Kahramanmaraş İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Mekanizasyon Yapısı

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 2, 148 - 159, 04.01.2017

Mehmet Güzel Ali Aybek

Öz

Bu araştırmada, Kahramanmaraş süt sığırcılığı işletmelerinin mekanizasyon yapısının belirlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Kahramanmaraş iline bağlı ilçelerden, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 28 köy/belde’de toplam 115 işletmeden anket yoluyla yüz yüze görüşme yapılarak veriler elde edilmiştir. Yörede süt sığırcılığı yapan işletmelerin % 29.19’u besi sığırcılığı (BS), % 26.85’i bitkisel üretim (BÜ), % 43.96’sı ise BS+BÜ faaliyetlerini de yapmaktadır. İşletmelerdeki inek ırklarının dağılımı, Siyah alaca ve melezi (%63.82), Simental ve melezi (%34.23), Esmer (1.38) ve diğer (0.57) olarak belirlenmiştir. İşletmelerde en fazla işgücü (3 işgücü) ahır temizliğinde, en az ise hayvanlara su verme işlerinde (1 işgücü) olmakta, yemleme ve sağım işlerinde ise her biri için 2 işgücü kullanılmaktadır. Yapılan işlemlerin her biri için harcanan ortalama süreler; ahır temizliği 45 dakika, sulama 18 dakika, yemleme 43 dakika,  sağım 45 dakika ve bakım 21 dakika olmaktadır. İşletmelerin; % 58.78’inde iki sıralı ardışık sağım yeri, % 31.50’sinde iki sıralı paralel duraklı sağım yeri, % 9.72’sinde balık kılçığı sağım yeri bulunmakta ve %83.33’ü mobil tip, %13.83’ü doğrudan gübre kanalında biriktirme, % 2.79’u paletli sonsuz zincirli gübre temizleme düzenleri kullanmaktadır. İşletmelerin %85.92’si hayvan gübresini açıkta depolamakta, %13.87’si ise gübre çukurunda depolamaktadır. Süt sığırcılığı işletmelerinin traktör ve tarım makinaları varlığı, işletme ölçeği büyüdükçe artmaktadır. İşletme başına ortalama traktör sayısı 0.76 ve makine sayısı ise 8.59 olarak hesaplanmıştır. Yapılan F-testi analizine göre, işletme ölçeği ile traktör varlığı, yeşil yem biçme makinesi, tarım arabası, yem kırma makinesi, yem karma ve dağıtma makinesi, süt soğutma tankı, sağım ünitesi, suluk ve işletmedeki toplam makine arasındaki ilişki istatistiksel olarak P<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Ayrıca, pulluk, sağım makinesi arasındaki ilişki P<0.05 düzeyinde, kültivatör, toprak işleme tırmığı ve silaj makinesi arasındaki ilişki ise P<0.10 düzeyinde önemli bulunmuştur. Elde edilen veriler, yörede yeni kurulacak işletmeler, mevcut işletmelerin iyileştirilmesi, hayvancılıkta mekanizasyon konusunda makine üreten kuruluşların üretim ve pazar oluşturma, sütün değerlendirilmesi vb. alanlarda kullanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler: Süt sığırcılığı işletmeleri, mekanizasyon yapısı, Kahramanmaraş.

 

Mechanization Structure of Dairy Cattle Farms in Kahramanmaraş Province

 

ABSTRACT: Objective of this study was to determine and evaluate the structural and mechanization features of Kahramanmaraş dairy farms. For this purpose, a questionnaire obtained from face to face interviews from total of 115 enterprises located in 28 villages/towns selected by stratified random sampling method. Of the total dairy cattle enterprises in the region, 29.19 % were in beef cattle (BC), 26.85 % were in crop production (CP) and 43.96 % were in both (BC) and (CP) activities. The cow breeds distributions for Holstein and crossbred, Simmental and crossbred, Brown Swiss, and other were determined as 63.82 %, 34.23 %, 1.38 and 0.57, respectively. The most and the least labor used in enterprises were in barn cleaning (3 labors) and in watering (1 labor), respectively. Both feeding and milking tasks sustained two labor for each. The average time spent on each tasks averaged 45 minutes for barn cleaning, 18 minutes for watering, 43 minutes for feeding, 45 minutes for milking and 21 minutes for maintenance. The ratio of enterprises using two consecutive sequential milking place, two rows parallel mounted milking place and herringbone milking place were 58.78 %, 31.50 %, and 9.72 %, respectively. Types of manure cleaning were consisted of 83.33 %, 13.83 % 2.79 % for mobile carry, storing directly into manure channel and carrying by crawlers, respectively. While 85.92's % of enterprises stored manure outside openly, 13.87 % of which used manure storage pits. In the dairy farms, usage of the tractors and machinery increases as the business scale grows. The average number of tractors and machines per farm were 8.59 and 0.76, respectively. F test showed that there was a significant interaction between the total machinery presence and the presence of tractors, grass cutters, trailers, horizontal screw feed mixers, milk cooling tanks, milking units, the watering system (P<0.01). Furthermore, the relationship between plow and milking machine and the relationship between foragers, cultivators and tillage harrows were significant at P<0.05, and P<0.10, respectively. The obtained data could be used in such newly established businesses, improving preexisting businesses, creating market for farm machinery producing organizations and for the milk producers.

Key Words: Dairy cattle farms, mechanization structure, Kahramanmaraş.

Kaynakça

• Akman N, Tuncel E, Tüzemen N, Kumlu S, Özder M, Ulutaş Z 2010. Türkiye Sığırcılık İşletmelerinin Yapısı ve Geleceğin Sığırcılık İşletmeleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı 2, 11-15 Ocak 2010, Ankara, s 651-665.
• Anonim 2015. Kahramanmaraş Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği Şube Müdürlüğü Kayıtları, Kahramanmaraş.
• Aygün A, Ergüneş G 2000. Amasya ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durumu ve ahır mekanizasyonu üzerine bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 19. Ulusal Kongresi, Bildiri Kitabı, 1-2 Haziran 2000, Erzurum, s 462-467.
• Bayhan AK, Boyar S 2001. Isparta ili holstein damızlık süt sığırı yetiştiriciler birliği’ne bağlı işletmelerde ahır mekanizasyon düzeyinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi, Bildiri Kitabı, 13-15 Eylül 2001, Erzurum, s 333-339.
• Bilgen H 1991. Zur Mechanisierung der Rinderhaltung in der Türkei. Agrartechnik/Deutschland, 41.Jahrgang, No: 5, 205-207.
• Bilgen H 1994. GAP Bölgesi`nde Hayvancılık ve Mekanizasyona Yönelik Düşünceler. Verim Aylık Çiftçi Haber Bülteni, Yıl: 1, Sayı: 2-3-4, Ankara, 2 s.
• Boz İ 2013. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi,16(1): 24-32.
• Cenan N, Gürcan İS 2011. Türkiye çiftlik hayvan sayılarının ileriye yönelik projeksiyonu: ARIMA Modellemesi. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 82(1): 35-42,
• Çetin H, Bilgen H 1980. Ege Bölgesi Hayvancılık İşletmelerinde Mekanizasyon Durumu ve Sorunları. 5.Tarımsal Mekanizasyon Semineri, 12-14 Mayıs 1980, İzmir, Bildiriler Kitabı, 9.1-9.12.
• Çetin B 1988. Tekirdağ ili merkez ilçesinde ayçiçeği yetiştiren tarım işletmelerinin doğrusal programlama metodu ile planlanması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Demirel Atasoy Z 2000. Türkiye’de süt ve besi inekçiliğinin mevcut mekanizasyon durumu. Tarımsal Mekanizasyon 19. Ulusal Kongresi, Bildiri Kitabı, 1-2 Haziran 2000, Erzurum, s 457-461
• Doğan Z, Arslan S, Berkman AN 2015. Türkiye’de Tarım Sektörünün İktisadi Gelişimi ve Sorunları: Tarihsel Bir Bakış. Niğde Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 29-41.
• Erkmen Y, Çelik A, Yıldız C 2000. Erzurum ili süt sığırcılığı işletmelerin yapısal durumu ve ahır içi mekanizasyon özellikleri üzerine bir araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 19. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 1-2 Haziran 2000, Erzurum, s 468-474.
• Kaygısız A, Tümer R 2009. Kahramanmaraş İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri: 3. Hayvan Besleme Alışkanlıkları. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 12 (1): 48-52
• Kaygısız A, Tümer R, Orhan H, Vanlı Y 2010. Kahramanmaraş İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri: 4. İşletmecilerin Sosyal ve Kültürel Durumları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (1): 39-44
• Kırmacı N, Pınar Y 2009. Samsun Yöresinde Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Mekanizasyon Durumu. 25. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 1-3 Ekim 2009, Isparta, s 59-63
• Oğuz C, Yener A 2016. Süt Sığırcılığı İşletmelerinin teknoloji Kullanım Düzeylerine Göre Tanımlanması ve Karşılaştırılması; Konya İli Örneği. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs 2016, Isparta, Bildiriler Kitabı, Cilt 2, s 1137-1146.
• Oymak Z, Bilgen H 2012. Bir Kooperatif Örneğinde Süt Sığırı İşletmelerinin Alternatif Mekanizasyon Olanaklarının İrdelenmesi. 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, Bildiri Kitabı, 3-5 Ekim 2012, Samsun, s 196-206.
• Özpınar S 2002. A research on structural situation and mechanisation properties of dairy farms in Çanakkale. 8th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture. 15-17 October, , Kusadası, Turkey. 424-428
• Say, SM, Sabancı A, Başçetinçelik A, Özgüven F, Öztürk HH 2010. Tarım Makinaları 1. Nobel Kitabevi Yayın dağıtım ve Pazarlama Ltd. Şti. ISBN: 978-605-397-05-69, Adana, 193 s.
• Url 2007. IX. Beş Yıllık Kalkınma Planı. Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu. http://www. kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas %20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/24/oik670.pdf(Erişim Tarihi :18.06.2016).
• Url 2014. X. Beş Yıllık Kalkınma Planı. Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/223/Hayvanc%C4%B1l%C4%B1k%C3%96zel%C4%B0htisasKomisyonuRaporu.pdf (Erişim Tarihi :18.06.2016).
• Ünal H, Kuraloğlu H 2015. Hassas süt hayvancılığı çiftlik yönetimleri. http://www.sutdunyasi.com/ haber/776-hassas-sut-hayvanciligi-ciftlik-yonetimleri.html (Erişim: 01.07.2015).
• Tezer E, Sabancı A 1997. Tarımsal Mekanizasyon I. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 44. Adana, 166s.
• Yamane T 2001. Temel Örneklem Yöntemleri. Çevirenler: Alptekin Esin, Celal Aydın, M. Akif Bakır, Esen Gürbüzsel. Literatür Yayınları, Yayın No: 53, İstanbul, 509 s.
• Yıldız Y 1988. Çukurova bölgesi Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Mekanizasyon Uygulamaları. Tarımsal Mekanizasyon II. Ulusal Kongresi, 10-12 Ekim, Erzurum.
• Yıldız N, Bircan H 2008. Uygulamalı İstatistik. Nobel Akademik Yayıncılık, ISBN 9789944770613, Ankara.