Çevresel Performansı İyileştirme ve Maliyet Tasarrufu Sağlama Aracı Olarak Malzeme Akış Maliyet Muhasebesi: Bir Üretim İşletmesinde Örnek Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 71 - 90, 30.12.2020

Mustafa Kıllı , Cançağ Gülmez

https://doi.org/10.47147/ksuiibf.782978

Cited By: 1

Öz

Küresel rekabetin artmasıyla birlikte işletmeler maliyetleri azaltmanın ve daha fazla kâr elde edebilmenin yollarını aramaktadırlar. Bu amaçla bazı işletmeler atıkları azaltma ve geri dönüşüm alanına yoğunlaşarak maliyet avantajı sağlamaya çalışmaktadırlar. Bu aşamada çevresel yönetim muhasebesinin alt dallarından biri olan Malzeme Akış Maliyet Muhasebesi (MAMM)'nin uygulanması ile geri dönüşüm ve atık azaltma yönündeki çalışmalara ağırlık verilerek işletmelerin maliyetlerini minimize edip eldeki hammadde ile daha verimli bir üretim süreci sağlamaları mümkün olacaktır.
Yurtdışında kullanımı giderek yaygınlaşan bir sistem olan MAMM’nin, Türkiye’de kullanımı henüz yaygınlaşmamıştır. Çalışmanın amacı MAMM’nin bir üretim işletmesinde uygulanabilirliğini, çevresel performansı iyileştirme ve maliyet tasarrufu sağlama konularında sağlayacağı katkıları incelemektir. Bu amaçla tekstil üretimi yapan bir işletmede örnek olay çalışması gerçekleştirilmiştir. MAMM prosedürü gereği belirli bir gömlek tip seçilip kesim aşamasından paketleme aşamasına kadar olan bütün süreç incelenmiştir. MAMM analizi gereği her işlemin pozitif ve negatif maliyeti belirlenmektedir. Ürünlerin negatif maliyeti sırasıyla %16,32 ve %8,35 olarak görülmektedir. Negatif ürünün büyük bir kısmının kesim işleminden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle negatif ürünlerin maliyetinin ana kaynağı belirlenmeye çalışılmış ve çözüm önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Muhasebesi, Geri Dönüşüm, Maliyet Tasarrufu, Malzeme akış maliyet muhasebesi (MAMM)

Kaynakça

• Bierer, A., Götze, U., Meynerts, L., & Sygulla, R. (2015). Integrating Life Cycle Costing And Life Cycle Assessment Using Extended Material Flow Cost Accounting. Journal of Cleaner Production, 108, 1289-1301
• Chompu-inwai, R., Jaimjit, B. & Premsuriyanunt, P. (2015). A Combination Of MFCA And Design Of Experiments Technigues In An SME The Case Of Wood Products Manufacturing Company İn Northern Thailand. Journal of Cleaner Production, 108, 1352-1364.
• Christ, K.L. & Burritt, R. (2017), Material Flow Cost Accounting For Food Waste In The Restaurant Industry, British Food Journal, 119 (3), 600-612.
• Fakoya, M. B. (2015). Adopting Material Flow Cost Accounting Model For İmproved Waste Reduction Decisions In A Micro-Brewery. Environment, Development and Sustainability, 17, 1017-1030.
• Hyrslova, J., Vâgner, M., & Palâsek, J. (2101). Material Flow Cost Accounting(MFCA) - Tool For The Optimization of Corporate Production Processes. Business, Management And Education, 9(1), 5-18.
• Kasemset, C., Chernsupornchai, J. & Pala-ud, W. (2015). Application of MFCA in waste reduction Case Study on a small textile factory in Thailand, Journal of Cleaner Production, 108, 1342-1351.
• Kokubu, K. & Nakajima, M. (2004). Material Flow Cost Accounting In Japan: A New Trend Of Environmental Management Accounting Practices, A Paper Presented at the Fourth Asia Pacific Interdisciplinary Research in Accounting Conference, Singapore, 4-6 July 2004. https://www.researchgate.net/profile/Katsuhiko_Kokubu/publication/67401663_Materıal_Flow_Cost_Accountıng_In_Japan_A_New_Trend_Of_Envıronmental_Management_Accountıng_Practıces/links/57730d6d08ae2b93e1a7d17e.pdf (11.01.2019).
• Kokubu, K. & Kitada, H. (2010). Conflicts And Solutions Between Material Flow Cost Accounting And Conventional Management Thinking, A Paper Presented at the 6th Asia-Pacific Interdisciplinary Perspectives on Accounting Research (APIRA) Conference at University of Sydney on 12-13 July 2010,https://pdfs.semanticscholar.org/3981/1f416b845c96ddfbc bd f665f4 dc8df014bae.pdf (15.01.2019).
• Kokubu, K. & Kitada, H. (2015). Material Flow Cost Accounting And Existing Management Perspective, Journal of Cleaner Production, 108, 1279-1288.
• Nakajima, M., Kimura, A., & Wagner, B. (2015). Introduction Of Material Flow Cost Accounting (MFCA) To The Supply Chain: A Questionnaire Study On The Challenges Of Constructing A Low-Carbon Supply Chain To Promote Resource Efficiency. Journal of Cleaner Production, 108, 1302-1309
• Özçelik, F. (2017). Çevre Yönetim Muhasebesi Uygulamaları İçin Yeni Bir Yaklaşım: Malzeme Akış Maliyet Muhasebesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13 (4), 927-948.
• Schaltegger, S., & Zvezdov, D. (2015). Expanding Material Flow Cost Accounting. Framework, Review And Potentials. Journal of Cleaner Production, 108, 1333-1341.
• Schmidt, A., Götze, U., & Sygulla, R. (2015). Extending The Scope Of Material Flow Cost Accounting - Methodical Refinements And Use Case. Journal of Cleaner Production, 108, 1320-1332.
• Schmidt, M. & Nakajimai M. (2013). Material Flow Cost Accounting as an Approach to Improve Resource Efficiency in Manufacturing Companies, Resources, 2, 358-369.
• Seker, S. E. (2014) Sebep Etki Diyagramları (Cause and Effect Diagrams, Fishbone Diagrams), YBS Ansiklopedi, 1 (4), 2-4. http://ybsansiklopedi.com/wp-content/uploads/2014/11/ybs_ansiklopedi_v1_is4_December_2014_1.pdf (20.11.2018).
• Sulong, F., Sulaiman, M., & Norhayati, M. A. (2015). Material Flow Cost Accounting (MFCA) Enablers And Barriers: The Case Of A Malaysian Small And Medium-Sized Enterprise (SME). Journal of Cleaner Production, 108, 1365-1374.
• Sygulla, R., Götze, U., & Bierer, A. (2014). Material Flow Cost Accounting: A Tool For Designing Economically And Ecologically Sustainable Production Processes. İçinde E. Henriques, P. Peças, & A. Silva (Eds.), Technology and Manufacturing Process Selection, 105-130. London: Springer.
• Wagner, B. (2015). A Report On The Origins Of Material Flow Cost Accounting (MFCA) Research Activities. Journal of Cleaner Production, 108, 1255-1261.
• Wan, Y. K., Ng, R. T., Ng, D. K., & Tan, R. R. (2015). Material Flow Cost Accounting (MFCA)Ebased Approach For Prioritisation Of Waste Recovery. Journal of Cleaner Production,108, 602-614.
• Yereli, A. N., & Yakın, V. (2009). Çevresel Yönetim Muhasebesi Aracı Olarak Malzeme Akış Maliyet Muhasebesi Yöntemi. Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak, 69-90.