Skolyozla İlgili Çevrim İçi İçeriğin Okunabilirliğinin ve Hedef Kitleye Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 256 - 264

Kamil Yılmaz , Mahmut Yaran

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1593954

Öz

Amaç: Bu çalışma, skolyoz ile ilgili çevrim içi içeriklerin kaynak dağılımını, okunabilirlik düzeylerini ve hedef kitleye uygunluğunu değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada, skolyoz ile ilgili bilgilerin yer aldığı 50 çevrim içi kaynak, Ateşman ve Çetinkaya-Uzun okunabilirlik indeksleri kullanılarak analiz edilmiştir. Kaynakların türü, içeriklerin okunabilirlik düzeyleri ve hedef kitleleri değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çevrim içi içeriklerin %64'ü özel hastaneler tarafından sağlanırken, %28'i hekimlere ve %6'sı fizyoterapistlere aittir. Ateşman okunabilirlik indeksi ortalaması 56,75 ± 6,26 ile orta zorluk derecesinde bulunurken, Çetinkaya-Uzun okunabilirlik indeksi ortalaması 34,50 ± 3,01 ile yetersiz düzeyde olduğu belirlenmiştir. İçeriklerin büyük çoğunluğu (%84) Ateşman'a göre orta zorluk düzeyindeyken, Çetinkaya-Uzun’a göre %52'si yetersiz okuma düzeyindedir. Flesch okunabilirlik indeksine göre metinlerin %56 sı 11. ve 12. sınıf seviyesine hitap ederken, Çetinkaya-Uzun eğitim düzeyi sınıflandırmasına göre %52’si 10, 11 ve 12. sınıf seviyesine hitap etmektedir.
Sonuç: Skolyoz ile ilgili çevrim içi içeriklerin okunabilirlik düzeyleri genel olarak orta zorluktadır ve özellikle lise düzeyindeki bireyler için uygun bulunmuştur. Ancak, daha geniş bir demografiye hitap edebilmek için bu içeriklerin okunabilirliğinin iyileştirilmesi gerekmektedir. Çevrim içi sağlık bilgisi sunumunda, bilgilerin güncel, içeriklerin daha açık, anlaşılır ve erişilebilir hale getirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Skolyoz, Okunabilirlik, Sağlık Okuryazarlığı, Okunabilirlik İndeksleri

Kaynakça

• Atcı, M., Tutar, M. S., Tosun, O. M., Atcı, A. A., & Arıkan, M. N. (2022). Kardiyopulmoner resüsitasyon ile ilgili internet makalelerinin doğruluk, yeterlilik ve okunabilirlik düzeyi. Paramedik ve Acil Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(2), 126-136. Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi (Measuring readibility in Turkish). Dil Dergisi, 58(71-74).
• Bezirci, B., & Yılmaz, A. E. (2010). Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazilim kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 12(3), 49-62.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim (Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi) Anabilim Dalı. Ankara, 2010.
• Cheng, C., & Dunn, M. (2015). Health literacy and the Internet: a study on the readability of Australian online health information. Australian and New Zealand Journal of Public Health, 39(4), 309-314. https://doi.org/10.1111/1753-6405.12341
• Turan Dizdar, H., Kent, A. E., & Işık, İ. (2024). Tinnitus ile İlgili Türkçe İnternet Materyallerinin Kalitesi ve Okunabilirliği: Kesitsel Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 580-589. https://doi.org/10.5336/healthsci.2024-101707
• Eryılmaz, N., & Külahçı, O. (2019). Deri kanseri hasta bilgilendirme metinlerinin okunabilirlik düzeyleri. Dermatoz, 10(1), 1-8.
• Flesch, R. (1948). A new readability yardstick. Journal of applied psychology, 32(3), 221. https://doi.org/10.1037/h0057532
• Kalyoncu, R., & Memiş, M. (2024). Türkçe İçin Oluşturulmuş Okunabilirlik Formüllerinin Karşılaştırılması ve Tutarlılık Sorgusu. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(2), 417-436. https://doi.org/10.16916/aded.1434650
• Karatay, H., Bolat, K. K., & Güngör, H. (2013). Türkçe Ders Kitaplarindaki Metinlerin Okunabilirlik Ve Anlaşilabirlirliği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 606-623. doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1770
• Kikanloo, S. R., Tarpada, S. P., & Cho, W. (2019). Etiology of Adolescent Idiopathic Scoliosis: A Literature Review. Asian Spine Journal, 13(3), 519-526. https://doi.org/10.31616/asj.2018.0096
• Lonstein, J. E. (1994). Adolescent Idiopathic Scoliosis. Lancet, 344(8934), 1407-1412. doi: 10.1016/s0140-6736(94)90572-x
• Mesiti, B. L. (2021). Scoliosis: An Overview. Radiologic Technology, 93(1), 55-72.
• Odgers, C. L., & Jensen, M. R. (2020). Annual Research Review: Adolescent mental health in the digital age: facts, fears, and future directions. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 61(3), 336-348. https://doi.org/10.1111/jcpp.13190
• Pang, P. C-I., Verspoor, K., Chang, S., & Pearce, J. (2015). Conceptualising health information seeking behaviours and exploratory search: result of a qualitative study. Health and Technology, 5(1), 45-55. https://doi.org/10.1007/s12553-015-0096-0
• Rice, R. E. (2006). Influences, usage, and outcomes of Internet health information searching: multivariate results from the Pew surveys. International Journal of Medical Informatics, 75(1), 8-28. https://doi.org/10.1016/j.ijmedinf.2005.07.032
• Sezin, R. K., & Biçen, Ş. N. (2023). Ses Kısıklığı ile ilgili çevrim içi hasta bilgilendirme metinlerinin okunabilirlik ve kalite düzeyleri. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 31(3), 170-178. https://doi.org/10.24179/kbbbbc.2023-97390
• Sönmez, V. (2003). Metinlerin eğitselliğini saptamada matematiksel bir yaklaşım (Sönmez Modeli). Eğitim Araştırmaları, 10, 24-39.
• Ünüvar, B. S., & Özmen, E. E. (2023). Examining the Content, Quality, and Readability of Online Information on Exercise for Temporomandibular Joint Pain. Suleyman Demirel University Journal of Health Sciences, 14(3), 395-405. https://doi.org/10.22312/sdusbed.1377114
• Wimble, M. (2016). Understanding Health and Health-Related Behavior of Users of Internet Health Information. Telemed and e-Health, 22(10), 809-815. https://doi.org/10.1089/tmj.2015.0267
• Yamada, M., Sekine, M., Tatsuse, T., & Asaka, Y. (2021). Prevalence and Associated Factors of Pathological Internet Use and Online Risky Behaviors Among Japanese Elementary School Children. Journal of Epidemiology, 31(10), 537-544. https://doi.org/10.2188/jea.JE20200214