TÜRKİYE’DE MODERNLEŞME SÜRECİNİN MÜZİĞE YANSIMALARI BAĞLAMINDA “KLASİK KORO” ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 12, 69 - 81, 29.06.2018

Muattar Demet Doğruöz

https://doi.org/10.31722/konservatuvardergisi.467671

Öz

itibaren dünyanın hemen hemen her ulusunu etkilemiş bir dönüşüm süreci

olarak yaşanmıştır. Türkiye’de modernleşme süreci, Cumhuriyet öncesinde

Osmanlı’nın son döneminde başlamış, Cumhuriyet dönemi ile hızlanarak

devam etmiştir. Cumhuriyet döneminde ulus devletin dayanak noktası olarak

“Türkçülük” ve “Milliyetçilik” fikirleri esas alınmıştır. Bu çıkış noktası,

müzik politikalarına da yansımış, Ziya Gökalp’in öne sürdüğü halk müziği

temelli yeni bir çağdaş Türk müziği yaratma fikrine dayandırılmıştır.

Milliyetçilik ve Türkçülük fikirlerinin güçlenmesiyle birlikte milli Türk

müziği yaratma girişimleri aydınları halk müziğine yönlendirmiştir.

Odağında Türk halk müziği olan bu yeni yapılanma içerisinde, Türk sanat

müziği geleneğinin modernleşme sürecindeki koşullara uyum sağlayabilmesi

düşüncesi, geleneğin mensuplarını yeni arayışlara yöneltmiştir. Bu çalışmada,

klasik koro örneği üzerinde tartışılarak, gelenek mensuplarının gelenek ve

modernleşme kavramlarını sentezleme çabaları ortaya konmuştur. Bahsi

geçen konular, “Modernleşme Sürecinde Türkiye ve Müzik Politikaları” ve

“Klasik Koro” başlıkları altında incelenerek açıklanmıştır. Araştırma,

betimsel nitelikte gerçekleştirilmiş bir tarama çalışmasıdır. Bu kapsamda

araştırma yapılırken kitap, doktora tezleri, makale ve internet erişim

kaynaklarından faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evrimci Perspektif, gelenek, klasik koro, müzikte modernleşme

Reflections of Modernization Process in the Context of Turkish Classical Choir Music

Öz

Modernization has been conceptualized since the 18th century. Starting from

the 19th century, it has affected almost every nation of the world as a

transformation process. Modernization process in Turkey, having started in

the late Ottoman period before the Republic, continued in the Republican

period. This is reflected in music policies based on Ziya Gökalp’s idea of

creating a new contemporary Turkish music that would rise on Turkish folk

music. With the ideas of nationalism and Turkism becoming stronger,

initiatives to create a national Turkish music led the intellectuals towards folk

music. In this new structuring of the folk music, the members of the tradition

have been directed to new searches in order to adapt the tradition of art music

to the conditions of the modernization process. In this study, establishing a

discussion on the Turkish classical choir, attempts of fusing the concepts of

tradition and modernization were presented. "Music and Politics in the

example of Modernization Process in Turkey" and "Classical Choir" were

described under the headings and examined. The research is a descriptive

survey study in which books, doctoral dissertations, articles and internet

resources were utilized.

Anahtar Kelimeler

Classical choir, evolutionist perspective, modernization, modernization in Music, tradition

Kaynakça

• Aksakal, Hasan (2010). "Türk modernleşmesinin ambivalant doğası: Modernleşme, milliyetçilik, medeniyet ilişkisi üzerinden Türkiye’yi okumak". Journal of World of Turks. S. 2 (1): 245- 264.
• Ayas, Güneş Onur. (2013). “Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik Ve Değişim: Erken Cumhuriyet Dönemi Müzikte Batılılaşma Politikalarına Karşı Uyum ve Direnç Örüntüleri”. Yayımlanmış doktora tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• (2014). Mûsiki İnkılâbı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• (2015). Müzik Sosyolojisi. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Balkılıç, Özgür (2009). Cumhuriyet, Halk ve Müzik: Türkiye’de Müzik Reformu 1922-1952. Ankara: Tan Kitabevi Yayınları.
• Baran, Murat (2013). “Avrupa’da Gelişen Modernlik ve Modernleşme Anlayışları Ve Bu Anlayışların Türkiye’ye Yansımalarına Tarihî Sosyolojik Açıdan Bir Bakış”. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish. S. 8: 55-79.
• Behar, Cem (1993). Zaman, Mekân ve Müzik. İstanbul: AFA Yayınları.
• “Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu” http://www.guzelsanatlar.gov.tr/TR,2238/tarihce.html Erişim Tarihi: 15.02.18.
• Çetin, Adnan ve Yücedağ, İbrahim (2010). “Modern-Geleneksel Ayrımının Bilgi-İktidar İlişkisi Bağlamında Değerlendirilişi”. Mukaddime Dergisi. S. 1 :85 -99.
• Metin, Ekici (2008). “Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme”. Millî Folklor Dergisi. S. 80: 33-38.
• Ersoy, İlhan (2014). “Türk Halk Müziğinin Yeniden Üretimi/İnşası: Ulusal Kaynaştırma Projesi Olarak “Yurttan Sesler” Topluluğu”. İnternational Journal of Human Sciences. S. 11 (2): 931-947.
• Hobsbawm, Eric, ve Terence, Ranger (2006). Geleneğin İcadı. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kaemmer, John E. (1993). İnsan Yaşamında Müzik. (Çev. Yetkin Özer, (Basılmamış Müzik ve Toplum Doktora Ders Notu.
• Kaplan, Ayten (2008). Kültürel Müzikoloji. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Katoğlu, Murat (1992). Türkiye Tarihi-4: Çağdaş Türkiye (1908-1980). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Keyman, Fuat E. (1997). Globalleşme ve Öteki Sorunu: Postmodernizm, Feminizm, Oryantalizm, Küreselleşme, Sivil Toplum ve İslam: Türkiye Üzerine Yansımalar. Ankara: Vadi Yayınları.
• Mardin, Şerif (1991). Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ortaylı, İlber (2007). Avrupa ve Biz. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Özalp, Nazmi (2000). Türk Musikisi Tarihi I. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özer, İhsan (1995). “Türk Müziği İcrasında Yönetim”. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Öztürk, Okan M. (2002). “Türkiye'de Yaşanan Modernleşme Süreci ve Anadolu Yerel Müzikleri”. 21.yy. Başında Türkiye'de Müzik Sempozyumu Bildirileri. SCA Müzik Vakfı. Ankara.
• (2016). “Milli Musiki Ütopyası: Halk Ruhunu Garp Fenniyle Terkib Etmek”. İllüzyon: Cumhuriyetin Klasik Müzik Serüveni. İstanbul: H2O Yayınları.
• “Senkretizm” http://www.tdk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 17.12.17.
• Yıldırım, Faruk (2011). "Geçmişten Günümüze Türk Müziğinde Toplu İcra Anlayışı Üzerine Bir İnceleme". Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 30: 129-143.