Bursa Koşullarında Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Susam (Sesamum indicum L.) Genotiplerinin Bazı Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 20 , 172 - 176, 26.12.2017

Mehmet Öz

https://doi.org/10.18016/ksudobil.349189

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, 2015-2016 yıllarında, Uludağ Üniversitesi
Mustafakemalpaşa Meslek Yüksek Okulu
deneme alanında ana ürün olarak 16 farklı susam
genotipinin ana ürün olarak performansını
belirlemek amacıyla iki yıllık olarak yürütülmüştür.
Çalışma tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Denemede Gölmarmara, Boydak,
Sarısu, Tanas, Muganlı-57, Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Tan 99, Kepsut 99,
Hatipoğlu, Aslanbey, Baydar 2001, Batem Aksu, Özberk-82, Orhangazi 99 ve yerel
hat Pakistan genotipleri kullanılmıştır. Çalışmada bitki boyu, ana dala bağlı
yan dal sayısı, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı, 1000 tane ağırlığı,
bitki başına tohum verimi ve dekara tohum verimi komponentleri incelenmiştir.
İki yılın ortalaması sonuçlara göre, tohum verimi bakımından 198.9 kg/da ile
Boydak, 196.80 kg/da ile de Gölmarmara ve 175.3 kg/da ile Aslanbey çeşitleri en
yüksek değerleri vermişlerdir. İkinci yılın tohum verimi ilk yılın tohum
veriminden daha yüksek olmuştur (1745 ve 1480 kg/ha). İncelenen komponentlerin
minimum ve maksimum değerleri bitki boyu için 121.6-157.5 cm,  ana dala bağlı yan dal sayısı için 2.0–6.7
adet, bitkide kapsül sayısı için 65.8–119.5 adet, kapsülde tane sayısı için
53.0–67.8 adet, 1000 tane ağırlığı için 3.1–4.1 g ve tohum verimi için de
103.5–198.9 kg/da arasında belirlenmiştir. Tohum verimi bakımından en yüksek
değeri veren Boydak çeşidi yöre için önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Susam, Ana ürün, Verim ve verim komponentleri

Kaynakça

• Alam Sarkar, M.N., M. Salim, N. Islam and M.M. Rahman, 2007. Effect of sowing date and time of harvesting on the yield and yield contributing characters of sesame (Sesamum indicum L.) seed. International Journal of Sustainable Crop Production, 2 (6): 31-35.
• Anonim. 2014. FAO İstatistikleri http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E
• Anonim. 2016. TUİK Bitkisel üretim istatistikleri http://www.tuik.gov.tr/Pre Tablo.do? alt_id=1001
• Anonim. 2015. 2015 Yılında Yapılacak Tarımsal Teşvikler. Bakanlar Kurulu Kararı http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150408.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150408.htm
• Arslan Ç., B. Uzun, S. Ülger, M.İ. Çağırgan, 2007. Determination of oil content and fatty acid composition of sesame mutants suited for intensive management conditions. Journal of American Oil Chemists Society, 84: 917-920.
• Baydar, H., 2001. Susam (Sesamum indicum L.) genetiği ve ıslahı üzerinde araştırmalar II.İdeal bitki tiplerinin geliştirilmesi, IV. Ulusal Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Sayfa: 117-122, Tekirdağ.
• Bhardwaj, H.L., A.A. Hamama, M.E. Kraemer and D.R. Langham, 2014. Cultivars, planting dates, and row spacing effects on sesame seed yield and mineral composition. Journal of Agricultural Science, 6 (9): 1-7.
• Eryigit, T., A.R. Kaya, M. Tuncturk, R. Aldemir ve B. Yildirim, 2016. Evaluation of some sesame (Sesamum indicum L.) varieties' performances under micro-climate conditions of Igdir-Turkey. VII International Scientific Agriculture Symposium," Agrosym 2016", 6-9 October 2016, Jahorina, Bosnia and Herzegovina. Proceedings, pp. 276-282.
• Kurdistani, R. and E. Tohidinejad, 2011. Yield potential evaluation and path analysis of different sesame genotypes under various levels of iron. African Journal of Plant Science 5 (15): 862-866.
• Misganaw, M., F. Mekbib and A. Wakjira, 2015. Genotype x environment interaction on sesame (Sesamum indicum L.) seed yield. African Journal of Agricultural Research, 10 (21): 2226-2239.
• Muhamman, M.A., S.G. Mohammed, A. Lado ve M.D. Belel, 2010. Interrelationship and path coefficient analysis of some growth and yield characteristics in sesame (Sesamum indicum L.). Journal of Agricultural Science, 2 (4): 100-106.
• Raikwar, R.S., 2016. Stability for grain yield and its contributing traits in sesame (Sesamum indicum L.). Electronic Journal of Plant Breeding, 7(4): 1033-1039.
• Ramazani, S.H.R., 2016. Surveying the relations among traits affecting seed yield in sesame (Sesamum indicum L.). Journal of Crop Science and Biotechnology, 19 (4): 303-309.
• Rani T.S., S. Laxman, S. Thippeswamy, T. Kiranbabu, M. Venkataiah and M.P. Rao, 2015. Genetic studies for the exploitation of heterosis in sesame (Sesamum indicum L.). SABRAO Journal of Breeding and Genetics, 47 (3): 231-237.
• Silme, R.S. ve İ. Çağırgan, 2009. Seçilmiş mutant ve dünya susam materyalinin verim ve verim komponentleri bakımından değerlendirilmesi. X. Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojileri Kongresi, 6-9 Ekim 2009, 333-339.
• Sumathi P. and V. Muralidharan, 2010. Analysis of genetic variability, association and path analysis in the hybrids of sesame (Sesamum indicum L.). Tropical Agricultural Research Extension, 13 (3): 63-67.
• Şahin, G. 2014. Türkiye’de üretimi azalan önemli bir yağ bitkisi susam. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Apr/May, 3 (2): 404-433.
• Tan, A.Ş., 2011. Bazı Susam Çeşitlerinin Menemen Koşullarında Performansları. Anadolu, 21 (2): 11-28.
• Uzun, B. ve Çağırgan, M.İ. 2006. Comparison of determinate and indeterminate lines of sesame for agronomic traits. Field Crops Research. 96: 13-18.
• Uzun B., Ç. Arslan, Ş. Furat, 2008. Variation in fatty acid compositions, oil content and oil yield in a germplasm collection of sesame (Sesamum indicum L.). Journal of American Oil Chemists’ Society, 85: 1135-1142.
• Yol, E., E. Karaman, S. Furat and B. Uzun, 2010. Assessment of selection criteria in sesame by using correlation coefficients, path and factor analyses. Australian Journal of Crop Science, 4 (8): 598-602.