FeTeMM Öğrencilerinin Kariyer Seçme Nedenleri İle Kariyer Bilgi Kaynakları ve İhtiyaçları

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 31, 29.06.2020

Bahtiyar Eraslan Çapan , Fidan Korkut Owen

Öz

Bu çalışmada, Fen Teknoloji Mühendislik ve Matematik (FeTeMM) alanlarında eğitim gören üniversite öğrencilerinin kariyer seçme nedenleri, kariyer bilgisi/yardımını hangi kaynaklardan aldıkları ve mezuniyet sonrasında yapabilecekleriyle ilgili ne tür kariyer bilgilerine gereksinim duydukları sorularına yanıt aranmıştır. Katılımcılar iki devlet üniversitesinde FeTeMM alanlarında eğitim veren fakültelerdeki 378 (% 57.4) kadın 281 (% 42.6) erkek olmak üzere toplam 658 öğrencidir. Araştırmada veriler Kariyerle ilgili Kişisel Bilgi Formu ile toplanmış, veri analizinde açık uçlu sorular için içerik analizi, diğer sorular için ise frekans, yüzde ve sıralama teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre FeTeMM öğrencilerinin bölüm seçme nedenlerinin başında bireysel etmenler gelirken onu sırasıyla sistemik, sosyal ve şans etmenleri izlemektedir. Öğrencilerin kendini tanıma ve mezuniyet sonrası yapılabileceklere bilgileri ebeveynlerinden aldıkları, üst eğitim kurumları ve mesleklerle ilgili bilgileri ise en fazla öğretmenler/öğretim üyelerinden, sonra Internetten edindikleri görülmektedir. Katılımcılar, mezuniyet sonrası için en fazla çalışma dünyasıyla ilgili bilgilere ihtiyaç duymaktadırlar. Bulgular alanyazına göre tartışılmış ve bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

FeTeMM öğrencileri, kariyer gelişim ihtiyaçları

Kaynakça

• Adkins, R. C. (2012). America desperately needs more STEM students. Here's how to get them, 17 Temmuz 2017 tarihinde https://www.forbes.com/sites/forbesleadershipforum/2012/07/09/america-desperately-needsmore-stem-students-heres-how-to-get-them/#26087e174976 adresinden erişildi.
• Agarwala, T. (2008). Factors influencing career choice of management students in India Career Development International 13(4), 362-376. Akın, N. G. (2017). İşletme bölümü öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin bulanık dematel yöntemi ile değerlendirilmesi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(4), 873-890.
• Akbayır, K. (2003). Öğretmenlik mesleğine yönelmede ailenin ve branş seçiminde cinsiyetin rolü. 12 Mayıs 2012 tarihinde http://infobank.fedu.odtu.edu.tr/ufbmek5/netscape/b_kitabi/PDF/OgretmenYetistirme/Bildiri/t271d.pdf adresinden erişildi.
• Akoğlan Kozak, M. ve Dalkıranoğlu, T. (2013). Mezun öğrencilerin kariyer algılamaları: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 41-52.
• Anderson E, Kim D.(2006). Increasing the success of minority students in science and technology. American Council on Education, Washington, DC
• Bahar, H. H. (2002). Eğitim fakültesi, tıp fakültesi ve iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin bazı sosyo-ekonomik özellikleri ile fakülte tercihleri arasındaki ilişki. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 125-144.
• Başaran- Symes, C. (2015). TUSİAD yönetim kurulu başkanı Cansen Basaran-Symes’ın "Eğitimde yeni trendler: STEM konferansı” açılış konuşması. 18.05.2016 tarihinde http://tusiad.org/tr/konusma-metinleri/item/8428-tusiad-yonetim-kurulu-baskanicansen-basaran-symesin-eitimde-yeni-trendler-stem-konferansi-acilis-konusmasi adresinden alınmıştır
• Bozkurt Altan, E. & Ercan, S. (2016). STEM Education program for science teachers: perceptions and competencies. Journal of Turkish Science Education, 13, 103- 117.
• Brown, S. ve Lent, R. A (1996). Social cognitive framework for career choice counseling. Career Development Quarterly, 44. 354–366.;
• Carnevale, A.P, Melton, N., & Smith, M. (2011). STEM: Science Technology Engineering Mathematics. State-Level Analysis. Georgetown University Center on Education and the Workforce
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (, 2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
• Cavas, B., Çakıroğlu, J., Cavas, P., & Ertepınar, H. (2011). Turkish students' career choices in engineering: Experiences from Turkey. Science Education International, 22 (4), (Special Issue), 274-281
• Daşdemir, İ. Cengiz, E. ve Aksoy, G. (2018). STEM eğitimi eğilim araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 1161-1183.
• Chow, A., Eccles, J.S., & Salmela-Aro K. (2012) Task value profiles across subjects and aspirations to physical and IT-related sciences in the United States and Finland. Developmental Psychology, 48:1612–1628.
• Clutter, C. (2010). The effects of parental influence on their children’s career choices. Master of Science, School of Family Studies and Human Service, Kansas State University
• Creswell, J. W. (2006). Qualitative inquiry & research design choosing among five approaches. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Crişan, C., Pavelea, A. & Ghimbulut, O. (2014). A need assessment on students’ career guidance. Social and Behavioral Sciences, 180, 1022-1029.
• Çınar, S., Pırasa, N., Uzun, N. & Erenler, S. (2016). The effect of STEM education on pre-service science teachers’ perception of interdisciplinary education. Journal of Turkish Science Education, 13, 118-142.
• Çıtak-Tunç, G., Akansel, N. ve Özdemir, A. (2010). Hemşirelik ve sağlık memurluğu öğrencilerinin meslek seçimlerini etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(1), 24-31
• Çolakoğlu, M.H. ve Gökben, A.G. (2017). Türkiye’de eğitim fakültelerinde FeTeMM (STEM) çalışmaları. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi 2 (2), 46-69.
• Dereli, F. ve Kabataş, S. (2009). Sağlık yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin iş bulma endişeleri ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26, 31-36.
• Elhan, U. (2016). Gençlik ve istihdam odak grup araştırması, Esas Sosyal İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Erden, M. (1995). Öğretmen adaylarının öğretmenlik derslerine yönelik tutumları. Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 99-104.
• Fouad, N. A., Guillen, A., Harris-Hodge, E., Henry, C., Novakovic, A., Terry, S. & Kantamneni, N. (2006). Need, awareness, and use of career services for college students. Journal of Career Assessment, 14, 407–420.
• Gniewosz, B., Eccles, J. S., & Noack, P. (2014). Early adolescents' development of academicself-concept and intrinsic task value: the role of contextual feedback. Journal of Research on Adolescence, 25,1–15.
• Hilpert, J., Stump, G., Husman, J., & Kim, W. (2008). An exploratory factor analysis of the Pittsburgh freshman engineering attitudes survey. The 386th ASEE/IEEE Frontiers in education conference, New York.
• Ilgen, D.R., Lloyd, J.W., Morgeson, F.P., Johnson, M.D. Meyer, C.J. & Marrinan, M. (2003). Personal characteristics, knowledge of the veterinary profession, and influences on career choice among students in the veterinary school applicant pool. Journal of the American Veterinary Medical Association, 223(11), 1587-1594.
• Işık, E. (2007). Üniversite öğrencilerinin bulundukları yükseköğretim kurumlarında kariyer danışmanlığı hizmetlerine ilişkin algı ve beklentileri, XVI. Eğitim Bilimleri Kongre Kitabı. s. 719-727. Ankara: Detay Yayınları.
• İK Magazin, (2016) Kariyer.net Nisan 2016 İstihdam Endeksi’ni Açıkladı https://ikmagazin.com/insan-kaynaklari/kariyer-net-nisan-2016-istihdam-endeksini
• Karimi, S., Biemans, H.J., Lans, T., Chizari, M., & Mulder, M. (2014). Effects of role models and gender on students’ entrepreneurial intentions, European Journal of Training and Development, 38 (8), 694 – 727.
• Kniveton, B.H. (2004). The influences and motivations on which students base their choice of career. Research in Education,72(1).
• Mutlu, T., Korkut-Owen, F., Özdemir, S. ve Ulaş-Kılıç, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının kariyer planları, yaşadıkları kariyer kararsızlıkları ve bununla baş etme stratejileri. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 1-31.
• Korkut -Owen, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişim ihtiyaçları. Yaşadıkça Eğitim, 32(2), 28-39
• Korkut-Owen, F. (2008). Meslek seçimini etkileyen etmenler. R. Özyürek (Ed.), Mesleki Yolculuk İçinde (s.1-16), Ankara: Ulusal Ajans.
• Korkut Owen, F. ve Eraslan Çapan, B. (2018). Fen, Teknoloji, Matematik ve Mühendislik Alanları: Seçmek ya da seçmemek. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(1): 1-32.
• Korkut-Owen, F. ve Eraslan Çapan, B. (Bir dergide süreçte). FeTeMM öğrencilerinin kariyer ihtiyaçlarının incelenmesi.
• Korkut-Owen, F., Kepir, D.D., Özdemir, S., Ulaş, O. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Krumboltz, J. D. (2008). The Happenstance Learning Theory. Journal of Career Assessment, 17(2), 135-154.
• Lent, R. W., & Brown, S. D. (2006). On conceptualizing and assessing social cognitive constructs in career research: A measurement guide. Journal of Career Assessment, 14(1), 12-35.
• Lichtenberger, E. & George-Jackson, C. (2013). Predicting high school students' interest in majoring in a STEM field: Insight into high school students' postsecondary plans. Journal of Career and Technical Education, 28(1), 19-38.
• Lloyd, A., Gore, J., Holmes, K., Smith,M. ve Fray, L. (2018). Parental influences on those seeking a career in STEM: The primacy of gender. International Journal of Gender, Science and Technology, 10(2), 308-328.
• Maltese, A. V. & Tai, R. H. (2011). Pipeline persistence: Examining the association of educational experiences with earned degrees in STEM among U.S. students. Science Education, 95, 877–907.
• McBride, J. L. & Muffo, J. A. (1994). Students assess their own career goals and service needs. Journal of Career Planning and Employment, 54(3), 26-35.
• Miller, J.D., & Solberg, V.S. (2012) The composition of the STEMM workforce: Rationale for differentiating STEMM professional and STEMM support careers, Peabody Journal of Education, 87(1), 6-15.
• Mütevellioğlu, C.N., Zanbak, M. ve Mert, M. (2010). İşsizlik, üniversiteli gençlik ve gelecek: Bir alan araştırmasının söyledikleri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,.11, 207-229.
• Niles, S G. & Harris-Bowlbey, J. (2013). Career development interventions in the 21st century (4. ed.). New Jersey: Pearson.
• Newton, DA., Grayson MS. & Whitley, TW (1998). What predicts medical student career choice? The Journal of General Internal Medicine, 13(3), 200-203.
• Nixon, A. E., Meikle, H. & Borman. M. (2007). The urgent need to encourage aspiring engineers: Effects of college degree program culture on female and minority student STEM participation. Latin American and Caribbean Journal of Engineering Education, 1(2), 57-63.
• Nowakowski, C. (2002). Career planning needs of students (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Western Michigan University, USA. Temmuz 2018 tarihinde https://scholarworks. wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2298&context=dissertations adresinden erişildi.
• Özen, Y. ve Gülaçtı, F. (2006). Genel lise ve imam hatip lisesi son sınıf öğrencilerinin meslekleri prestij yönünden algılamaları ve algılamalarını etkileyen bazı faktörler. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2) 49-68.
• Parker, P., Nagy, G., Trautwein, U., & Ludtke, O. (2014). Predicting career aspirations and university majors from academic ability and self-concept: A longitudinal application of the internal–external frame of reference model. In I. Schoon, & J. S. Eccles (Eds.), Gender Differences in Aspirations and Attainment: A Life Course Perspective (pp. 224–246). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Patton, W., & McMahon, M. (2006a). Career development and systems theory: Connecting Theory and Practice. Rotterdam: Sense Publishers
• Pesu, L., Viljaranta, J., & Aunola, K. (2016). The role of parents' and teachers' beliefs in children's self-concept development. Journal of Applied Developmental Psychology, 44 (May-June), 63-71. doi:10.1016/j.appdev.2016.03.001
• Reay, D. (2001). Spice girls, “nice girls”, “girlies” andtomboys: Gender discourses, girls’ cultures and fem-ininities in the primary classroom. Gender and Education, 13 (2): 153–66.
• Salami, S. & Oyesoji-Aremu, A. (2007). Impact of parent‐child relationship on the career development process of high school students in Ibadan, Nigeria. Career Development International, 12 (7), 596-616.
• Schoon, I., & Parsons, S. (2002). Teenage aspirations for future careers and occupational outcomes. Journal of Vocational Behavior, 60, 262–288.
• Schultheiss, D. E. P., Palma, T. V., Predragovich, K. S. & Glasscock, J. M. J. (2002). Relational influences on career paths: Siblings in context. Journal of Counseling Psychology, 49(3), 302-310.
• Simpkins, S. D., Fredricks, J. A., & Eccles, J. S. (2012). Charting the Eccles’ expectancy-value model from mothers’ beliefs in childhood to youths’ activities in adolescence. Developmental Psychology, 48, 1019–1032.
• Sunar, L. (2015). Türkiye mesleki itibar araştırması. 04 Ağustos 2016 tarihinde aşağıdaki http://turkeyses.net/wp-content/uploads/2015/05/T%C3%BCrkiye-Mesleki-%C4%B0tibar- Skalas%C4%B1-Sunumu-Son.pdf adresten alınmıştır.
• Staniec, J. F. O. (2004).The effects of race, sex, and expected returns on the choice of college major. Eastern Economic Journal, 30, 549–562.
• Super, D. W. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16, 282–298
• TUİK, (2018). İşgücü İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007
• Wang, M. T. (2012). Educational and career interests in math: A longitudinal examination of the links between classroom environment, motivational beliefs, and interests. Developmental Psychology, 1, 1–22.
• Wang, X. (2013). Why students choose STEM majors: Motivation, high school learning, and postsecondary context of support. American Educational Research Journal, 50, 1081– 1121.
• Wang M. & Degol J. (2013). Motivational pathways to STEM career choices: Using expectancy–value perspective to understand individual and gender differences in STEM fields”. Developmental Review 33(4), 304-340.
• Wang, M. -T., Degol, J. L., & Ye, F. (2015). Math achievement is important, but task values are critical too: Examining the intellectual and motivational factors leading to gender disparities in STEM careers. Frontiers in Psychology, 6, 1–9.
• Watt, H. ve Richardson, P. (2007). Motivational factors influencing teaching as a career choice: Development and validation of the FIT-Choice Scale. Journal of Experimental Education, 75(3), 167- 202.
• Wright, B., Scott, I., Woloschuk, W., & Brenneis, F. (2004). Career choice of new medical students at three Canadian universities: Family medicine versus specialty medicine. Canadian Medical Association Journal, 170(13), 1920-1924.
• Yerin Güneri, O., Owen, D.W., Tanrıkulu, İ., Dolunay-Cuğ, F. ve Büyükgöze-Kavas, A. (2016). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin kariyer gelişimi ihtiyaçlarının incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 178-193.
• Yükseköğretim Kurulu (2019). Geleceğin meslekleri çalışmaları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2019/gelecegin-meslekleri-calismalari/index.html#page/8