Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Sanal Gerçekliğin Rehabilitasyon Alanında Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 265 - 275
https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1512569

Öz

Sanal gerçeklik teknoloji ve kurguyla hayalin ve gerçeğin birleştirilmesidir. Daha önce görmediğimiz veya ulaşamadığımız yerleri sanal olarak ziyaret edip gerçekmiş gibi deneyimlememize imkân tanır. Sağlık sektörü sanal gerçekliğin önemli dönüşümlere yol açtığı alanlardan biridir. Cerrahi tedavi, rehabilitasyon ve eğitim alanında kullanılan bu teknoloji öğrencilere, sağlık çalışanlarına ve hastalara kolaylık sağlamakta, uygulamaları giderek çeşitlenmekte ve olumlu geri dönüşler alınmaktadır. Sanal gerçeklik sistemleri, rehabilitasyon alanında engellilik nedeniyle mesafe ve ulaşım zorluğu yaşayan, randevu bulmakta güçlük çeken hastalara erişilebilir, esnek ve kapsamlı tedavi imkanları sunan bir yöntemdir. Hastaların fonksiyonel yeteneklerini geliştirip hedefe yönelik görevler vererek tekrar etme seçeneği sunan yeni ve etkili terapötik araçlarla egzersiz davranışını artırma potansiyeline sahiptir. Bu derlemenin amacı rehabilitasyonda kullanılan sanal gerçeklik uygulamaları hakkında bilgi vermektir.

Kaynakça

  • Albayrak M.Ş., 2015. Kinect Kullanılan 3 Boyutlu (3D) Sanal Gerçeklik Uygulamalarının İlkokul Öğrencilerinin Yabancı Dilde Kelime Öğrenimine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Al-Rasheed, A., Alabdulkreem, E., Alduailij, M., Alduailij, M., Alhalabi, W., Alharbi, S., & Lytras, M. D. (2022). Virtual reality in the treatment of patients with overweight and obesity: a systematic review. Sustainability, 14(6), 3324. https://doi.org/10.3390/su14063324.
  • Ammatuna, G., & Changcoco, R. (2017). Which trends will most affect talent developers in the healthcare industry? Who is doing the training and how it's delivered is changing. TD Magazine, 71(4), 60.
  • Andreassen, C., Torsheim, T., Brunborg, G., & Pallesen, S. (2012). Development of a Facebook addiction scale. Psychological Reports, 110, 501–517. https://doi.org/10.2466/02.09.18.PR0.110.2.501-517.
  • Arrebola, L. S., Yi, L. C., & de Oliveira, V. G. C. (2019). The use of video games combined with conventional physical therapy in children with upper limb fractures: An exploratory study. Journal of Pediatric Rehabilitation Medicine, 12(1), 65-70. https://doi.org/10.3233/PRM-170529.
  • Bergeron, M., Lortie, C. L., & Guitton, M. J. (2015). Use of virtual reality tools for vestibular disorders rehabilitation: A comprehensive analysis. Advances in Medicine, 2015(1), 916735. https://doi.org/10.1155/2015/916735.
  • Bevilacqua, R., Maranesi, E., Riccardi, G. R., Di Donna, V., Pelliccioni, P., Luzi, R., ... & Pelliccioni, G. (2019). Non-immersive virtual reality for rehabilitation of older people: A systematic review into efficacy and effectiveness. Journal of Clinical Medicine, 8(11), 1882. https://doi.org/10.3390/jcm8111882.
  • Bryanton, C., Bosse, J., Brien, M., McLean, J., McCormick, A., & Sveistrup, H. (2006). Feasibility, motivation, and selective motor control: Virtual reality compared to conventional home exercise in children with cerebral palsy. Cyberpsychology & Behavior, 9(2), 123-128. https://doi.org/10.1089/cpb.2006.9.123.
  • Çelikcan, U. (2022). Eğitimde ve tıpta sanal gerçeklik uygulamaları: Geçmişten geleceğe uzanan bir inceleme. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 13(2), 235-251.
  • De Araújo, A. V. L., Neiva, J. F. D. O., Monteiro, C. B. D. M., & Magalhães, F. H. (2019). Efficacy of virtual reality rehabilitation after spinal cord injury: A systematic review. BioMed Research International, 2019(1), 7106951. https://doi.org/10.1155/2019/7106951.
  • Dockx, K., Bekkers, E. M., Van den Bergh, V., Ginis, P., Rochester, L., Hausdorff, J. M., vd. (2016). Virtual reality for rehabilitation in Parkinson’s disease. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi.org/10.1002/14651858.CD010760.pub2.
  • Erhardsson, M., Murphy, M. A., & Sunnerhagen, K. S. (2020). Commercial head-mounted display virtual reality for upper extremity rehabilitation in chronic stroke: A single-case design study. Journal of Neuroengineering and Rehabilitation, 17(1), 1–14. 4 https://doi.org/10.1186/s12984-020-00788-x.
  • Feyzioğlu, Ö., Dinçer, S., Akan, A., & Algun, Z. C. (2020). Is Xbox 360 Kinect-based virtual reality training as effective as standard physiotherapy in patients undergoing breast cancer surgery? Supportive Care in Cancer, 28, 4295-4303. https://doi.org/10.1007/s00520-019-05287-x.
  • Freeman, D., Reeve, S., Robinson, A., Ehlers, A., Clark, D., Spanlang, B., & Slater, M. (2017). Virtual reality in the assessment, understanding, and treatment of mental health disorders. Psychological Medicine, 47(14), 2393-2400. https://doi.org/10.1017/S003329171700040X.
  • Fuchs, P., Moreau, G., & Guitton, P. (2011). Virtual reality: Concepts and technologies. Taylor & Francis Group.
  • García-Bravo, S., Cuesta-Gómez, A., Campuzano-Ruiz, R., López-Navas, M. J., Domínguez-Paniagua, J., Araújo-Narváez, A., ... & Cano-de-la-Cuerda, R. (2021). Virtual reality and video games in cardiac rehabilitation programs: A systematic review. Disability and Rehabilitation, 43(4), 448-457. https://doi.org/10.1017/S003329171700040X.
  • Garrett, B., Taverner, T., Masinde, W., Gromala, D., Shaw, C., & Negraeff, M. (2014). A rapid evidence assessment of immersive virtual reality as an adjunct therapy in acute pain management in clinical practice. Clinical Journal of Pain, 30(12), 1089-1098. https://doi.org/10.1097/AJP.0000000000000064.
  • Hayran, O. (2019). Yeni tıp teknolojilerinin kullanımı ve etik sorunlar. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 3(2), 54-60.
  • Hsieh, M. C., & Lee, J. J. (2018). Preliminary study of VR and AR applications in medical and healthcare education. J Nurs Health Stud, 3(1), 1. https://doi.org/10.21767/2574-2825.100030.
  • Kayabınar, B., & Kayabınar, E. (2021). Nörolojik fizyoterapi ve rehabilitasyonda teknolojinin kullanımı. M. Çolakoğlu, Ş. Öztürk, & G. B. İşçitürk (Eds.), 750. Yıl Hünkâr Hacı Bektaş Veli Anma ve Armağan Kitabı (s. 382-396). Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yayınları.
  • Kiani, S., Rezaei, I., Abasi, S., Zakerabasali, S., & Yazdani, A. (2023). Technical aspects of virtual augmented reality-based rehabilitation systems for musculoskeletal disorders of the lower limbs: A systematic review. BMC Musculoskeletal Disorders, 24(1), 4. https://doi.org/10.1186/s12891-022-06062-6.
  • Kim, O., Pang, Y., & Kim, J. H. (2019). The effectiveness of virtual reality for people with mild cognitive impairment or dementia: A meta-analysis. BMC Psychiatry, 19(1), 219.
  • Kim, J., Son, J., Ko, N., & Yoon, B. (2013). Unsupervised virtual reality-based exercise program improves hip muscle strength and balance control in older adults: A pilot study. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 94(5), 937-943.
  • Komşul M.Z., 2007. Zihinsel Engelli Çocukların Eğitiminde Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Kullanılması ve Örnek Bir Uygulama Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
  • Kubicki, A., Bonnetblanc, F., Petrement, G., & Mourey, F. (2014). Motor-prediction improvements after virtual rehabilitation in geriatrics: Frail patients reveal different learning curves for movement and postural control. Neurophysiologie Clinique/Clinical Neurophysiology, 44(1), 109-118. https://doi.org/10.1016/j.neucli.2013.10.128.
  • Laver, K. E., Lange, B., George, S., Deutsch, J. E., Saposnik, G., & Crotty, M. (2017). Virtual reality for stroke rehabilitation. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11). https://doi.org/10.1002/14651858.CD008349.pub4.
  • LaViola Jr, & Joseph J. (2000). A discussion of cybersickness in virtual environments. ACM SIGCHI Bulletin, 32(1), 47-56. https://doi.org/10.1145/333329.333344
  • Lee, E. A. L., & Wong, K. W. (2014). Learning with desktop virtual reality: Low spatial ability learners are more positively affected. Computers & Education, 79, 49-58. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.07.010
  • Lee, S., & Shin, S. (2013). Effectiveness of virtual reality using video gaming technology in elderly adults with diabetes mellitus. Diabetes Technology & Therapeutics, 15(6), 489-496. https://doi.org/10.1089/dia.2013.0050.
  • LeGear, T., LeGear, M., Preradovic, D., Wilson, G., Kirkham, A., & Camp, P. G. (2016). Does a Nintendo Wii exercise program provide similar exercise demands as a traditional pulmonary rehabilitation program in adults with COPD? The Clinical Respiratory Journal, 10(3), 303-310. https://doi.org/10.1111/crj.12216.
  • Madary, M., & Metzinger, T. K. (2016). Real virtuality: A code of ethical conduct. Recommendations for good scientific practice and the consumers of VR technology. Frontiers in Robotics and AI, 3, 3. https://doi.org/10.3389/frobt.2016.00003.
  • Maggio, M. G., De Cola, M. C., Latella, D., Maresca, G., Finocchiaro, C., La Rosa, G., ... & Calabrò, R. S. (2018). What about the role of virtual reality in Parkinson disease’s cognitive rehabilitation? Preliminary findings from a randomized clinical trial. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 31(6), 312-318. https://doi.org/10.1177/0891988718807973.
  • Meldrum, D., Herdman, S., Vance, R., vd. (2015). Effectiveness of conventional versus virtual reality–based balance exercises in vestibular rehabilitation for unilateral peripheral vestibular loss: Results of a randomized controlled trial. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 96(7), 1319-1328 https://doi.org/10.1016/j.apmr.2015.02.032.
  • Mitrousia, V., & Giotakos, O. (2016). Virtual reality therapy in anxiety disorders. Psychiatriki, 27(4), 276-286. https://doi.org/10.22365/jpsych.2016.274.276.
  • Naro, A., & Calabro, R. S. (2021). What do we know about the use of virtual reality in the rehabilitation field? A brief overview. Electronics, 10(9), 1042. https://doi.org/10.3390/electronics10091042.
  • Öztürk, E. O., & Sondaş, A. (2020). Sanal sağlık: Sağlıkta sanal gerçekliğe genel bakış. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 164-169.
  • Riener, R., & Harders, M. (2012). Virtual reality for rehabilitation. In Virtual Reality in Medicine (s. 161-180). Springer, Zurich.
  • Riva, G. (1997). Virtual reality in neuro-psycho-physiology. In Virtual Reality (s. 3-34). IOS Press, Amsterdam.
  • Rutkowski, S., Rutkowska, A., Kiper, P., Jastrzebski, D., Racheniuk, H., Turolla, A., ... & Casaburi, R. (2020). Virtual reality rehabilitation in patients with chronic obstructive pulmonary disease: A randomized controlled trial. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 117-124. https://doi.org/10.2147/COPD.S223592.
  • Sarıkoç, G. (2016). Sağlık çalışanlarının eğitiminde sanal gerçekliğin kullanımı. Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(1), 11-15.
  • Sherman, W. R., & Craig, A. B. (2018). Understanding virtual reality. San Francisco, CA: Morgan Kauffman.
  • Spiegel, J. S. (2018). The ethics of virtual reality technology: Social hazards and public policy recommendations. Science and Engineering Ethics, 24(5), 1537-1550. https://doi.org/10.1007/s11948-017-9979-y.
  • Taşkın, G. (2018). Sanal gerçeklik uygulamasının diz osteoartritli yaşlılarda fiziksel fonksiyonlar, denge ve ağrı üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Trevizan, I. L., Silva, T. D., Dawes, H., Massetti, T., Crocetta, T. B., Favero, F. M., ... & Monteiro, C. B. D. M. (2018). Efficacy of different interaction devices using non-immersive virtual tasks in individuals with amyotrophic lateral sclerosis: A cross-sectional randomized trial. BMC Neurology, 18, 1-10. https://doi.org/10.1186/s12883-018-1212-3.
  • Valentina, M., Ana, Š., Valentina, M., Martina, Š., Željka, K., & Mateja, Z. (2013). Virtual reality in rehabilitation and therapy. Acta Clinica Croatica, 52(4), 453-457.
  • Vernadakis, N., vd. (2014). The effect of Xbox Kinect intervention on balance ability for previously injured young competitive male athletes: A preliminary study. Physical Therapy in Sport, 15(3), 148–155. https://doi.org/10.1016/j.ptsp.2013.08.004
  • Viñas-Diz, S., & Sobrido-Prieto, M. (2016). Virtual reality for therapeutic purposes in stroke: A systematic review. Neurología (English Edition), 31(4), 255-277. https://doi.org/10.1016/j.nrl.2015.06.012.
  • Wiederhold, B. K., & Wiederhold, M. D. (2006). Evaluation of virtual reality therapy in augmenting the physical and cognitive rehabilitation of war veterans. International Journal on Disability and Human Development, 5(3), 211-216. https://doi.org/10.1515/IJDHD.2006.5.3.211.
  • World Health Organization. (2022). About health technology. [İnternet]. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022. Erişim adresi: https://www.who.int/health-technology-assessment/about/healthtechnology/en/.
  • Yiğit, A., & Erdem, R. (2016). Sağlık teknolojisi değerlendirme: Kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 215-249.
Toplam 50 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Fizyoterapi
Bölüm Derleme
Yazarlar

Burcu Dursun 0000-0003-0645-3820

Mustafa Savaş Torlak 0000-0002-8084-6203

Erken Görünüm Tarihi 26 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 8 Temmuz 2024
Kabul Tarihi 14 Ağustos 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 5 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Dursun, B., & Torlak, M. S. (2024). Sanal Gerçekliğin Rehabilitasyon Alanında Kullanımı. KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 265-275. https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1512569