Power Dynamics in Music: Creative Power

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 280 - 289, 25.12.2024

Bedirhan Büyükduman , Emine Ceylan Ünal Akbulut

https://doi.org/10.26650/CONS2024-1508043

Öz

This study, prepared with the assumption that the concept of power, which seems to be exclusively within the domain of political science, is omnipresent, aims to evaluate the elements of the creative power of the composer, considered the first step of the power dynamics within music, the most abstract of the arts. Document analysis was used as the data collection tool, and the data obtained were summarized and interpreted using descriptive analysis. The study, designed with a generating-theory pattern, is limited to the intrinsic power of music and the notions of creative power. First, the intrinsic power of music, which exists due to its significance for powers, is explained to contextualize the importance of music for powers; subsequently, the notion of creative power among the internal power dynamics is elucidated. The conclusion of the article reveals that creative power, attributed a divine status, has the capability to support or undermine political power in matters such as determining or changing culture—due to its ability to influence masses. It is concluded that creative power consolidates and perpetuates its authority by operating a mechanism of consent created through dynamics such as performers, orchestras, conductors, and political power for the manifestation of its power. Additionally, it continuously reminds its dominance and authority by creating the illusion of freedom among its subjects.

Anahtar Kelimeler

Music, power, creative power, composer

Müzikte İktidar Dinamikleri: Yaratıcı İktidar

Öz

Yalnızca siyaset biliminin tekelindeymiş gibi görülen iktidar kavramının her yerde olması varsayımı ile hazırlanmış bu çalışmada, sanatların en soyutu statüsündeki müzik içerisindeki iktidar dinamiklerinin birinci basamağı kabul edilen bestekârın yaratıcı iktidarının unsurlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılmış, ardından edinilen veriler betimsel analiz ile özetlenip yorumlanmıştır. Kuram oluşturma deseni ile hazırlanmış olan çalışma, müziğin içkin iktidarı ve yaratıcı iktidar nosyonları ile sınırlı tutulmuştur. Akışta ilk olarak müziğin iktidarlar için öneminin anlamlandırılabilmesi sebebiyle müziğin varoluşundan sebep içkin iktidarı; ardından iç iktidar dinamiklerinden yaratıcı iktidar nosyonu açıklanmıştır. Makalenin sonucunda, ilahi bir statü atfedilen yaratıcı iktidarın, kültürün belirlenmesi veya değiştirilmesi gibi konularda – kitleleri etkileme gücü dolayısıyla – politik iktidarı destekleme veya iktidarını çıkmaza sokma gibi yetilere de sahip olduğu; iktidarının tecellisi için müziğin icracı, orkestra, şef ve politik iktidar gibi dinamikleri üzerinden yarattığı rıza mekanizmasını işleterek iktidarını pekiştirdiği ve daim kıldığı; muhataplarında özgürlük yanılgısı oluşturarak erkinin ve iktidarının durmaksızın hatırlatmasını yaptığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzik, iktidar, yaratıcı iktidar, bestekâr

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2018). Müzik Yazıları Bir Seçki (Ş. Öztürk, Çev.). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Akdağ, A. K., & Sağer, T. (2021). Sanatsal Yaratım Süreci ve Bağlama Müziğinde Çalgısal Yaratıların Sınıflandırılması. idil, 78, 232-243. https://doi.org/10.7816/idil-10-78-06 google scholar
• Alimdar, S. (2016). Osmanlı’da Batı Müziği. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Aracı, E. (2023). Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu (4. bs). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Attali, J. (2014). Gürültüden Müziğe (2. bs). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Ayas, G. (2006). Mûsiki İnkılâbı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim. Doğu Kitabevi. google scholar
• Bacon, F. (1884). The Works of Francis Bacon (B. Montagu, Ed.; C. 1). Worthington Publishing. google scholar
• Baloğlu, B. Ş. (2021). Efsane ve Realite Arasında Bir Portre Tanburî Cemil Bey. Dergâh Yayınları. google scholar
• Behar, C. (2019). Aşk Olmayınca Meşk Olmaz (7. bs). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Benjamin, W. (2015). Teknik Olarak Yeniden-Üretilebilirlik Çağında Sanat Yapıtı (G. Sarı, Çev.). Zeplin Kitap. google scholar
• Benlioğlu, S. (2019). Saray ve Mûsikî—III. Selim ve II. Mahmud Dönemlerinde Mûsikînin Himayesi. Dergâh Yayınları. google scholar
• Boran, İ., & Şenürkmez, K. Y. (2018). Kültürel Tarih Işığında Çoksesli Batı Müziği (2. bs). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Büyükduman, B., & Turgay, N. Ö. (2020). Türk Makam Müziğinin Batılılaşma Sürecine Genel Bir Bakış: Ankara Radyosu Örneği. idil, 68, 645-655. https://doi.org/10.7816/idil-09-68-05 google scholar
• Canetti, E. (2010). Kitle ve İktidar. Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu (M. A. Kılıçbay, Çev.; 6. bs). İmge Kitabevi. google scholar
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi (H. U. Tanrıöver, Çev.; 2. bs). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü (I. Ergüden & O. Akınbay, Çev.; 3. bs). Ayrıntı Yayınları. google scholar Foucault, M. (2014a). Özne ve İktidar (I. Ergüden & O. Akınbay, Çev.; 4. bs). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Foucault, M. (2014b). Özne ve İktidar (I. Ergüden & O. Akınbay, Çev.; 4. bs). Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Güler, Z. (1990). Sanat ve Sanatsal Yaratma. Kurgu Dergisi, 8, 308-316. google scholar
• Işıktaş, B. (2016). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Geçiş Sürecinde Modernleşme, Bireyselleşme ve Virtüözite İlişkisi: Şerif Muhiddin Targan [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• İktidar. (t.y.). İçinde Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Geliş tarihi 12 Mayıs 2024, gönderen https://sozluk.gov.tr/ Kaçar, G. Y. (2005). Geleneksel Türk Sanat Müziği’nde Süslemeler ve Nota Dışı İcralar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 215-228. Koç, T. (2022). İslâm Estetiği (11. bs). İslam Araştırmaları Merkezi. google scholar
• Marx, K., & Engels, F. (2009). Yazın ve Sanat Üzerine (M. İ. Erdost, Ed.; 2. bs). Sol Yayınları. google scholar
• May, R. (2021). Yaratma Cesareti (A. Oysal, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Mohseni, S. (2016). Mevlana’nın Nazarında Ölüm (T. Uğurlu, Çev.). Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 5(1), 92-101. https://doi.org/10.7596/taksad.v5i1.508 google scholar
• Nietzsche, F. (2010). Güç İstenci (N. Epçeli, Çev.). Say Yayınları. google scholar
• Nurcan, O., & Canbey, E. G. (2016). Geleneksellik-Çağdaşlık İkileminde Cumhuriyetin “Milli Musiki” Politikası ve Türk Besteciler. İçinde F. Kutluk (Ed.), İllüzyon: Cumhuriyet’in Klasik Müzik Serüveni (ss. 75-109). h2o Yayıncılık. google scholar
• Öngören, R. (2004). Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî. İçinde TDV İslâm Ansiklopedisi (C. 29, ss. 441-448). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi. google scholar
• Özel, C. (2016). 1980’lerden Günümüze İslamcı Müziğin Sosyolojik Analizi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 57(1), 145-174. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001448 google scholar
• Özgür, M. E. (2023). İktisadi Düşüncede Kültür ve Sanat. İçinde S. H. Akdede (Ed.), Kültür-Sanat ve Sermaye-İktidar (ss. 13-46). Alfa Yayınları. google scholar
• Öztuna, Y. (2006). Türk Mûsikîsi Akademik Klasik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü (C. 1). Orient Yayınlan. google scholar
• Platon. (2010). Devlet (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.; 20. bs). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Rank, O. (2022). Sanat ve Sanatçı (O. Düz, Çev.). Albaraka Yayınları. google scholar
• Russell, B. (2017). İktidar (2. bs). Cem Yayınevi. google scholar
• Say, A. (1997). Müzik Tarihi (3. bs). Müzik Ansiklopedisi Yayınları. google scholar
• Sözer, V. (1986). Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi (C. 1). Remzi Kitabevi. google scholar
• Süreya, C. (2013). Sevda Sözleri (48. bs). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Tanpınar, A. H. (2019). Yaşadığım Gibi (9. bs). Dergâh Yayınları. google scholar
• Tatar, B. (2009). Müzikte Anlam Sorunu. İslâm Araştırmaları Dergisi, 22, 59-70. google scholar
• Tatar, B., & Aydın, S. (2017). Müzik ve İktidar İlişkisi: Kuramsal ve Tarihsel Bir Analiz. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43, 5-30. google scholar
• Tekin, M. B. (2014). Yaratıcılık, Kişilik ve Sanatsal Yaratma Üzerine. Erciyes Sanat, 1, 20-30 google scholar
• Ülgen, G. O. (2020). Platon’da Müziğin Politik Konumu. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi, 15, 249-277. google scholar
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. bs). Seçkin Yayıncılık. google scholar