Terör olayları sonrasında psikososyal destek hizmetleri

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 1, 45 - 58, 01.03.2010

E. Şavur S. Arslan Tomas

https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000310

Öz

Psikososyal destek hizmetleri; çok disiplinli yaklaşımla ele alınan birey, aile, grup ve topluluklar için psikososyal kapasite arttırma çalışmalarını içeren bütüncül hizmetlerdir. Günümüzde psikososyal destek hizmetlerinin, afetler sonrası yürütülen insani yardım faaliyetlerinin ayrılmaz ve vazgeçilmez bir parçası olduğu, bu alanda çalışan bütün kurumlar tarafından kabul edilmektedir. Bu çalışmada; ‘15-20 Kasım 2003/ HSBC Bankası ve İngiliz Konsolosluğu’na düzenlenen terörist saldırı’, ‘22 Mayıs 2007/ Anafartalar Çarşısı’na düzenlenen bombalı saldırı’ ile ‘27 Temmuz 2008/ Güngören İlçesi’nde meydana gelen terörist saldırı’lar sonrasında yürütülen psikososyal destek hizmetlerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın içeriğinde; terör olayları sonrasında sunulan ‘psikososyal destek hizmetlerinin neler olduğu, bu hizmetlerin hangi parametrelerden hareketle hayata geçirildiği, terör olaylarını diğer afetlerden ayıran niteliklerin neler olduğuna dair bilgiler sunulmuş, standart bir program ortaya konulması yolunda önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikososyal Destek Hizmetleri, Terör Olayları, Travma, Afet

Kaynakça

• Aker AT, Sorgun E, Mestçioğlu Ö ve ark. (2008) İstanbul'daki Bombalama Eylemlerinin Erişkin ve Ergenlerdeki Travmatik Stres Etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 23:63-71.
• Aker AT. (2006) 1999 Marmara Depremleri: Epidemiyojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi; 17 (3) : 204-212.
• Aker AT. (2000) Temel Sağlık Hizmetlerinde Psikososyal Travmaya Yaklaşım, TREP İstanbul.
• Akt. Alkan N. (2002) Gençlik ve Terörizm, Ankara, Emniyet Genel Müdürlüğü Basımevi Şube Müdürlüğü.
• Babalıoğlu N. (2001) Afetlerde Ruhsal Yardım: Afetlerde Sağlık Hizmetleri Yönetimi Kurs Notları, 130- 146.
• Başaren S. (2000) “Terörizm: Kavramsal Bir Değerlendirme”, Terörizm İncelemeleri, Ankara, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları,1- 15.
• Berksun, O. (2002) Anksiyete ve Anksiyete Bozuklukları: TSSB. Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, syf 87.
• Cengiz K. (2008) Depremzedelerde Ruh Sağlığı Hizmeti Kullanımı: 1999 Depremlerinin Sonuçları. Türk Psikiyatri Dergisi: 19(2):113-123.
• Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders- IV TR ( 2000). Tanı Ölçütleri Başvuru Kitabı, Hyb Yayıncılık.
• EGM TEMUH Daire Başkanlığı Sağ-Sol- Bölücü Terörle Mücadele Şubeleri Tarafından İntihar Saldırıları İle İlgili Tutulan İstatistikler.
• Ehrenreich, J., (2001) Coping With Disasters - A Guidebook to Psychosocial Intervention. Revised Edition. 09.01.2008. Erişim: http://psp.drk.dk/graphics/2003referencecenter/Doc -man/Documents/1Disaster- general/Copingwithdisaster.pdf
• Eriksson C, Vande Kemp H, Gorsuch R ve ark. (2001) Trauma Exposure And Ptsd Symptoms in İnternational Relief Personel. J Trauma Stres, 13: 205-211.
• Eşsizoğlu A ve ark (2009) Terörist Saldırılar Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Bir Gözden Geçirme. Klinik Psikiyatri;12: 99-104
• Eşsizoğlu A ve ark (2009) Bir Terörist Saldırı Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu Gelişimini Etkileyen Risk Faktörleri, Türk Psikiyatri Dergisi 2009; 20(2):118-126
• Everly GS Jr, Mitchell JT (2001) America Under Attack: The “10 Commandments” Of Responding To Mass Terrorist Attack. Int J Emerg Ment Health, 3: 133-135.
• Gabriel R, Ferrando L, Corto´n ES ve ark. (2007) Psychopathological Consequences After A Terrorist Attack: An Epidemiological Study Among Victims, The General Population, And Police Officers. Eur Psychiatry, 22: 339-346.
• Gökler, I. ve Yılmaz, B. (2001) Travmatik Savaş Yaşantıları ve Bunların Çocuklar Üzerindeki Etkileri. Türk Psikoloji Bülteni: Sayı: 22, Syf 89-99.
• Inter- Agency Standing Committee (IASC) (2007) IASC Guidelines on Mental Health and Psychosocial Support in Emergency Settings, Cenevre.
• International Encylopedia of The Social Sciences (1934) The Mac Millan Company, New York.
• International Federation, Reference Centre for Psychosocial Support, Psychosocial Interventions Handbook, 2009.
• International Working Group on Traumatic Stress, International Society for Traumatic Stress Studies (ISTSS). (2003) Psychosocial Policy and Practice in Social and Humanitarian Crises: An overview. 29.11.2007 Erişim: http://www.un.org/esa/socdev/conflict/overview.pdf .
• Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Üçüncü Baskı (gözden geçirilmiş form- DSM-III-R). (1987) Amerikan Psikiyatri Birliği, Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Norris FH, Friedman MJ, Watson PJ ve ark. (2002) 60,000 Disaster Victims Speak: Part I. An Empirical Review of The Empirical Literature, 1981- 2001. Psychiatry, 65: 207-239.
• Reyes, G., (2006a) Conclusions and Recommendations for Further Progress. Chapter 5. Handbook of International Disaster Psychology. Volume I: Fundamentals and Overwiev. Ed.: G. Reyes, G.A. Jacobs. Praeger Publishers. p.: 165- 173.
• Reyes, G., Elhai, J. D., (2004) Psychosocial interventions in The Early Phases Of Disasters. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training. 441: 399-411.
• Rosenthal BS (2000) Exposure To Community Violence in Adolescence: Trauma Symptoms. Adolescence, 35: 271-284.
• Schlenger WE, Caddell JM, Ebert L ve ark. (2002) Psychological Reactions To Terrorist Attacks: Findings From The National Study Of Americans’ Reactions to September 11. JAMA, 288:581-588.
• Seynaeve GJR (Ed.) (2001) Psychosocial Support in Situation of Mass Emergency. A European Policy Paper Concerning Different Aspects of Psychosocial Support for People Involved in Major Accidents and Disasters. Ministry of Public Health, Belgium.
• Shalev AY, Freedman S (2005) PTSD Following Terrorist Attacks: A Prospective Evaluation. Am J Psychiatry, 162:1188- 1191.
• Tavlaş (1995)’den akt. Alkan, N (2002). Türkiye’de Terör Örgütleri Tarafından Gerçekleştirilen İntihar Saldırılarının Sosyolojik ve Psikolojik Açıdan İncelenmesi ve Önleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Turpin, G., Downs, M., Mason, S., (2005). Effectiveness of providing self-help information following acute traumatic injury: randomised controlled trial. British Journal of Psychiatry. 187: 76-82.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (1988), Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988.
• Türkiye Kızılay Derneği 2002 Faaliyet Raporu
• Türkiye Kızılay Derneği 2008 Yıllık Faaliyet Raporu
• Türkiye Kızılay Derneği 2009 Yıllık Faaliyet Raporu
• Türkiye Kızılay Derneği, (2008) Psikososyal Uygulama Rehberi, Yorum Basın Yayın, Ankara.
• Türkiye Kızılay Derneği, Terör Olaylarının Psikolojik Etkileri ve Başa Çıkma Yolları Broşürü, Güncellenmiş Versiyon Ankara, 2007
• Weiss D, Marmar C, Metzler T ve ark. (1995) Predicting Symptomatic Distress İn Emergency Services Personnel. J Consult ClinPsychol, 63:361- 368.
• Wilkinson, P. (1977) Terrorism and the Liberal State, London,’dan Akt. Alkan, N. (2002) Türkiye’de Terör Örgütleri Tarafından Gerçekleştirilen İntihar Saldırılarının Sosyolojik ve Psikolojik Açıdan İncelenmesi ve Önleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yüksel, Ş. (2008) Travmatik Yaraların Açığa Çıkmasında ve Onarılmasında Görüşme Ortamı: Klinik Gelişim, Syf 11-17.
• “Terör Olaylarının Psikolojik Etkileriyle Başa Çıkma” ve “Afet/acil durumlardan Etkilenmiş Çocuklara ve Ergenlere Yardım’ Broşürleri, Türk Kızılayı 2007.