İSLAMİ FİNANSA DİYANET PERSONELİNİN BAKIŞ AÇISI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 67 - 89, 30.06.2021

Mehmet Ali Ayçilek , Yücel Ayrıçay , Nur Esra Bekereci

https://doi.org/10.47147/ksuiibf.949969

Öz

ÖZ
1970’lerin ortalarından itibaren gelişmeye başlayan İslami finansla iliği yapılan araştırmalar, bireylerin İslami finans algısının genellikle zayıf olduğunu göstermektedir. Toplumun İslami finansa ilişkin konularda bilinçlendirilmesinde, konunun dini nitelikleri olması nedeniyle, doğal olarak diyanet personeline görevler düşmektedir. Bu çalışmanın amacı, diyanet personelinin İslami finansa ilişkin algılarını tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda Gaziantep İl’inde görev yapan diyanet personeline anket uygulanmış ve 291 anket verisi analize tabi tutulmuştur. Bu çalışmada sırasıyla, güvenilirlik ve faktör analizi; T ve Anova testleri yapılmıştır. Analizler sonucunda İslami finans algısına ilişkin boyut ortalamalarının cinsiyete göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Ayrıca katılımcıların yaşı ve diyanetteki vazife süreleri ile boyut ortalamalarının farklılaştığı görülmüştür. Çalışmada diyanet personelinin İslami finans sisteminin temel paradigması olan faiz yasağı konusunda oldukça hassas oldukları tespit edilmiştir. Fakat, katılımcılar toplumsal yapıdan bağımsız olarak sadece İslami finansa vurgu yapan bir anlayışla İslami finansın uygulanabilirliğini mümkün görmemektedir. Bunun bir yansıması olarak, İslami finans için bireylerin kuvvetli bir inanç ve dindarlık düzeyine sahip olmaları gerektiğini belirtmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Diyanet İşleri Personeli, İslami Finans, Faiz

Kaynakça

• Alım, Hasan Basri (2018), “İslami Finansta Yasaklar ve Temel İslami Akitler”, KTO Karatay Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ayub, Muhammad (2017), “İslami Finansı Anlamak”, (Çev. Suna Akten Çürük ve Raif Parlakkaya), İktisat Yayınları, İstanbul.
• Bley, Jorg and Kuehn, Kermit (2004), “Conventional Versus Islamic Finance: Student Knowledge and Perception in the United Arab Emirates”, International Journal of Islamic Financial Services, Volume:5, Issue:4, pp.1-13.
• Bayındır, Servet (Ed.) (2018), “Faizin Tanımı Meselesi, İslam İktisadı Perspektifinden Faiz”, İktisat Yayınları, İstanbul.
• Bekereci, Nur Esra-Ayrıçay, Yücel-Kök, Dündar (2018), İslami Finans Okuryazarlık: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde Bir Alan Araştırması, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:33, ss.45-60.
• Büyüköztürk, Şener (2010). “Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı”, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Çokluk, Ömay-Şekercioğlu, Güçlü-Büyüköztürk, Şener (2012), “Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları”, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Doğan, Merve Büşra (2020), “İslami Finans Okuryazarlığı ve Finansal Tercihlere Etkisi”, BBDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, ss.69-98.
• Durmuş, Muhammed Emin ve Yardımcıoğlu, Fatih (2018), “İlahiyat Öğrencileri Ne Kadar İslami Finans Okuryazarı”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.167-183.
• Erdem, Ekrem, (Ed.) (2018), “Kur’an’da Ribâ (Faiz) Ayetlerinin Kademeli Nüzulü ve Uslûbu: İslam’ın Ticaret, İnfak ve Finans Sistemi Üzerinden Bir İnceleme, İslam İktisadı Perspektifinden Faiz”, İktisat Yayınları, İstanbul.
• Field, Andy (2000), “Discovering Statistics Using SPSS for Windows”, Thousand Oaks Sage Publications, Souther California.
• Hanif, Muhammed (2011), “Differences and Similarities ın Islamic and Conventional Banking”, International Journal of Business and Social Sciences, Volume:2, Issue:2, pp.80-105.
• İslamoğlu, Hamdi (2009), “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri”, Beta Basım, İstanbul.
• Khan, Muhammad Akram (2018), “İslam İktisadının Meseleleri: Güncel Durum ve Geleceğin Analizi”, (Çev.:Sercan Karadoğan), İktisat Yayınları, İstanbul.
• Kalaycı, Şerif (Ed.) (2008) “SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri”, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karagöz, Yalçın ve Kösterelioğlu, İlker (2008) “İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:21, ss.81-98.
• Kervan, Serkan (2018), “İslami Finans ve Türkiye’de İslami Finans Araçlarının Tercih Edilmesinde Etkili Olan Faktörler”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Kızıltepe, Kadir ve Yardımcıoğlu, Fatih (2017), “Diyanet Personelinin Faiz Hassasiyeti Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, ss.172-224.
• Loo, Mark (2010), “Attitudes and Perceptions Towards Islamic Banking Among Muslims and Non-Muslims in Malaysia: Implications for Marketing to Baby Boomers and X-Generation”, International Journal of Arts and Sciences, Volume:3, Issue:13, pp.453-485.
• Masvood, Yaaseen and Choudary, Y. Lokeswara (2015), “İslamic Banking - A Cross Cultural Patronage Study Among the Students İn Chennai”, Asian Social Science, Volume:11, Issue:4, pp.309-318.
• Noonari, Sanaullah- Memon, Irfana Noor- Mangi, Javed Akhter,-Pathan, Maria,-Khajjak, Akbar Khan,-Memon, Zarmina,-Jamali, Riaz, Hhussain Jamali-Pathan, Amber (2015), “Knowledge and Perception of Students Regarding Islamic Banking: A Case Study of Hyderabad Sindh Pakistan”, Information and Knowledge Management, Volume:5, Issue:7, pp.85-100.
• Okka, Osman (2002), “Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır Tarafından Sunulan ‘Faizin Çerçevesi’ Tebliğinin Değerlendirilmesi”, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı 3, İstanbul.
• Orhan, Zeynep Hafsa (2020), “40 Soruda Katılım Bankacılığı”, İktisat Yayınları, İstanbul.
• Özsoy, İsmail (1995), “TDV İslam Ansiklopedisi: Faiz Maddesi”, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
• Özsoy, M.Şerafettin (2012), “Sağlam Bankacılık Modeli İle Katılım Bankacılığına Giriş, Bilnet Matbacılık, İstanbul.
• Sipahi, Beril-Yurtkoru, E.Serra-Çinko, Murat (2010. “Sosyal Bilimlerde SPPS’le Veri Analizi” Beta Basım, İstanbul.
• Siti Hafizah, Abdul Rahim-Rosemaliza, Abdul Rashid-Hamed, Abu Bakar (2016), “İslamic Financial Literacy and İts Determinanats Among University Students: An Exploratory Factor Analysis”, İnternational Journal Of Economics and Financial Issues, Volume:6, Issue:7, pp.32-35.
• Thomas, Abdulkader (Ed.) (2017), “Ribâ Nedir? Ribâyı Anlamak: İslam İktisadında Faiz”, (Çev.: Zeynep Hafsa Orhan), İktisat Yayınları, İstanbul.
• Toraman, Cengiz-Ata, H.Ali-Buğan, M.Fatih (2015), “İslami Bankacılık Faaliyetlerine Yönelik Müşteri Algısı Üzerine Bir Araştırma”, Gaziantep University Journal Of Social Sciences, Cilt:14, Sayı:4, ss.761-779.
• Türkan, Yavuz ve Arpacık, Mustafa (2017) “Din Görevlilerinin Katılım Bankacılığına Bakış Açısı: Bingöl İl’inde Bir Uygulama”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, Sayı:14, ss.233-245.
• Yanık, Ramazan ve Sümer, Serpil (2019), “Akademisyenlerin İslami Bankacılık Algısı”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:23, Sayı:3, ss.1177-1190.
• Yanpar, Atila (2014), “İslami Finans, İlkeler, Araçlar ve Kurumlar”, Scala Yayıncılık, İstanbul.
• Yıldız, Melek (2020), “Bireylerin İslami Finans Okuryazarlık Düzeyi ve Katılım Bankası Tercihi: Türkiye Değerlendirmesi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:5, Sayı:4, ss.730-744.