Bazı Fizyolojik Faktörlerin Etlik Piliçlerin Bacak Aksaklıkları Üzerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 3, 249 - 255, 29.10.2016

Arda Aydın

Öz

Bacak aksaklığı (topallık) için en önemli nedenlerin ağırlık ve büyüme oranları olduğu söylense de etlik piliçlerin yürüyüş sorunlarının nedenleri çok çeşitlidir. Bu problemin ortaya çıkmasında rol oynayan başlıca faktörler; bulaşıcı hastalıklar, genetik, cinsiyet, ağırlık, büyüme hızı, yaş, yemden faydalanma oranı, beslenme, yönetim ve hareketsizliktir.

Bu çalışmada, topallık için bir ölçüm yöntemi olarak kullanılan yürüme skorunun, aşağıdaki fizyolojik ve morfolojik değişkenlerle olan ilişkisi detaylı olarak incelenmiştir. Bu parametreler arasında, ağırlık, kan içindeki stres hormonu (kortikosteron) ve femur başı nekrozu ile piliçlerin topallıkları arasında önemli bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Vücut ağırlığı ile yürüme skoru arasında doğrusal olmayan fakat istatistiksel bakımdan önemli olan bir ilişki belirlenmiştir (p<0.001). Bunun yanında erkek piliçlerin dişilere gore istatistiksel olarak daha ağır olduğu tespit edilmiştir (p<0.001). Farklı cinsiyetler arasında yürüyüş skorları bakımından istatistiksel bir fark olmadığı görülmüştür (p>0.05 ). Kan plazmasında bulunan kortikosteron konsantrasyonunun yüksek yürüme skoruna sahip diğer bir deyişle yürüme güçlüğü çeken hayvanlarda istatistiksel bakımdan daha fazla olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Görsel değişkenlerin hiçbiri (metatarsus yanığı, ayak tabanı dermatitisi ve göğüs eti kirliliği) ile yürüme skoru arasında istatistiksel bir ilişki olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Bununla beraber, femur başı nekrozu ile topallık arasında istatistiksel bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Öte yandan tibialdiskondroplazive topallık arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak bir öneme sahip olmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Sonuçlardan da anlaşılacağı üzere, bazı fizyolojik ve morfolojik faktörlerin etlik piliçlerde topallığın bir nedeni mi yoksa sonucumu olduğu konusunda kesin bir yargıya ulaşmak oldukça zordur. Çünkü bu neden ve sonuçlar özellikle altlık kalitesini de içeren birçok yönetim ve bakım uygulamasından etkilenebilmektedir. Bu nedenle sadece tek bir hastalığın veya faktörün değil, birçok hastalık ve faktörlerin birleşiminin etlik piliçlerde topallığın oluşumu ve yayılmasına neden olduğu sonucuna varılmıştır.   

Anahtar Kelimeler: Ayak Tabanı Iltihabı; Göğüs Eti Kirliliği; Kortikosteron; Metatarsus İçi Yanıklar;Yürüme Skoru.

 

The Relationship between Some Physiological and Morphological Factors and the Lameness of Broiler Chickens

 

ABSRACT: The reasons for the gait problems in broiler chickens are multiple although weight and growth rateare said to be the main reasons for locomotion problems. In this study, lameness, is thoroughly investigated in relation to the following physiological variables.Between these parameters, weight, blood stress hormone corticosterone and femoral head necrosis had a significant relation with the lameness of the birds. There was a significant and non-linear relation among the live weight and the lamenessof the birds (p < 0.001). Body weights of different sexes were also significantly different (p < 0.001). Male broilers were heavier than females. Gait scores of different sexes weren’t significantly different (p>0.05). Higher corticosterone concentration in the blood plasma in the birds increased with higher gait scores (p<0.05). None of the three visual quality variables (hock burns, foot pad lesions and chest dirtiness) showed a significant relation with gait score (p>0.05). Post slaughter diagnosis for femoral head necrosis revealeda significant relation with lameness (p < 0.001). On the other hand tibial diskondroplaziand lameness relation was not significant (p>0.05). As can be seen from the results, it is quite difficult to reach a definitive judgment about some physiological and morphological factors are the cause or consequence of lameness in broilers.

This cause and effect could indeed be influenced by a number of management practices, influencing litter quality. For this reason, it can be stated that not only one disease, but combination of many factors and diseases play a role in formation and propagation of lameness in broiler houses.  

Keywords: Chest Dirtiness; Corticosterone; Foot Pad Dermatitis; Gait Score, Hock Burns

Kaynakça

• Applegate, T. J., Lilburn, M. S. 2002. Growth of the femur and tibia of a commercial broiler line. Poultry Sci., 81:1289- 94.
• Berg, C. 1998. Footpad dermatitis in broilers and turkeys —prevalence, risk factors and prevention. PhD Thesis, Swedish Univ. Agric. Sci., Uppsala, Sweden. Acta Univ. Agric. Suecia, Vet. 36.
• Bessei, W. 2006. Welfare of broilers: a review. World’s Poult. Sci. 62(3):455-466.
• Bradshaw, R. H., Kirkden R. D., Broom D. M. 2002. A review of the aetiology and pathology of leg weakness in broilers in relation to welfare. Avian Poult. Biol. Rev. 13(2):45-103.
• Bilgili, S. F., Alley, M. A., Hess, J. B., Nagaraj, M. 2006. Influence of age and sex on footpad quality and yield in broiler chickens reared on low and high density diets. J. Appl. Poult. Res., 15, 433-441.
• Cook, M. E. 2000. Skeletal deformities and their causes: ıntroduction. Poult. Sci. 79(7):982-984.
• Corr, S. A., Gentle M. J., Mccorquodale C. C., Bennett, D. 2003. The effect of morphology on walking ability in the modern broiler: a gait analysis study. Anim. Welfare. 12(2):159-171.
• Cravener, T. L., Roush, W. B. Mashaly, M. M. 1992. Broiler production under varying population dentities. Poultry Sci. 71:427–433.
• De Baere, K., Zoons, J. 2003. Strooiselkwaliteit bij vleeskuikens: een belangrijk aandachtspunt (Litter quality in broiler chickens: an important point of interest) . Pluimvee nr. 36.
• Edwards, H. M., Veltmann, J. R. 1983. The role of calcium and phosphorus in the etiology of tibial dyschondroplasia. J. Nutr. 113: 1568–1575.
• Haslam, S. M., Brown, S. N., Wilkins, L. J., Kestin, S. C., Warriss, P. D., Nicol, C. J. 2006. Preliminary study to examine the utility of using foot burn or hock burn to assess aspects of housing conditions for broiler chicken. British Poult. Sci. 47(1):13-18.
• İpek, A., Karabulut, A., Canbolat, Ö., Kalkan, H. 2002. Değişik altlık materyalinin etlik piliçlerin verim özellikleri ve altlık nemi üzerine etkileri. Uludag Üniv Zir Fak Derg, 16, 137-147.
• Kaynak, İ., Güneş, H., Koçak, Ö. 2010. Yerleşim sıklığının broiler performansına etkileri. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. 36, 623-632.
• Kestin, S. C., Gordon, S., Su, G., Sorensen, P. 2001. Relationships in broiler chickens between lameness, liveweight, growth rate and age. Vet. Rec. 148(7):195-197.
• Kestin, S. C., Su, G., Sorensen, P. 1999. Different commercial broiler crosses have different susceptibilities to leg weakness. Poult. Sci. 78(8):1085-1090.
• Kestin, S. C., Knowles, T. G., Tinch, A. E., Gregory, N. G. 1992. Prevalence of Leg Weakness in Broiler-Chickens and Its Relationship with Genotype. Vet. Rec. 131(9):190-194.
• Martland, M.F. 1984. Wet litter as a cause of plantar pododermatitis, leading to foot ulceration and lameness in fattening turkeys. Avian Pathology 13: 241-252.
• Martrenchar, A., Morisse, J. P., Huonnic, D., Cotte, J. P. 1997. Influence of stocking density on some behavioural, physiological and productivity traits of broilers. Vet. Res. 28:473–480.
• Mayne, R.K., Else, R.W., Hocking, P. M. 2007. High dietary concentrations of biotin did not prevent foot pad dermatitis in growing turkeys and external scores were poor indicators of histopathological lesions. British Poultry Science, 48, 291-298.
• McKay J.C., Barton, N.F., Koerhuis, A. N. M., McAdam, J. 2000. The challenge of genetic change in the broiler chicken. British Society of Animal Science. Occasional Publication; No. 27.
• McNamee, P. T., Smyth, J. A. 2000. Bacterial chondronecrosis with osteomyelitis ('femoral head necrosis') of broiler chickens: a review. Avian Pathology, 29:253-270.
• Petek, M., Cibik, R., Yildiz, H., Sonat, F.A., Gezen, S.S., Orman, A. 2010. The influence of different lighting programs, stocking densities and litter amounts on the welfare and productivity traits of a commercial broiler line. Vet. Ir. Zoo., 51:36-43.
• Petek, M., Üstüner, H., Yeşilbağ, D. 2014. Effects of stocking density and litter type on litter quality and growth performance of broiler chicken. Kafkas Univ Vet Fak Derg 20(5):743-748.
• Proudfoot, F. G., Hulan, H. W. Ramey, D. R. 1979. The effect of four stocking densities on broiler carcass grade, the incidence of breast blisters, and other performance traits. Poultry Sci. 58:791–793.
• Puvadolpirod, S., Thaxton, J. P.. 2000. Model of physiological stress in chickens.1. Response parameters. Poult. Sci. 79(3):363–369.
• Sanotra, G. S., Lund, J. D., Ersboll, A. K., Petersen, J. S., Vestergaard, K. S. 2001. Monitoring leg problems in broilers: a survey of commercial broiler production in denmark. World’s Poult. Sci. 57(1):55-69.
• Siegel, H. S. 1985. Immunological responses as indicators of stress. World’s Poult. Sci. J. 41(1):36–44.
• Sorensen, P., Su, G., Kestin, S. C. 2000. Effects of age and stocking density on leg weakness in broiler chickens. Poult. Sci. 79(6):864-870.
• Sugiyama, T., Kawarada, Y., Hirasawa, F. 2000. Experimental protocols for reactive oxygen and nitrogen species, chapter caeruloplasmin, pages111–113. Oxford University Press, New York.
• Şekeroğlu, A., Eleroğlu, H, Sarıca, M., Camcı, Ö. 2013. Yerde üretimde kullanılan altlık materyalleri ve altlık yönetimi. İç Anadolu Bölgesi I. Tarım ve Gıda Kongresi Bildiri Kitapçığı, s.29-38, Ekim 2013, Niğde, Turkey.
• Thomsen, M. G. 1992. Influence of increasing stocking rates on performance and carcass quality of broilers. Pages 285–287 in: Fourth European Symposium on Poultry Welfare. C. J. Savory and B. O. Hughes, ed. Universities Federation for Animal Welfare, Herts, Great Britain.
• Uzum, M.H., Toplu, H.D. 2013. Effects of stocking density and feed restriction on performance, carcass, meat quality characteristics and some stress parameters in broilers under heat stress. Revue Med. Vet. 164:546-554.
• Vestergaard, K. S., Sanotra, G. S. 1999. Relationships between leg disorders and changes in the behaviour of broiler chickens. Vet. Rec. 144(8):205-209.
• Weeks, C. A., Danburry, T. D., Davies, H.C., Hunt, P., Kestin, S. C. 2000. The behaviour of broiler chickens and ıts modifications by lameness. Appl. Anim. Behav. Sci. 67(1-2):111-125