20. Yüzyıl Genişletilmiş Gitar Tekniklerinin Seçilmiş Eserler Üzerinde İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 363 - 386, 25.12.2024

Barış Önder

https://doi.org/10.26650/CONS2024-1534592

Öz

20. yüzyıl döneminde, müzik ve diğer alanlarda sanatta olan anlam arayışı çeşitli sanat akımlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. 20. yüzyıl döneminde besteciler, istedikleri özel efektleri yaratabilmek için genişletilmiş tekniklere ve modern notasyon kullanımlarına başvururlar. Özellikle dönemin bestecileri; Karlheinz Stockhausen, György Ligeti, Iannis Xenakis, Krzysztof Penderecki, John Cage gibi isimler eserlerinde avangart ögelere ve genişletilmiş çalgı tekniklerine yer verirler. Bu çalışmada, dönemin sanat anlayışının gitar müziğini ve gitar bestecilerini etkilemesiyle 20. yüzyıl bestecilerinin eser örnekleriyle ele alınmıştır. Çalışmanın amacı; 20. yüzyıl döneminde kullanılmaya başlanan genişletilmiş çalgı tekniklerinin, gitar alanına olan yansımalarını ve 20. yüzyılda geliştirilen yeni gitar tekniklerini eser incelemeleriyle literatüre kazandırmaktır. Gitar literatüründe bu çalışmanın yer alması; 20. yüzyıl gitar müziği bestecilerinin eserlerindeki yeni tekniklerinin öğrenilmesi açısından ve kullanılan tekniklerle yeni ses renklerini elde etmek açısından önemlidir. Bu çalışmada genişletilmiş gitar teknikleri; Roland Dyens “Libra Sonatine” “A Night in Tunisia” “Fantasie”, Paulo Bellinati “Jongo”, Leo Brouwer “La Espiral Eterna” , Alberto Ginastera “Sonata”, Nikita Kushkin “Usher Valse”, Francis Kleynjans “A L’aube du Derneir Jour” eserleri üzerinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

20. Yüzyıl Müziği, 20. Yüzyıl Gitar Müziği, Genişletilmiş Gitar Teknikleri

Analysis of 20th Century Extended Guitar Techniques on Selected Works

Öz

In the 20th century, the search for meaning in music and other areas of art led to the emergence of various art movements. In the 20th century, composers resorted to extended techniques and modern notation in order to create the special effects they wanted. Especially composers of the period; Karlheinz Stockhausen, György Ligeti, Iannis Xenakis, Krzysztof Penderecki, John Cage, etc. included avant-garde elements and extended instrument techniques in their works. In this study, the influence of the artistic understanding of the period on guitar music and guitar composers is handled with examples of works by 20th century composers. The aim of the study is to bring the reflections of the extended instrument techniques, which started to be used in the 20th century period, on the guitar field and the new guitar techniques developed in the 20th century to the literature by analyzing the works. The inclusion of this study in the guitar literature is important in terms of learning the new techniques in the works of 20th century guitar music composers and obtaining new sound colors with the techniques used. In this study, extended guitar techniques have been analyzed on Roland Dyens “Libra Sonatine” “A Night in Tunisia” “Fantasie”, Paulo Bellinati “Jongo”, Leo Brouwer “La Espiral Eterna”, Alberto Ginastera “Sonata”, Nikita Kushkin “Usher Valse”, Francis Kleynjans “A L’aube du Derneir Jour”.

Anahtar Kelimeler

20th Century Music, 20th Century Guitar Music, Extended Guitar Techniques

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık. google scholar
• Dallin, L. (1964). Techniques of Twentieth Century Composition. Iowa: WM. C. Brown Company Publishers. google scholar
• Erciş, M. (2023). Modern Sanattan Postmodern Sanata. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 9(74), 4321-4334. google scholar
• Gloag, K. (2012). Postmodernism in music. Cambridge University Press. google scholar
• Karcılıoğlu, İ. (2011). 18. Yüzyıl Standart Orkestra Çalgılarının 20. Yüzyılda Genişletilmiş Çalgı Teknikleriyle Kullanımı. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). İstanbul Üniversitesi Müzik Anasanat Dalı Kompozisyon Programı, İstanbul. google scholar
• Sakpınar, K. M. (2004). Yirminci Yüzyıl Müziğinde Avant-Garde Öğeler. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kompozisyon Anasanat Dalı, İstanbul. google scholar
• Wade, G. (2010). A concise history of the classic guitar. Mel Bay Publications. google scholar
• Ko, Y. F. (2009). An Analytical and Comparative Study of Francisco Târrega’s Two Volumes of Guitar Studies: Volume One: Thirty Elementary Level Studies and Volume Two: Twenty-five Intermediate and Advanced Level Studies Doctoral dissertation, Ball State University. USA. google scholar
• Önder, B. (2023). 20. Yüzyılın İkinci Yarısında Gitar Müziğinde Modalite. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Anasanat Dalı, İstanbul. google scholar
• Prato, D. E. (2017). Developing unification in the teaching and learning of jazz and classical guitar. University of Salford. United Kingdom. google scholar
• Summerfield, M. J. (2003). The classical guitar: its evolution, players and personalities since 1800. Hal Leonard Corporation. google scholar
• Ünlenen, E. (2016). 1920 ve 1950 Yılları Arasında Modern Gitar Müziğine Yön Veren Besteciler. Sanat ve Tasarım Dergisi, 6(2), 110-126. google scholar
• Wilder, R. D. (1969). Twentieth-century music. W. C. Brown Company Publishers. google scholar
• Başak, N.B., & Bağcı, H. (2021). 20. Yüzyıl Genişletilmiş Keman Çalma Tekniklerinin Eğitimde Kullanım Durumunun İncelenmesi. Konser- google scholar
• vatoryum - Conservatorium, 8(1), 63-83. https://doi.org/10.26650/CONS2021-900016 google scholar
• Biricik, S. B. (1998). Keman Sağ El Tekniğinin Galamian ve Rus Okullarından Örneklerle İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yaylı Sazlar Anasanat Dalı, İstanbul. google scholar
• Çuhadar, C. H. (2009). Kemanda Çalma Teknikleri. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 121-132. google scholar
• Sevsay, E. (2014). Orkestrasyon. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. google scholar
• Ulucan, S. (2005). Kemanda Yay Tekniğinin Temel Bilgileri ve Gelişimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Anasanat Dalı, İstanbul. google scholar
• Adler, S. (1989). The Study of Orchestration. W. W. Norton Company Inc. New York. google scholar
• Stockhausen, Karl; Gruppen, Score, Universal Edition. google scholar
• Ligeti, Gyorgy; Published by Universal Edition, Vienna, Austria. google scholar
• Xenakis, Iannis; Metastaseis, Boosey Hawkes Publisher. google scholar
• Penderecki, Krzysztof; Alfred Music Publishing. google scholar
• Dyens, Roland; Libra Sonatine, Lemoine Editions. google scholar
• Dyens Roland; Night - Day 10 Jazz Arrangements, Chanterelle Publisher. google scholar
• Dyens, Roland; Les 100 for solo guitar, Les Productions d’OZ. google scholar
• Bellinati, Paulo; Jongo, Guitar Solo Publications. google scholar
• Brower, Leo; La Espiral Eterna, Edition Schott, Schott Music. google scholar
• Ginastera, Alberto; Sonata for Guitar op. 47, Boosey Hawkes Publisher. google scholar
• Koshkin, Nikita; Usher-Valse for guitar solo, Edition Margaux. google scholar
• Kleynjans Francis; A L’aube du Derneir Jour, Lemoine Publisher. google scholar