Palyatif Bakım ve Bası Yarası

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 3, 19 - 25, 30.05.2016

Lütfullah Çakır Özgür Enginyurt

Öz

Yaşamı tehdit eden bir hastalığa sahip hastada semptomların erken tanılama ve değerlendirilmesi

sonrası acı çekmenin önlenmesi ve yaşam kalitesini artırmanın hedeflendiği

multidisipliner bir yaklaşım olan palyatif bakım günümüzde hızlı bir gelişme göstermektedir.

Palyatif sürecde hastalığın neden olduğu ağrı, bası ülseri gibi semptomların

önlenmesinde uygulanan farmakolojik ve non-farmakolojik yöntemler terminal dönemdeki

hastaya son ana kadar kaliteli bir yaşam sunmaktadır. Hastanede yatış süresini

morbidite ve mortalite oranlarını arttırarak yaşam kalitesini oldukça düşüren bası ülserlerinin

önlenmesi palyatif bakımda en öncül hedeflerdendir. Bu çalışmamızda terminal

dönemdeki hastalarda bası ülseri oluşumunu önleme, ağrı ve acısının azaltılmasında

sağlık sisteminde uygulanan güncel uygulamalar derlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Paliyatif bakım, Bası Ülseri, Bası yarası, Yaşlı

Kaynakça

• 1. Rakel RE, Strauch EM. Care of the dying patient. In RE Rakel, DP Rakel, eds., Textbook of Family Medicine; 2011,8th ed., pp. 53–72. Philadelphia: Saunders. 2. WHO Definition of Palliative Care: 2002 http://www.who. int/cancer/palliative/definition/en/ Erişim:03.01.2016 3. WHO/WPCA Global Atlas of Palliative Care; http://www.who. int/mediacentre/news/releases/2014/palliative-care- 20140128/en/2014 Erişim:03.01.2016 4. Gültekin M, Özgül N, Olcayto E, Tuncer M. Türkiye’de Palyatif Bakım Hizmetlerinin Mevcut Durumu. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2010; 1: 1-6. 5. Ozgul N, Gültekin M, Koc O, Goksel F, Bayraktar G, Ekinci H, et al. Turkish community-based palliative care model: a unique design. Oxford Journals Medicine and Health Annals of Oncology Volume 23, Issue suppl 2012; 23(3): 76-78. 6. Borasio GD. Palliative and Supportive Care. Palliative & Supportive Care 2011; 9(1): 1-2. 7. Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H. Yaşam Sonu Bakım Organizasyonu; Palyatif Bakım. Yoğun Bakım Dergisi 2013; 11(2): 56-70. 8. Hoch JS. Improving effeciency and value in palliative care with net benefit regression: an introduction to a simple method for cost – effectiveness analysis with person – level data. J Pain Symptom Manage. 2009; 38(1): 54-61. 9. O’Neill SM, Ettner SL, Lorenz KA. Paying the prize at the end of life: a consideration of factors that affect the profit ability of hospice. J Palliat Med 2008; 11(7): 1002-1008. 10. Ferris FD, Gomez-Batiste X, Fürst CJ, Connor S. Implementing quality palliative care. Pain Symptom Manage 2007; 33(5): 533-541. 11. Gülhan M. Palyatif Bakım.http://file.lookus.net/ tghyk/tgyhk. 39.pdf Erişim tarihi: 10.01.2016 12. Agrawal K. Pressure ulcers :back to the basics Indian J Plast Surg 2012; 45(2): 244–254. 13. Pressure Sore Prevention Paperback Oct 1996 by Alison Simpson( author), Kate Bowers(author) Dickon Weir-Hughes 14. Cooney TG, Reuler JB. Pressure sores. West J Med 1984; 140(4): 622–624. 15. Gencer Z.E, Özkan Ö. Basınç Ülserleri Sürveyans Raporu. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi (2015)13: 26-30 16. Allman RM, Eng N. Pressure ulcers among the elderly. J Med 1989; 320(13): 850-853. 17. Karadağ A, Karabağ A.A. Basınç Ülserlerinde Etyoloji ve Fizyopatoloji Kronik Yarada Güncel Yaklaşımlar. 1. Baskı, İstanbul: İstanbul Tıp Fakültesi Kronik Yara Konseyi, Kasım 2013:116-37 18. Baydar M, Peker Ö. Epidemiology of pressure ulcers Türkiye klinikleri J Int Med Sci 2007; 3: 1-5. 19. Kurtuluş Z, Pınar R. Braden Skalası İle Belirlenen Yüksek Riskli Hasta Grubunda Albümin Düzeyleri İle Bası Yaraları Arasındaki İlişki. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003; 7(2): 1-3. 20. Efteli EÜ, Güneş Ü. Basınç Yarası Gelişiminde Perfüzyon Değerlerinin Etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 17(3): 14-44. 21. Katran HB. Bir Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesi’nde Bası Yarası Görülme Sıklığı ve Bası Yarası Gelişimini Etkileyen Risk Faktörlerinin İrdelenmesi G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN 2015; 1(1): 8-14. 22. Uzun O, Tan M. A prospective, descriptive pressure ulcer risk factor and prevalence study at a university hospital in Turkey. Ostomy Wound Manage 2007; 53(2): 44-56. 23. Braden B, Bergstorm N. A conceptual schema forthe study of the etiology of pressure sores. Rehabilitation Nursing 2000; 25(3): 105-110. 24. Hug E, Ünalan H, Karamehmetoğlu SS, Tüzün S, Gürgöze M, Tüzün F. Bir eğitim hastanesinde bası yaraları prevalansı ve bası yarası gelişiminde etkili risk faktörleri. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 2001; 47(6): 3-11. 25. KOSIAK. Etiologyand pathology of ischemic ulcers. Arch Phys Med Rehabil 1959; 40(2): 62-69. 26. İnan DG, Öztunç G. Pressure ulcer Prevelance in Turkey. J Wound Ostomy Continence Nurs 2012; 39: 409-413. 27. Washington DC: National Pressure Ulcer Advisory Panel; 2009. (Çev. Yara Ostomi inkontinans Hemşireleri Derneği). Basınç Ülserlerini Önleme: Hızlı Başvuru Kılavuzu. Aralık 2010, Ankara. 28. Cichowitz A, Pan WR, Ashton M. The heel: anatomy, blood supply, and the pathophysiology of pressure ulcers. Ann Plast Surg 2009; 62(4): 423-429. 29. Yücel A. Bası Yaraları Tanı ve Tedavisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sürekli tıp eğitimi etkinlikleri yara bakımı ve tedavisi sempozyum dizisi no:67, 37-57. 30. Arman D, Baskın S. Bası Yaraları. Bilimsel Tıp Yayınevi 2007; 25-30.. 31. Balzer K, Pohl C, Dassen T, Halfens R. The Norton, Waterlow, Braden and care dependency scales: comparing their validity when identifying patients pressure sore risk. Journal of Wound Ostomy Continence Nursing 2007; 34(4): 38. 32. Pınar R, Oğuz S. Norton ve Braden Bası Yarası Değerlendirme Ölçeklerinin Yatağa Bağımlı Aynı Hasta Grubunda Güvenirlik ve Geçerliğinin Sınanması: Uluslar arası Katılımlı VI. Ulusal Hemşirelik Kongresi(1998), Kongre Kitabı, Ankara,s: 172-175 33. Kucukardali H, Top C, Onem Y, Celik S, Oktenli C. Risk assessment study of the pressure ulcers in intensive care unit patients. Eur J Intern Med 2009; 20: 394-397. 34. Cooney TG, Reule JBr. Pressure sores. West J Med 1984; 140(4): 622-624. 35. Beğe T. Yoğun Bakımda Dekübit Ülserleri: Risk Faktörleri ve Önlenmesi. Yoğun Bakım Dergisi 2004; 4(4): 244-253. 36. Melcher RE, longe RL,Gelbart AO. Pressure sores in the elderly. A ssystematic approach to management. Postgrad Med 1988; 83: 299-308. 24 www.kliniktipdergisi.com 37. Mancoll JS, Phillips LG. Pressure sores. Aston SJ, Beasley RW, Thorne CNM, eds. Grabb and Smith's Plastic Surgery. Philadelphia: Lippincott-Raven,1997: 1083-1097. 38. Heym B, Rimareix F, Lortat-Jacob A. Nicolas-Chanoine MH Bacteriological investigation of infected pressure ulcers in spinal cord-injured patients and impact on antibiotic therapy. Spinal Cord 2004; 42(4): 230-234. 39. Wall BM, Mangold T, Huch KM, Corbett C, Cooke CR. Bacteremia in the chronic spinal cord injury population: risk factors for mortality. J Spinal Cord Med 2003; 26(3): 248-253. 40. Allman RM, Goode PS, Patrick MM, Burst N, Bartolucci AA. Pressure ulcer risk factors among hospitalized patients with activity limitations. JAMA 1995; 273: 865–870. 41. Tokgöz OS, Demir O. Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesinde Bası Yara İnsidansı ve Risk Faktörleri. Selçuk Üniversitesi Tıp Derg 2010; 26(3): 95-98. 42. Magnan MA, Maklebust J. The nursing process and pressure ulcer prevention:making the connection. Adv Skin Wound Care 2009; 22(2): 83-92. 43. Keller BP, Wille J, van Ramshorts B,van der Werken C Pressure ulcers in intensive care patients: a review of risks and prevention intensive care medicine. October 2002; 28: 1379- 1388. 44. Prevention and Treatment Pressure Ulcers: Clinical practice Guideline www.npuap.org/resources/educational-and-clinical- resources/prevention-and-treatment-of-pressure-ulcersclinical- practice-guieline/ Erişim:6.01.2016 45. Schultz GS, Sibbald RG, Falanga V, Ayello EA,Dowselt C, Harding K. et al. Wound bed preparation: a systematic approac to wound management. Wound Repair and Regenation 2003; 11(2); 1–28. 46. Ozkaya H, Bahat G, Tufan A, Doğan H, Bilicen Z, Karan M.A. Successful treatment of non-healing pressure ulcers with topical n-acetyl cysteine. Journal of Wound Care 2015; 24(12): 606-611. 47. Zaulvanov L, Kirsner RS. A review of a bi-layered living cell treatment in the treatment of venous leg ulcers and diabetic foot ulcers. Clin Interv Aging 2007; 2(1): 93–98.