Faiz, Döviz Kuru İlişkisinin Makroekonomik Performansa Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2010, Sayı: 20, 72 - 92, 01.12.2010

Rıdvan Karacan

Öz

Parasal otoriteler faiz oranları ile döviz kuru arasındaki ilişkiden yola çıkarak bir takım iktisat politikaları üretebilmektedir. Ancak bu konuda ne ölçüde başarılı oldukları gerek teorik gerekse ampirik çalışmalarda tartışıldığı gibi, çok net değildir. Bu çalışmada faiz oranı ve döviz kurunun makroekonomik performans üzerindeki etkisi ele alınacaktır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı faiz ve döviz kuru değişkenleri arasındaki ilişkinin etkilerini göstermektir. Bu durum politika uygulayıcılarının (parasal otoritenin) gücünün ortaya konması açısından önem taşımaktadır

Anahtar Kelimeler

Faiz Oranı, Döviz Kuru, Makroekonomik Performans

Interest, Exchange Rate Effects A Review on the Relation Between Macroeconomic Performance

Öz

Monetary authorities can produce a number of economic policies by considering
the relationship between interest rates and exchange rates. However, it is not
clear to what extent they are successful as it has been discussed both in theoretical
and empirical studies. In this study, the impact of interest rate and exchange rate on macroeconomic performance is investigated. In this context, the aim is to show the
effects of the relationship between interest rate and exchange rate variables. This
case is important in terms of putting forward the power of policy implementers (monetary
authorities).

Anahtar Kelimeler

Exchange Rate, Interest Rate, Macroeconomic Performance

Kaynakça

• Akan, N.Burak (2007), “Piyasa Riski Ölçümü”, Bankacılar Dergisi, (61): 59-74
• Aloğlu Ziya Tunç, (2005), “Bankacılık Sektörünün Karşılaştığı Riskler ve Bankacılık Krizler Üzerindeki Etkileri” Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara,T.C. Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü
• Anbar, Adem (2006), “Credit Risk Management In The Turkish Banking Sector : A Survey Study”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi www.e-sosder.com, 5 (17): 10-24
• Anderson Edward, Paolo de Renzio and Stephanie Levy( 2006), “The Role of Public Investment in Poverty Reduction: Theories, Evidence and Methods”, ODI Working Paper (263), 1-34
• Ay, Hakkı M. (2005), “Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi” Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(5): 176-184
• Ayan, Ebubekir (2007), “Türkiye’de Bankacılık Risklerinin Yönetiminde Basel-II Uzlaşısı ve Faiz İle Kur Risklerine İlişkin Bir Uygulama”, (Basılmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Baharumshah , Ahmad Zubaidi, Ahmed Evan Lau and M. Khalid (2005), “Testing Twin DeficitsHypothesis: Using VARs and Variance Decomposition” http://129.3.20.41/eps/if/papers/0504/0504001.pdf (Erişim:04.12.2010)
• Barrell Ray, Stephen Hall and Sylvia Gottschalk (2003), “Foreign Direct Investment and Exchange Rate Uncertainty in Imperfectly Competitive Industries”, National Institute of Economic and Social Research, NIESR Discussion Papers (220):1-23
• Barry Eichengreen, Andrew Rose and Charles Wyplosz (1996), “Contagious Currency Crises”, Scandinavian Journal of Economics, http://www.econ.berkeley.edu/~eichengr/research/pre5681.pdf. (Erişim: 04.12.2010)
• Basle Committee on Banking Supervision ,“The Supervisory Treatment Of Market Risks” Consultative Proposal , Basel: (April-1993)
• Başoğlu, Ufuk (2000), “Fınanasal Serbestleşme ve Uluslararası Portföy Yatırımları”, Balı- kesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4):88-99
• Belke, Ansgar, Kai Geisslreither and Daniel Gros (2004), “On The Relationship Between Exchange Rates and Interest Rates: Evidence From The Southern Cone”, Cuadernos de Economía, 41(122):35-64
• Calvo A.Guillermo, Leonardo Leiderman and Carmen M. Reinhart (1996), “Inflows of Capital to Developing Countries in The 1990s: Causes and Effects”, Inter-American Development Bank Office of the Chief Economist Working Paper 302:1-15
• Chamon, Marcos, Eduardo Borensztein , Olivier Jeanne , Paolo Mauro and Jeromin Zettelmeyer (2005), “Sovereign Debt Structure for Crisis Prevention”, IMF Occasional Papers, (237), 3-74
• Claudia M. Buch, Ralph P. Heinrich und Christian Pierdzioch (2001),“Globalisierung der Finanzmärkte: Freier Kapitalverkehr Oder Tobin-Steuer?”, Kiel: Institut für Weltwirtschaft, Kiel Discussion Papers, (381): 3-24
• Çinko, Levent ve Rengin Ak (2009), “Küreselleşen Ekonomilerde Yaşanan Bankacılık Krizleri- nin Anatomisi”, Maliye Finans Yazları, 23(83): 59-83
• Demiral, Mehmet ve Erdinç Tutar (2007), “Ülkelerarası Faiz Oranı Farklılıkları Kapsamında Carry Trade Yatırım Stratejsi: 2006- 2007 Küresel Dalgalanmalar ve Türkiye’ye Etki- leri”, Güncel Ekonomik Sorunlar Kongresi’ne Sunulan Bildiri, Adnan Menderes Üniversi- tesi, İ.İ.B.F. İktisat Fakültesi, Aydın
• Demirtaş, Muzaffer (2000), “Türkiye’de Faiz Oranlarının Yatırımlar Üzerindeki Etkisi (1980-1997 Dönemi Örneği)”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 5(2): 81
• Duygulu, Aylin Abuk (1998), “Döviz İstikrarının Ekonomik İstikrar Açısından Değerlendiril- mesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F.Dergisi, 13(1): 107-118
• Faini, Riccardo and Jaime de Melo (1990), “Adjustment, Investment, and the Real Exchange Rate in Developing Countries”, The World Bank, Policy Research Working Paper Series (473): 1-40
• Fischer, Stanley (2001), “Exchange Rate Regimes: Is the Bipolar View Correct?”, Journal of Economic Perspectives, 15(2):3-24
• Fisher, Irving (1930),The Theory of Interest, New York: The Macmillan Company
• Goldberg, Linda S. and Kolstad Charles D. (1995), “Foreign Direct Investment, Exchange Rate Variability and Demand Uncertainty”, International Economic Review, Department of Economics, University of Pennsylvania, vol. 36(4): 855-873
• Gövdere, Bekir (Nisan-2003), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicilerinin Günümüzdeki http://www.dtm.gov.tr/dtmweb, (Erişim: 10.08.2010) DTM, Dış Ticaret Dergisi, (28),
• Gürcihan, Burcu ve Erdal Yılmaz (2007), “Türkiye’de Kamu Borç Stokunun Yapısı: Orijinal Günah Göstergeleri ve Risk-Dahil Kamu Borç Yükü”, İktisat İşletme ve Finans, Bilgisel Yayıncılık, 22(251): 5-20
• Helleiner, G. K.(1998), Capital Account Regimes and the Developing Countries, International Monetary and Financial Issues for the 1990s, (8):1-25
• IMF, (2004), “Sovereign Debt Structure for Crisis Prevention”, Prepared by the Research Department
• Jayaraman, Tiru.K. (1996), “Private Investment and Macroeconomic Environment in the South Pacific Island Countries : A Cross-Country Analysis”, Asian Development Bank, (14):2-24
• Kahn, Brian (2005), “Original Sin and Bond Market Development in Sub-Saharan Africa”, From: Africa in the World Economy - The National, Regional and International Challenges
• Fondad, The Hague, www.fondad.org, 67-87
• Kansu, Aydan ve Cem Mehmet Baydur (2008), “Faiz Düzeyinin Döviz Krizini Önlemedeki Ro- lü: Türkiye Şubat 2001 Krizinin Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1):19-41
• Kaplan, Cafer (Haziran-2002), “Bankacılık Sektörünün Yabancı Para Pozisyon Açığı: Türkiye Örneği” Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma Genel Müdürlüğü Çalışma Teb- liği, (1):1-30
• Kar, Muhsin ve Fatma Tatlısöz (2008), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketle- rini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”, KMU İİBF Dergisi, 10(4): 1-23
• Kara, Mehmet( Aralık-2001), “Ekonomik Etkileri Açısından Türkiye’deki Sıcak Para Akımla- rının Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6):29-45
• Krugman, Paul (1979), “A Model of Balance-of-Payment Crises”, Journal of Money, Credit and Banking, 11(3): 311-325
• Okay, Esin (Aralık-2002), “Türk Bankacılık Sektöründe Risk ve Kriz”, İstanbul Ticaret Üni- versitesi Dergisi, (2): 95-122
• Paesani, Paolo, Rolf Strauch and Manfred Kremer (2006), “Public Debt And Long-Term Interest Rates - The Case Of Germany, Italy and the USA”, ECB, Working Paper Series, (656): 4-40
• Pazarlıoğlu, M.Vedat ve Emrah Gülay (2007), “Net Portföy Yatırımları İle Reel Faiz Ara- sındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 9(7): 201-1- 221
• Russ, Katheryn Niles (2007), “Exchange Rate Volatility and First-Time Entry by Multinational Firms”, NBER Working Papers (13659): 1-48
• Sağlam, Yıldız ve Mehmet Yıldırım (2007), “2001 Krizi Sonrası Uygulanan Faiz ve Kur Politi- kalarının Türkiye Ekonomisine Etkileri”, Adnan Menderes Üniversitesi ve Avrupa Araş- tırmalar Merkezi, Güncel Ekonomik Sorunlar Kongresi’ne Sunulan Bildiri
• Sánchez, Marcelo(November-2005), “The Link Between Interest Rates And Exchange Rates Do Contractıonary Depreciations Make A Diference”, European Central Bank, Working Paper Series, (548):4-53
• Sever, Erşan (2008), Murat Demir ve Zarife Yıldırım, “Uluslararası Sermaye Akımlarının Döviz Kurları Üzerine Etkisi: Seçili Ülkeler Üzerine Bir Uygulama”, Uluslararası Ser- maye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Sempozyumu, Balıkesir Üniversitesi İ.İ.B.F., Balıkesir
• Seyidoğlu, Halil (2003), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, 15. Baskı,İstanbul: Güzem Can Yayınları
• Siti Rahmi Utami and Eno L. Inanga (2009), Exchange Rates, Interest Rates, and Inflation Rates in Indonesia: The International Fisher Effect Theory, International Research Journal of Finance and Economics, (26):151-169
• Soydal, Haldun (2006), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Verimlilik Analizi: Otomativ Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (16): 577-603
• Şimşek, Muammer ve Cem Kadılar (2006), “Fisher Etkisinin Türkiye Verileri İle Testi”, Do- ğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1):99-111
• Teker, Suat K.Evren Bolgün ve M.Barış Akçay (2005), “Banka Sermaye Yeterliliği: Basel II Standartlarının Bir Türk Bankasına Uygulanması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12):42-54
• Udomkerdmongkol, Manop, Holger Görg and Oliver Morrissey (2006), “Foreign Direct Investment and Exchange Rates: A Case Study of US FDI in Emerging Market Countries”, University of Nottingham, School of Economics , Discussion Papers, 6(5): 1
• Uğur, Ahmet Atilla ve Pelin Karatay (2009), “İkiz Açıklar Hipotezi: Teorik Çerçeve ve Hi- poteze Yönelik Yaklaşımlar”, Sosyoekonomi, 101-122
• Wesso, G.R. (2001), “The Dynamics of Capital Flows in South Africa: An Emprical Investigation”, South African Reserve Bank-Quaterly Bulletin.
• Ural, Mert (2003), “Finansal Kırılganlık – Kriz – Türkiye”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F.Dergisi, 18(1): 11-28
• Yalçın, Ebru (2005), “İktisadi Büyüme ve Dış Krediler: Ampirik Bir Çalışma”, Uzmanlık Ye- terlilik Tezi, T.C. Merkez Bankası Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara
• Yılancı, Veli (2009), “Fisher Hipotezinin Türkiye İçin Sınanması: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4):205-213
• Zanna, Luis Felipe (2005), “Fighting Against Currency Depreciation, Macroeconomic Instability and Sudden Stops”, University of Pennsylvania, Board of Governors of the Federal Reserve System International Finance Discussion Papers (848): 3-39
• Zengin, Ahmet (2001), “Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları (Türkiye Eko- nomisi Üzerine Ampirik Bulgular)”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2): 27-41