilerinin modal açıdan incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Say, A. (1998). Türkiye’nin müzik atlası. İstanbul: Borusan Kültür ve Sanat Yayınları. google scholar
• Saygun, A. A. (1966). Musiki temel bilgisi (Cilt IV). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. google scholar
• Saygun, A. A. (1967). Töresel musiki. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. google scholar
• Saygun, A. A. (2009). Türk musıkisi (İ. Gökçen, Çev.). Folklor/Edebiyat, 15(58), 9-44. google scholar
• Saygun, A. A. (1937). Yedi Karadeniz türküsü ve bir horon. İstanbul: Hüsnü Onaran Basımevi. google scholar
• Schuback, M. S. (2013). In-between painting and music—or, thinking with Paul Klee and Anton Webern. Research in Phenomenology, 43, 419-442. http://www.jstor.org/stable/24659816 google scholar
• Sun, M. (1969). Türkiye’nin kültür-müzik-tiyatro sorunları. Ankara: Ajans-Türk Kültür Yayınları. google scholar
• Sun, M. (2007). Türk müziği makam dizileri. Ankara: Sun Yayınevi. google scholar
• Thevenin, P. (1990). [Önsöz]. Boulez, P. Il paese fertile: Paul Klee e la musica içinde. Milano, İtalya: Leonardo editore. google scholar