HERMANN HESSE’NİN ‘‘DEMIAN’’ ADLI ESERİNE DÜALİST YAKLAŞIM

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 14 - 23, 31.12.2023

Recep Bodur

Öz

Alman yazınında Romantizmin ihtişamlı ordusunun son şövalyesi olarak bilinen Hermann Hesse’nin (1877-1962) eserlerinde
ve yaşamında öne çıkan en etkili faktörlerden biri, kutupluluk ilkesidir. Bu ilke, Hesse’nin dünya görüşüne hakim olmakla birlikte
edebi eserleri üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Çalışmamız, Hesse’nin kutupluluk ilkesini ve bunun ‘‘Demian’’ adlı eserine
yansımasını ele almaktadır. Bir oluşum öyküsü özelliği taşıyan ve belli yılların psikoanalitik metodlarla yapılan bir muhasebesi olan
bu eser, edebiyat dünyasında büyük yankı uyandırmış, Alman gençliği arasında adeta kutsal kitap haline gelmiştir. Yeni bir ideal
gerçekleştirmek amacıyla dinin ve ahlakın geleneksel değerlerinden ayrılıp kişisel bir ahlak anlayışı geliştirmek isteyen Hesse,
Hristiyanlık anlayışı sebebiyle bu dünyanın ve öbür dünyanın düalizminde kalmıştır. Uluhiyeti hem Tanrı hem de şeytan olan ve
mutlak iyi-kötünün ötesindeki bir ahlak anlayışını benimseyen Hesse, eski inancın yeni bir Tanrı’ya, yeni bir ahlak anlayışına, yeni
bir insana ve yeni bir dünyaya dönüşmesini savunmaktadır. Bu düşünce, Hesse’yi büyüleyen ve tam olarak düalizmin hakim olduğu
Çin felsefesindeki Taoizm dininde karşılığını bulmaktadır. Hesse’nin kutupsal dünyasında bilhassa Taoizm dinindeki kainatın aktif
ve pasif prensiplerini gösteren ‘‘yin-yang’’ prensibi etkili olmuştur. Bu da hem olay örgüsü hem de karakterler aracılığıyla esere
yansımıştır.

Anahtar Kelimeler

Demian’’, Hermann Hesse, Düalizm/Kutupluluk, Taoizm, Yin-Yang Prensibi

Kaynakça

• Alperen, A. (1994). Hermann Hesse: Sanatı-Hayatı-Eserleri. Ankara: Promote Yayınları.
• Aytaç, G. (2005). Çağdaş Alman Edebiyatı. Ankara: Babil Yayıncılık.
• Bodur, R. (2022). Hermann Hesse’nin ‘‘Çarklar Arasında’’, Robert Musil’in ‘‘Öğrenci Törless’in Bunalımları’’ ve Ödön von Horvath’ın ‘‘Allahsız Gençlik’’ Adlı Eserlerinde Eğitim ve Toplumun Birey Üzerindeki Etkileri 23 (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erzurum Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Demirel, A. (2016). Hermann Hesse’nin Romanlarındaki Kadın Portreleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), T.C. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Esselborn-Krumbiegel, H. (1989). Hermann Hesse, Demian, die Geschichte von Emil Sinclairs Jugend: Unterm Rad. Interpretation. München: Oldenbourg.
• Esselborn-Krumbiegel, H. (1994). Demian, Die Geschichte von Emil Sinclairs Jugend. In: Müller, M. (Hrsg.) Interpretation. Hermann Hesse Romane (29-51). Stuttgart: Reclaim Verlag.
• Frey, J. (2018). Dualismus: Zur frühjudischen Herausbildung und zur neutestamentlichen Rezeption dualistischer Weltdeutung. In: F. Jörg, ve E. E. Popkes (Hrsg.). Dualismus, Damonologie und diabolische Figuren (s. 3-47). Tübingen: Mohr Siebeck.
• Gündüz, Ş. (1997). Gnostik Mitolojide Düşüş Motifi ve Demiurg Düşüncesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (9), 121-166. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/188680
• Herfort, M. F. (2008). Erläuterungen zu Hermann Hesse, Demian. Hollfeld: Bange Verlag.
• Herfort, M. F. (2011). Erläuterungen zu Hermann Hesse, Demian: Analyse/Interpretation. Hollfeld: Bange Verlag. Hesse, Hermann. (2021). Demian: Emil Sinclir’in Gençliğinin Öyküsü. İstanbul: Can Yayınları.
• Kumbasar, İ. H. (2017). Herakleitos ve Lao Tzu’nun Düşüncelerinin Logos ve Tao Kavramları Merkezinde Karşılaştırılması, 46, 103-125. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/697145
• Lee, Inn-Ung. (1975). Hermann Hesse und Die Ostasiatische Philosophie. Colloquia Germanica, 9, 26-68. Singh S. (2006). Hermann Hesse. Stuttgart: Reclam Verlag.
• Steuerwald, K. (1998). Deutsch-Türkisches Wörterbuch, 1. Baskı. İstanbul: NovaPrint Basımevi.
• Ünal, D. Ç., (2003). Alman Eğitim Romanında Avangard Dönüşümler (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zeller, B. (2018). Hermann Hesse: Biyografi. 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.