Hand Washing Habits of Nurses in Turkey, Which Evaluation of Behavior and Attitudes Study: A Systematic Review

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 2 - 14, 30.08.2021

Tuğba Bilgehan Ayşegül Koç Bahar İnkaya

Öz

Objective: It is important to evaluate the hand washing habits of nurses, who are an important member of the healthcare team. This study has been carried out in order to explain the importance of hand washing habits of nurses in our country and to conduct a systematic review of the studies on the hand washing habits, behavior and attitudes of nurses. Method: Original researches in the field of field of handwashing habits, behaviors and attitudes of nurses in our country in our country, published in peer-reviewed journals, were scanned from two different search engines and the studies were examined by the researchers. The studies which were published between 2015-2020, was searched with key words “hand washing, hand hygiene, nurse” According to the data obtained from the 16 studies examined. The other criteria that we marked was “free full texts”. The PRISMA guideline was used for systematic review. Results: It was found that general theoretical knowledge was good for the hand washing habits, behaviors and attitudes of nurses, but the rates were low in practice. In addition to periodic training, reminder banners and stimulating medical devices are required for conditions requiring hand washing and increasing hand hygiene. Conclusion: According to the data obtained from the 16 studies examined within the scope of the study, it was concluded that the general theoretical knowledge was good for the hand washing habits, behaviors and attitudes of nurses, but the rates were low in practice. In addition to periodic training, reminder banners and stimulating medical devices are required for conditions requiring hand washing and increasing hand hygiene.

Türkiye’de Hemşirelerin El Yıkama Alışkanlıkları, Davranış ve Tutumlarının Değerlendirildiği Çalışmalar: Sistematik Derleme

Öz

Amaç: Sağlık ekibinin önemli bir parçası olan hemşirelerin el yıkama alışkanlıklarının değerlendirilmesi önemlidir. Ülkemizde hemşirelerin el yıkama alışkanlıklarının öneminin anlaşılması ve hemşirelerin ‘el yıkama alışkanlıkları, davranış ve tutumları’ hakkında yapılan çalışmaların sistematik incelemesinin yapılması amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Yöntem: Ülkemizde hemşirelerin el yıkama alışkanlıkları, davranış ve tutumları alanında yapılmış olan, hakemli dergilerde basılan özgün araştırmalar iki farklı arama motorundan taranmıştır. Çalışmalar araştırmacılar tarafından incelenmiştir. Anahtar kelimeler olarak “el yıkama, el hijyeni, hemşire” yazıldıktan sonra 2015-2020 yılları arasındaki çalışmalardan hemşirelerin el yıkama alışkanlıkları, davranış ve tutumları ile ilgili olan 16 araştırma çalışmaya dâhil edilmiştir. Sistematik gözden geçirme için PRISMA rehberi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma kapsamında incelenen 16 çalışmadan elde edilen verilere göre hemşirelerin el yıkama alışkanlıkları, davranış ve tutumları için genel olarak teorik bilgilerinin iyi olduğu fakat uygulama oranlarının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: El yıkamayı gerektiren durumlar ve el hijyenini geliştirmeye yönelik periyodik eğitimlerle birlikte hatırlatıcı afişlere ve uyarıcı medikal aletlere gereksinim olduğunu düşünülmektedir. Aynı zamanda el yıkamanın arttırılması ve alışkanlığa dönüştürülmesi için denetimin her zaman gerekli olduğu ve gözlem yöntemi ile yapılan çalışmaların arttırılarak bilincin uyandırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Davranış, El dezenfeksiyonu, Hemşire, Tutumlar

Kaynakça

• Akça, AH., & Keşaplı, M. (2016). Acil serviste el yıkama alışkanlıkları ve ülkemizdeki sağlık politikalarının bu alışkanlık üzerine etkileri. Van Tıp Dergisi, 23(2), 176-82.
• Akdemir, A., & Birol L. (2020). Hemşirelik Uygulamalarında Temel Kavramlar. Akdemir, A., & Birol L. (Edt.), İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. (s.11-12). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
• Alp, E. (2012). Enfeksiyon kontrol programı. Erciyes Üniversitesi Hastaneleri Enfeksiyon Kontrol Kurul Başkanlığı, 55(1), 5-43.
• Association for Professionals in Infection Control and Epidemiology. (2015). [İnternet]. Guide tohand hygiene programs for infection prevention. [erişim 22 Ocak 2020]. https://apic.org/Resource_/EliminationGuideForm/9fae54e1-ebb9-44f9-a5b2-.
• Aylaz R., Şahin, F., & Yıldırım, H. (2018). Hemşirelerin hastane enfeksiyonu konusuna ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 67-73.
• Bakkalcı M. (2020). Yenidoğan yoğum bakım birimlerinde bebek ölümleriyle ilgili komisyon raporu. [erişim 22 Ocak 2020]. htttp.istabip.org.tr/guncel2/bebekrapor112005.
• Berman, A., Synder, S., & Frandsen, G. (2016). Kozier Erb’s Fundamentals of nursing conceps, process and practice. Tenth,Edition. USA: Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, 1273- 1276.
• Caner, N., & Kartın, PT. (2019). İntramüsküler ve intravenöz ilaç uygulama basamaklarının değerlendirilmesi: gözlem çalışması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(3), 177-185.
• Demirel, A. (2019). Improvement of hand hygiene compliance in a private hospital using the Plan-Do-Check-Act (PDCA) method. Pakistan journal of medical sciences, 35(3), 721.
• Erdoğan, S., Urgun, M., Kaya, H., Yiğit, B., & Boşnak, M. (2016). Çocuk yoğun bakım ünitesi'nde el temizliği kurallarına uyumun değerlendirilmesi. ACU Sağlık Bil Derg, (4), 226-229.
• Gould, D.J., Creedon, S., Jeanes, A., Drey, N.S., Chudleigh, J., & Moralejo, D. (2017). Impact of observing hand hygiene in practice and research: a methodological reconsideration. Journal of Hospital Infection, 95, 169-74.
• Günaydın, M. (2011). Hand hygiene and prevention in infection control. Esen, Ş., Perçin, D., Özinel, M.A., Günaydın, M., Zenciroğlu, D., editörler. 7. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi Kongre Kitabı. 1. Baskı. Antalya: Bilimsel Tıp Yayınevi, 133-46.
• İnan, D. (2011). El hijyeni ve önemi. ANKEM Dergisi, 25(2), 22-4.
• İnfal, S., & Şahin, T.K. (2018). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin hastane enfeksiyonları konusundaki bilgi düzeyleri. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 1-6. Karabey, S., Çetinkaya, Ş.Y., Alp, E., Ergönül, O., Esen, Ş., & Kaymakçı, H. (2008). El hijyeni kılavuzu. Hastane İnfeksiyonları Dergisi,12(1), 3-25.
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33
• Karadağ, M., Yıldırım, N., & İşeri, Ö.P. (2019). El hijyeni inanç ölçeği ve el hijyeni uygulamaları. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 20-30
• Karaoglu, M.K., & Akin, S. (2018). Effectiveness of hygienic hand washing training on hand washing practices and knowledge: a nonrandomized quasi-experimental design. The Journal of Continuing Education in Nursing, 49(8), 360-371.
• Karaoglu. M.K., & Akin, S. (2019). Evaluation of nurses' views about hand washing habits and hand hygiene compliance rates/hemsirelerin el yikama aliskanliklarina ıliskin gorusleri ve el hijyeni uyum oranlarinin degerlendirilmesi. Journal of Education and Research in Nursing, 16(1), 33-41.
• Kaya. Ş., Kaçmaz, Z., Çetinkaya, N., Kaya, Ş., Temiz, H., & İnalcan, M. (2014). Assessment of knowledge and behavior on hand hygiene in health care workers. Correspondance.
• Khan, H.A., Baig, F.K., & Mehboob, R. (2017). Nosocomial infections: Epidemiology, prevention, control and surveillance. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 7(5), 478-482.
• Kılıçkap, M., Barçın, C., Göksülük, H., Karaaslan, D., Özer, N., Kayıkçıoğlu, M., et al. (2018). Data on prevalence of hypertension and blood pressure in Turkey: Systematic review, meta-analysis, and meta-regression of epidemiological studies on cardiovascular risk factors. Turk Kardiyol Dern Ars, 46, 525-545.
• Kobra, P., Sima, L., Fariborz, R., Rasouli, A.S., & Neda, K. (2016). The comparison of the effectiveness of two education methods video and lecture on knowledge, belief and practice of hand hygiene in nursing students: Clinical Trial. Health Sciences, 5(7), 240-248.
• Koşucu, S.N., Baltacı Göktaş, S., & Yıldız, T. (2015). Sağlık personelinin el hijyenine uyum oranı. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 105-8.
• Mankan, T., & Kaşıkçı, M. (2015). Hemşirelerin hastane enfeksiyonlarını önlemeye ilişkin bilgi düzeyleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 11-16
• Rios, N., & Aguilera, G. (2017). Nurses perceptions of reasons for persistent low rates in hand hygiene compliance. Intensive and Critical Care Nursing, 42, 17-21.
• Rutala, W.A., & Weber, D.J. (2013). Disinfection and sterilization: An overview (Dezenfeksiyon ve sterilizasyon: Genel bir bakış). Am J Infect Control, 41, 2.
• Suzuk, S., Edis, Ç., Çalık, A., Akdoğan, S., & Ünal, S. (2015). Türkiye’de bir devlet hastanesi yoğun bakım ünitesi ve cerrahi servislerinde el hijyeni uyum oranları. Türk Yoğun Bakım Dergisi, 3(3), 107-111
• T.C Sayıştay Bakanlığı. Performans denetimi raporu. (2007). Hastane Enfeksiyonları ile Mücadele. [erişim 02 Ocak 2020]. http://www.hider.org.tr/Yeniden/2007-2hastaneenfeksiyon.Pdf
• Tabak, R.S., & Ulutaşdemir, N. (2005). Temizlik elemanlarının hastane enfeksiyonlarından korunmaya yönelik bilişsel davranış özellikleri. Sağlık ve Toplum Dergisi, 15(2), 59-64.
• Teker, B., Ogutlu, A., Gozdas, H.T., Ruayercan, S., Hacialioglu, G., & Karabay, O. (2015). Factors affecting hand hygiene adherence at a private hospital in Turkey. The Eurasian journal of medicine, 47(3), 208.
• Terzi, B., Erdoğan, H., Ertürk, M., & Özkan, A.S. (2020). Yoğun bakım ünitelerinde el yıkama davranışlarının incelenmesi. Turkish Journal of Intensive Care, 18(1).
• Ulutaşdemir, N., Dağlı, Ö., & Öztürk, M. (2017). Effect of the hand-washıng awareness of clınıcal nurses workıng ın the southeastern regıon of turkey on the ısolatıon complıance. International Refereed Journal Of Occupational Health And Safety. 2017.
• Van De Mortel, T.F., Kermode, S., Progano, T., & Sansonı, J.A. (2012). Comparison of the hand hygiene knowledge, beliefs and practices of Italian nursing and medical students. Journal of Advanced Nursing, 68(3), 569–579.
• World Health Organization (WHO) (2009). Guidelines on Hand Hygiene in Health Care: A Summary. Geneva, Switzerland. https://www.who.int/ [erişim 22 Şubat 2020].
• World Health Organization. (WHO) (2020). My five moments for hand hygiene. [erişim 12 Ocak 2020]. Retrieved from:http://www.who.int/gpsc/tools/faqs/five_moments/en/.
• Yurttaş, A., Kaya, A., & Engin, R. (2017). Bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitesindeki el hijyeni uyumları ile hastane enfeksiyonlarının incelenmesi: Retrospektif çalışma. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4(1), 1-13