Yozgat Koşullarında Yetiştirilen Yeşil Mercimek Genotiplerinin Verimine Ekim Sıklığının Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 20 , 351 - 355, 26.12.2017

Özge Doğanay Erbaş Köse Hatice Bozoğlu Zeki Mut

https://doi.org/10.18016/ksudobil.349244

Cited By: 1

Öz

Türkiye
dünya mercimek üretiminin yaklaşık % 7’sini karşılamaktadır. Mercimek
üretimimizin % 6.7’sini oluşturan yeşil
mercimek, genellikle Orta Anadolu ve Geçit Bölgelerinde yetiştirilmektedir.
Yozgat 35.4 bin dekar ile en fazla yeşil mercimek ekimi yapılan ilimizdir. Bu
çalışma, Yozgat koşullarında 4 farklı ekim sıklığının (150-225-300-375 bitki/m²),
5 tescilli (Sultan 1, Meyveci 2001, Gümrah, Bozok ve Karagül) ve 4 yerel yeşil
mercimek çeşidinin verimine etkisini belirlemek için 2 yıl süre ile
yürütülmüştür. Deneme bölünmüş parseller deneme deseninde; ana parsellere
genotipler, alt parsellere sıklıklar yerleştirilerek üç tekrarlamalı olarak
kurulmuştur. Bu makalede, bitki boyu, dolu bakla sayısı ve tane verimi
özelliklerine ait sonuçlar verilmiştir. Yapılan varyans analizi sonucu incelenen
özelliklere genotiplerin; bitkide bakla sayısı ve tane verimine ise sıklıkların
istatistiki etkisi olduğu tespit edilmiştir. En uzun bitki boyu (41.79 cm) ve
en fazla bitkide bakla sayısı (43.42 adet) Yerel-3, en fazla 1000 tane ağırlığı (65.7 g) Karagül, en yüksek tane
verimi (200.5 kg/da) ise Bozok çeşidinden elde edilmiştir. Tane verimi ve
bitkide bakla sayısına hasat sırasında belirlenen m²’deki bitki
sayıları dikkate alınarak regrasyon analizine tabi tutulmuş ve analiz sonucu bitki
sıklığının tane verimine ikinci dereceden, bakla sayısına ise birinci dereceden
önemli (P<0.01) etkisi olduğu belirlenmiştir. Elde edilen regrasyon denklemi
dikkate alınarak tane verimleri hesaplandığında denenen bitki sıklıklarında (91,
154, 194, 252) verimin sırasıyla 107.45, 162.90, 186.01, 201.55 kg/da; bitkide
bakla sayısının ise 28.97, 24.89, 22.24, 18.41adet olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yeşil mercimek, ekim sıklığı, verim, Yozgat

Kaynakça

• Akdağ C 1996. Yemeklik Tane Baklagiller. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Tokat.
• Anonymous 1985. Lentil Descriptors. International Board for Plant Genetic Resources (IBPGR) and International Center for Agricultural Research in The Dry Areas (ICARDA), AGPG: IBPGR/85/117. http://www.bioversityinternational.org
• Bozdemir Ç 2007. Yazlık Yeşil Mercimek Hatlarının Ankara Ekolojisinde Performanslarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 98 s.
• Coşkuner Y. Karababa E 1998. Türkiye’de Mercimek Üretim Potansiyeli ve İşleme Teknolojisi. Gıda Dergisi, 23 (3): 201-209.
• Çokkızgın A 2007. Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden Toplanan Bazı Kırmızı Mercimek (Lens culinaris medik.) Yerel Genotiplerinin Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 127 s.
• FAO 2014. Statistical Databases, http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor, (Mart 2017).
• Hussain N. Yaqoob M. Rashid A 2014. Genetic Competition among Lentil (Lens culinaris) Candidate Lines for Yield and Yield Components Under Rainfed Conditions. J. Agric. Res., 52 (1): 53-66.
• Katiyar M. Kant R 2015. Multivariate Analysis for Genetic Divergence in Lentil (Lens culinaris Medik). Indian Journal Appled Researche 5 (3): 37-39.
• Kaya F 2010. Ülkemizde Yetiştirilen Bazı Mercimek Çeşitlerinin Bileşimlerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 50 s.
• Mekonnen F. Mekbib F. Kumar S. Ahmed S. Sharma T R 2014. Phenotypic Variability and Characteristics of Lentil (Lens culinaris Medik.) Germplasm of Ethiopia by Multivariate Analysis. Journal of Agricultural and Crop Research, 2 (6): 104-116.
• Ruisi P. Longo M. Martinelli F. Di Miceli G. Frenda A S. Saia S. Carimi F. Giambalvo D. Amato G 2015. Morpho-Agronomic and Genetic Diversity among Twelve Sicilian Agro-Ecotypes of lentil (Lens culinaris). The Journal of Animal & Plant Sciences, 25 (3): 716-728.
• Tantekin M 2008. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Kışlık Kırmızı Mercimek (Lens culinaris Medic.) Çeşitlerinde Farklı Ekim Sıklıklarının Verim ve Verim ile İlgili Özelliklere Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 63 s.
• TÜİK 2015. Tarımsal İstatistikleri Veri Tabanı. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, www.tuik.gov.tr, (01.05.2017).
• Zulkadir G. Çölkesen M. İdikut L. Çokkızgın A. Girgel Ü. Tanrıkulu A. Canbolat M. Güneş M 2015. Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Mercimek (Lens culinaris Medic.) Genotiplerinde Bitki Sıklığının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisinin Araştırması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19 (3): 135-143.