Müzikal Tiyatroda Şarkı Türleri ve Şarkı Çevirisi: Grease Müzikali Örneği

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 694 - 708, 25.12.2024

Sitare Bilge

https://doi.org/10.26650/CONS2024-1577917

Öz

Müzikal tiyatro repertuvarının klâsikleşmiş eserleri incelendiğinde, şarkı sözleri, müzik ve metin arasında neredeyse her zaman şiirsel bir bağlam olduğu görülür. Müzikal tiyatroda şarkı sözleri ve müzik, metin ile eşit derecede önem teşkil eder, bu bağlamda şarkı sözleri müzikten çıkartıldığında hikâyeyi anlatan ana elementlerden biri ortadan kalkmış olur. Metnin yanında şarkı sözleri hikâye anlatımında ve atmosfer yaratmada başat öneme sahip olduğundan müzikal tiyatroda şarkı çevirisi; erek dilin özelliklerini ve kültürünü koruyarak, performe edene kolaylık sağlayacak şekilde yapılmalıdır.
Sahne sanatlarının popüler türlerinden biri olan müzikal tiyatro disiplinindeki şarkı çevirisiyle ilgilenen bu çalışmanın temel amacı; yazarın ve bestecinin anlatmak istediği hikâyeyi, eseri orijinalinden uzaklaştırmadan Türkçeye çevirirken, müzikal tiyatro disiplinine özgü şarkı türlerini açıklayarak, Peter Low’un pentathlon ilkesi kapsamında ortaya koymaktır. Çalışma, yirmi dile çevrilmiş ve otuzdan fazla ülkede sahnelenen Grease müzikalinin kaynak ve erek librettolarını analiz etmekte, söylenebilir bir librettonun önemini savunmaktadır. Sonuç bölümündeki bütünsel yaklaşım, müzikal tiyatronun performatif ve anlatısal boyutlarındaki dil ve kültüre dayalı engelleri tespit ederek, çok yönlü bir analiz ile çeviribilimin bu alandaki sınırlarını genişleterek performe edene katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzikal tiyatro, şarkı çevirisi, Grease

Song Types and Song Translation in Musical Theater: The Case of Grease the Musical

Öz

A study of the classic works of musical theatre repertoire reveals that there is almost always a poetic connection between lyrics, music and text. In musical theatre, lyrics and music are of equal importance with the text. In this context, if the lyrics are removed from the music, one of the main elements that tell the story disappears. Since the lyrics are of primary importance in storytelling and atmosphere formation, song translation in musical theatre should be done in a way that preserves the characteristics and culture of the target language and that facilitates the job of the performer.
This study deals with song translation in the discipline of musical theatre, which is one of the popular genres of performing arts. The main purpose here is to explain the story that the author and composer want to tell, while translating the work into Turkish without distancing it from the original. This is done by explaining the song types specific to the discipline of musical theatre, within the scope of Peter Low’s pentathlon principle. The study analyses the source and target librettos of Grease, which has been translated into twenty languages and performed in more than thirty countries, and argues for the importance of a singable libretto. The holistic approach in the conclusion contributes to the performer by identifying language- and culture-based obstacles in the performative and narrative dimensions of musical theatre, expanding the boundaries of translation studies in this field with a multifaceted analysis.

Anahtar Kelimeler

Musical theatre, song translation, Grease

Kaynakça

• Bordman, G. (1982). American Musical Comedy: From Adonis to Dreamgirls. Oxford University Press. google scholar
• Brook, P. (1990). Boş Alan. Alfa Yayınları. google scholar
• Craig, D. (1993). A Performer Prepares. Applause Books. google scholar
• Everett, W.A., & Laird, P.R. (2002). The Cambridge Companion to the Musical. Cambridge University Press. google scholar
• Frankel, A. (2000). Writing the Broadway Musical. Da Capo Press Edition. google scholar
• Franzon, J. (2008). Choices in song translation. The translator: translation and music. google scholar
• Gottfried, M. (1979). Broadway Musicals. Harry N. Abrams. Inc. Publishers. google scholar
• Gruner, O., Kramer, P. (2019). Grease Is The Word. Anthem Press. google scholar
• Jacobs, J., & Casey, W. (1994). Grease. Vocal Score. google scholar
• Jacobs, J., & Casey, W. (2003) Grease. 30th Anniversary Production Vocal Score. google scholar
• Low, P. (2017). Translating song: lyrics and texts. Routledge. google scholar
• Low, P. (2005). The pentathlon approach to singing songs. Rodopi. google scholar
• Miller, S. (2006). Inside Grease background and analysis by Scott Miller. New Line Theatre. Retrieved from: https://www.newlinetheatre.com/ greasechapter.html google scholar
• Moore, T., & Barbeau, A., & Waissmann, K. (2022). Grease- Tell Me More, Tell Me More. Chicago Review Press. google scholar
• Novak, E.A., & Novak, D. (1996). Staging Musical Theatre. Better Way Books. google scholar
• Kislan, R. (1995). The Musical: A Look At The American Musical Theatre. Applause. google scholar
• Kleiser, R. (2019). Grease: The Director’s Notebook. Harper Collins Publishers. google scholar
• Parkinson, D. (2007). The Rough Guide to Film Musicals. Penguin Books. google scholar
• Spencer, D. (2005). The Musical Theatre Writer’s Survival Guide. Heinemann. google scholar
• Tropiano, S. (2011). Grease: Music on Film Series. Limelight Editions. google scholar