Pandemiler, Birinci Basamak ve Çıkarılması Gereken Dersler

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 3, 72 - 76, 01.05.2020

Süleyman Görpelioğlu

Öz

Pandemiler ani olarak ortaya çıkan ve hızla yayılan özellikleri nedeniyle hızlı yanıt
verilmesi gereken durumlardır. Ancak birçok toplum hastalık yayılmaya başladıktan sonra
reaksiyon vermeye başlamakta, yaşanan toplumsal panik nedeniyle zaman zaman hatalı
kararlar verilmekte ve pandeminin toplumsal yükü azaldıktan sonra da unutulmaktadır.
Pandemilerde yaşanan bu panik-unutma döngüsünü kırmanın yolu geçmiş pandemilerden
dersler çıkararak gelecekte olacak pandemilere hazırlıklı olmaktan geçer. 2019
yılında hazırlanan pandemi hazırlık planında aile sağlığı merkezleri planlama dışı bırakılmıştır.
Unutulmamalıdır ki aile hekimleri kolay ulaşılabilirlikleri yanında verdikleri
hizmetin yapısı gereği sağlık hizmetlerine ulaşmada eşitsizlikleri ortadan kaldırmaları,
sosyoekonomik ve kültürel faktörler ile hasta sağlığı hizmetleri arasında bağlantılar kurabilmeleri
nedeniyle de, salgın hastalıkların bireylere ve sağlık sistemine yapacağı etkileri
en aza indirebilecek konumdadır. Pandemiye erken ve etkili yanıt vermek için pandemiye
karşı planlama ve müdahale aşamalarının her ikisinde de birinci basamak paydaş
kuruluşları rol almalıdır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, covid-19, birinci basamak, önleme ve kontrol

Kaynakça

• 1. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies. The Epidemic Divide. July2009 https://www.ifrc.org/Global/ Publications/Health/170800-epidemic-report-en2.pdf (Eri şim: 15.06.2020)
• 2. https://dokuz8haber.net/dunya/avrupa/avrupada-koronaviruskaynakli- sosyo-ekonomik-tsunami/ (Erişim: 15.06.2020)
• 3. Martını M, Gazzanıga V.,Bragazzı N.L., Barberıs I. The Spanish Influenza Pandemic: a lesson from history 100 years after1918.JPrevMedHyg2019;60:E64-E67 https://doi.org/10.15167/2421-4248/jpmh2019.60.1.1205
• 4. WHO Check list for influenza pandemic preparedness planning. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/ 10665/68980/WHO_CDS_CSR_GIP_2005.4.pdf;jsessionid= 96095909EB3E8DA42CFB202E793F1388?sequence= 1 (Erişim: 15.06.2020)
• 5. T:C.Sağlık Bakanlığı. Pandemik İnfluenza Ulusal Sağlık Planı. Ankara 2019 https://www.grip.gov.tr/depo/saglik-calisanlari/ ulusal_pandemi_plani.pdf (Erişim: 15.06.2020)
• 6. Patel MS, Phillips CB, Pearce C, Kljakovic M, Dugdale P, Glasgow N. (2008) General Practice and Pandemic Influenza: A Framework for Planning and Comparison of Plans in Five Countries.PLoSONE3(5):e2269. doi:10.1371/journal. pone.0002269
• 7. Kidd M. Primary care key to protecting Australians from COVID- 19. https://medicalxpress.com/news/2020-05-primarykey- australians-covid-.html (Erişim: 15.06.2020)
• 8. Desborough J , Hall SL, de Toca L, Stephanie Davis, Leslee- Roberts, Catherine Kelaher et al Australia’s National COVID- 19 Primary Care Response.
• 9. Dickinson, J A, Bani-Adam G, WilliamsonT, Berzins S, PearceC, Ricketson L et al. "Alberta family physicians' willingness to work during an influenza pandemic: a cross-sectional study. Asia Pacific Family Medicine 2013 12:3.
• 10.Germa F. Pandemics, Ebola, andthefamilydoctor. Can FamPhysician. 2016;62(3):203‐e116.
• 11. Kidd M. Australia’s primary care COVID-19 response. Aust J Gen Pract 2020;49 Suppl 2. doi: 10.31128/AJGP-COVID- 02. [ePubahead of print]
• 12. American Academy of Family Physicians. Business Planning: Check list to Prepare Family Medicine Offices for Pandemic InfluenzaRevised July 2015https://www.aafp.org/dam/AAFP/documents/ about_us/disaster/PanFluBizChecklist.pdf (Erişim: 15.06.2020)
• 13. Collins N, Litt J, Michael M, Winzenberg T, Shaw K. General practice: professiona lpreparation for a pandemic. MJA Volume 185 Number 10 20 November 2006 S66-S69