Mutasyon ıslahı bir ıslah programında
genetik tabanı genişletmek ve özel amaçlı ıslah çalışmaları için
kullanılmaktadır. Bu ıslah metoduyla günümüze kadar pek çok başarılı sonuç
alınmış ve mutant çeşitler geliştirilmiştir. Bunların bir kısmı doğrudan mutant
yeni çeşitler; diğer bir kısmı da mutant bireylerin melezlemelerde kullanılması
sonucunda elde edilen çeşitlerdir. Bu araştırmada, üç Macar fiği çeşidinin
(Anadolu Pembesi-2002, Oğuz-2002 ve Tarm Beyazı-98) tohumlarına uygulanan dört
farklı gama ışını dozlarının M4 ve M5 bitkilerinde bazı
morfolojik özellikler ve tarımsal özellik üzerine etkileri, araştırılmıştır.
Doğal bitki boyu M5 bitkilerinde, ana sap uzunluğu M4 ve
M5 bitkilerinde Tarm Beyazı-98’de dozlar arasındaki farklılık önemli
(P<0.05 ve P<0.01) bulunurken, Oğuz-2002 ve Anadolu Pembesi-2002
çeşitlerinde dozlar arasında önemli bir farklılık saptanmamıştır. Ana sap
kalınlığı ve sayısında uygulanan dozlar her üç çeşitte önemli bir değişime
neden olmamıştır. Özellikle bitkideki bakla sayısı (Tarm Beyazı-98, Oğuz-2002
ve Anadolu Pembesi-2002’de kontrol ve hat ortalamaları sırayla 14.9 ve 19.4
adet; 36.5 ve 31.3 adet; 44.5 ve 28.2 adet) çeşitlere göre önemli bir değişim
göstermiştir. Bir diğer önemli etki olarak Oğuz-2002 çeşidinde koltuk altında
üçerli (OG602, OG605 OG801 ve OG805 hatları), Tarm Beyazı-98 çeşidinde ise
üçerli ve dörderli bakla oluşumu (TB603, TB604 ve TB1006 hatları) görülmüştür.
Bu iki çeşitte, gama dozları bakla sayısında (en yüksek hat ortalamaları;
TB604:30.7 adet ve OG805: 60.8 adet) artış sağlarken, Anadolu Pembesi-2002
çeşidinde (en yüksek hat ortalaması; AP605: 37.8 adet) azalmalara yol açmıştır.
Gama ışını uygulamalarının M4 ve M5 generasyonlarında hem
incelenen bitkisel karakterler ve hem de çeşitler üzerinde farklı etkilerinin
olduğu, bulunmuştur. Genel olarak M5 generasyonunda incelenen
özelliklerin çoğunda farklılıkların Oğuz-2002 çeşidinde 60 ve 80 Gy, Anadolu
Pembesi-2002 ile Tarm Beyazı-98 çeşitlerinde 60 ve 100 Gy dozlarda ortaya
çıktığı belirlenmiştir.
Vicia pannonica Crantz. mutasyon ıslahı gama ışını M4 ve M5 bitkileri boğumlardaki bakla sayısının artması
Bölüm | TARLA BİTKİLERİ (Field Crops) |
---|---|
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2017 |
Kabul Tarihi | 18 Aralık 2017 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |