Lojistik Performans Ölçütleri ve 2007-2023 Yılları Arasında Türkiye’nin Performansı

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 19 - 35, 31.12.2024

Hasan Yaprak

https://doi.org/10.47147/ksuiibf.1539599

Öz

Lojistik faaliyetleri, ulusal ve uluslararası ticarette önemli bir rol oynar ve firmalar için önemli bir maliyet kalemidir. Ülkeler, lojistik performanslarını diğer ülkelerle kıyaslayarak rekabet güçlerini artırabilir ve iyileştirme yapmaları gereken alanları belirleyebilirler. Bu kapsamda bazı ülkelerin talebi üzerine Dünya Bankasına bağlı Uluslararası Ticaret Birimi 2007 yılında ülkelerin Lojistik Performans Endeksini (LPE) yayınlamıştır. İki yılda bir Dünya Bankası tarafından yayınlanan LPE, listede yer alan ülkelerin diğer ülkeler ile durumunu değerlendirebilmesi için göz önünde bulundurması gereken bir veri haline gelmiştir. LPE’de gümrük, lojistik hizmetlerin kalitesi, altyapı, uluslararası sevkiyat, gönderilerin takibi ve izlenebilirliği ile zamanında teslimi şeklinde olmak üzere 6 farklı kriter ölçek olarak belirlenmiştir. Bu kriterler Uluslararası Lojistik Performans Endeksi adı altında puanlanmaktadır.
Bu çalışmada, performans ölçüm yaklaşımları ve ölçütleri açıklandıktan sonra, Türkiye’nin yıllara göre Lojistik Performans Endeksi incelenmiş ve Dünya Bankası verileri ile Türkiye’nin Lojistik Performans Endeksi verileri, betimsel tarama yöntemiyle endeksteki kriterler bazında eksik ve zayıf yönleri değerlendirilmeye tabi tutularak yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gümrük, Lojistik, Lojistik Performans Endeksi, Lojistik Yönetimi

Kaynakça

• Acar, Ö. F. & Çetinceli, K. (2020). Uluslararası ticarette taşıma türlerinin türkiye'nin lojistik performans endeksine etkisi ve iş yapma kolaylığı endeksi ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 887-905.
• Aksungur, M. & Bekmezci, M. (2020). Türkiye’nin lojistik performansının değerlendirilmesi boylamsal bir araştırma, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 20-40.
• Artley, W. & Stroh, S. (2001). The Performance-Based Management Handbook, Volume II.
• Arvis, J. F. Saslavsky, D. Ojala, L., Shepherd, B., Busch, C., Raj, A. ve Naula T. (2016). Connecting To Compete 2016: Trade LogistiCMP in the Global Economy, The Logistics Performance Index and Its Indicators.
• Arvis, J. F. Ojala, L., Wiederer, C., Shepherd, B., Raj, A., Dairabayeva, K. ve Kiiski, T. (2018). Connecting to Compete, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29971.
• Balcı, A. (2019). Eğitimsel araştırmanın eğitimsel sorunların çözümüne uygulanması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 22(1), 411-420. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000868
• Bayır, T. & Yılmaz, Z. (2017). AB Ülkelerinin Lojistik Performans Endekslerinin AHP ve VIKOR yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Middle East Journal of Educations (meje), 3(2), 73-92.
• Beamon B.M. (1999), Measuring Supply Chain Performance, International Journal of Operations & Production Management, University of Cincinnati, Cincinnati, Ohio, USA, 19(3), 275-292.
• Bilgin, T. & Kazancı Sunaoğlu, Ş. (2022). Lojistik performans ve uluslararası ticaret ilişkisi üzerine alanyazın incelemesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (53), 325-344. https://doi.org/10.30794/pausbed.1105239
• Burmaoğlu, S. (2012). Ulusal inovasyon göstergeleri ile ulusal lojistik performansı arasındaki ilişki: AB ülkeleri üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 12(2), 193-208.
• Büyüközkan, G. (2018). Uluslararası Lojistik, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
• Boztepe, H. (2024). Lojistik Performans Endeksi 2023 (LPI 2023). https://tiud.org.tr/2023/07/17/lojistik-performans-endeksi-2023-lpi
• CSCMP. (2013). Council of Supply Chain Management Professionals: http://cscmp.org/ about-us/supply-chain-management-definitions
• Çatay, B. & Öztürk, G. (ed.). (2018). Uluslararası Lojistik, T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir.
• Çatuk, C. Aydın, K. & Atalay, E. (2019). Uluslararası ticarette karayolunun lojistik performansına etkisi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 120-125.
• Çemberci, M. Civelek, M.E. & Canbolat, N. (2015). The moderator effect of global competitiveness index on dimensions of logistics performance index. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 1514–1524.
• Erkan, B. (2014). "türkiye'de lojistik sektörü ve rekabet gücü" ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi (ASSAM-UHAD,) (1), 45-66.
• Gülenç, İ. F. & Karagöz, B. (2008). E-lojistik ve Türkiye’de e-lojistik uygulamaları. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 73-91.
• Kılıç, M. & Koçdemir, S.U. (2018). Dış ticaret ve lojistik arasındaki ilişki: yükselen piyasa ekonomisinde ülkelerde panel veri analizi. 1. Uluslararası Ekonomi ve İşletme Sempozyumu, 25-27 Ekim 2018, Gaziantep Üniversitesi, 219-232.
• Landers, Thomas L., Alejandro Mendoza & John R. English (2008), Logistics Metrics, Introduction to Logistics Engineering, Ed. Don Taylor, CRC Press, USA.
• Manavgat, G. & Demirci, A. (2021). Lojistik performans endeksi tutarlılığının sıralı lojistik regresyon modeliyle incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(64), 1856-1871.
• McMillan, J.H. & Schumacher, S. (1984). Research in Education: A Conceptual Introduction, Boston an Toronto: Little Brown and Company.
• Ojala, L. & Çelebi, D. (2015). The World Bank’s Logistics Performance Index (LPI) and Drivers of Logistics Performance. Document Préparé Pour La Table Ronde Du Forum International Des Transports Sur Les Stratégies De Développement Logistique Et Leurs Indicateurs De Résultats (9-10 mars 2015, Queretaro, Mexique).
• Özkan, G., Çelik, H. & Erdemli, M. (2018). Lojistik performans ve ekonomik büyüme ilişkisi: oecd ülkeleri için bir uygulama. 1. Uluslararası Ekonomi ve İşletme Sempozyumu, 25-27 Ekim 2018, Gaziantep Üniversitesi, 881.
• Pelit, İ. (2023). Türkiye’nin lojistik performans endeksinin incelenmesi, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 9(1) 2023, 37-49, https://doi.org/10.20979/ueyd.1185216
• Salcan, C. (2024, 29 Mart) Tedarik Zinciri Tasarımı ve Performans Yönetimi. https://www.slideshare.net/cafersalcan/tedarik-zinciri-tasarimi-ve-performans-yonetimi
• Şahin, G. (2018). Uluslararası Lojistik, T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir.
• Tanrıöğen, A. (ed.). (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Tanyaş, M. (2024). Lojistik Performans İndeksi (LPI) 2023. https://www.yesillojistikciler.com/lojistik/lojistik-performans-indeksi-lpi-2023/20815
• Tunç H. & Kaya M. (2016). Türkiye’de lojistik sektörünün gelişmesinde dış ticaretin rolü üzerine bir nedensellik analizi, Vizyoner Dergisi, 7(14), 58-64.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yıldız, A., Aydoğan, K. & Kartum, G. (2020). Türkiye’nin uluslararası lojistik performans endeksindeki konumunun kümeleme analizi ile araştırılması, Turkish Studies-Social Sciences, 15(3):1659-1679, DOI: 10.29228/TurkishStudies.41640
• Winter, M. ve Knemeyer, A.M. (2013). Exploring the integration of sustainability and supply chain management-current state and opportunities for future inquiry, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 43(1), 18- 38.
• https://lpi.worldbank.org/about Erişim Tarihi 13.01.2023
• https://lpi.worldbank.org/international/aggregated-ranking Erişim Tarihi 29.03.2024
• https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/23460/lojistik-performans-endeksi-2018-ve-turkiye. Erişim Tarihi 27.03.2024
• https://www.utikad.org.tr/SektorelHaber.aspx?DataID=23460&Baslik=LOJ%C4%B0ST%C4%B0K%20PERFORMANS%20ENDEKS%C4%B0%202018%20VE%20T%C3%9CRK%C4%B0YE Erişim Tarihi: 29.03.2024