Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisi: Geleceğin Ebeleri Üzerine Nicel Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 55 - 68, 30.04.2025

Seda Göncü Serhatlıoğlu , Tuba Kızılkaya

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1614890

Öz

Sağlık okuryazarlığı, sağlık bilgilerine erişme, anlama ve kullanma becerisi olarak tanımlanırken, sağlık algısı bireylerin kendi sağlık durumlarını değerlendirmelerini ifade eder. Bu çalışma, Ocak 2023 ile Mart 2024 tarihleri arasında Türkiye'deki 353 ebelik öğrencisi arasında sağlık okuryazarlığı ile sağlık algısı arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Veriler, "Öğrenci Bilgi Formu", "Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (THLS-32)" ve "Sağlık Algısı Ölçeği (HPS)" kullanılarak toplanmıştır. Mann-Whitney U, Spearman's rho korelasyonu ve Kruskal-Wallis testleri gibi istatistiksel analizler yapılmıştır. Sonuçlar, sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymakta ve gelecekteki ebeler arasında sağlık algısını ve sonuçlarını iyileştirmek için sağlık okuryazarlığını artırmanın önemini vurgulamaktadır. Bulgular, katılımcıların çoğunun yeterli sağlık okuryazarlığına ve olumlu sağlık algısına sahip olduğunu göstermektedir. İnternet kullanımı ve yazılı materyalleri okuma isteği gibi faktörlerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı üzerinde önemli etkiler yarattığı bulunmuştur (p = 0.04). Bu bulgular, ebelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı seviyelerinin artırılmasının, hizmet verecekleri topluluklarda daha iyi sağlık sonuçlarına katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Çalışma, ebelik müfredatlarında hem sağlık okuryazarlığını hem de sağlık algısını güçlendirmek için hedeflenmiş sağlık eğitimi stratejilerinin önemine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı , Sağlık algısı , Ebelik öğrencileri , Sağlık eğitimi.

Etik Beyan

Araştırma sürecinde Helsinki Bildirgesi’ne uyuldu ve etik kurul onayı Balıkesir Üniversitesi Girişimsel Olmayan Etik Kurulu’ndan 06.12.2022 tarih ve 2022-114 karar numarasıyla alındı.

Destekleyen Kurum

Mevcut değil

Teşekkür

Yazarlar, çalışmaya katılan ebelik öğrencilerine teşekkürlerini sunarlar.

The Relationshıp Between Health Literacy And Health Perception: Quantitative Research on Future Midwives

Öz

Health literacy is defined as the ability to access, understand, and use health information to make informed health-related decisions, while health perception refers to individuals' evaluations of their health status.This study examines the relationship between health literacy and health perception among 353 midwifery students in Turkey, conducted between January 2023 and March 2024. Data were collected using the "Student Information Form," "Turkey Health Literacy Scale-32 (THLS-32)," and "Health Perception Scale (HPS)." Statistical analyses, including Mann-Whitney U, Spearman's rho correlation, and Kruskal-Wallis tests, were performed. The results highlight significant correlations between health literacy and health perception, emphasizing the importance of improving health literacy to enhance health perceptions and outcomes among future midwives. The findings show that most participants have adequate health literacy and positive health perception. It was found that factors such as internet usage and the desire to read written materials had significant effects on health literacy and health perception (p = 0.04). These findings suggest that increasing the health literacy levels of midwifery students can contribute to better health outcomes in the populations they will serve. The study underscores the importance of targeted health education strategies in midwifery curricula to strengthen both health literacy and health perception.

Anahtar Kelimeler

Health literacy , Health perception , Midwifery students , Health education.

Etik Beyan

The Declaration of Helsinki was adhered to during the research process, and ethics committee approval was obtained from Balıkesir University Non-Interventional Committee of Ethics on 06.12.2022 with decision number 2022-114.

Destekleyen Kurum

None

Teşekkür

The authors would like to thank midwifery students who participated in the study

Kaynakça

• Abacigil, F., Harlak, H., Okyay, P. (2016). Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe uyarlaması. İçinde: Pınar Okyay, Filiz Abacıgil (Ed.). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması (s. 21-41). Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1025.
• Açıksöz, S., Uzun, Ş., & Arslan, F. (2013). Relationship between perceptions of health status and health promotion behaviors in nursing students. Gülhane Tıp Dergisi, 55, 181–187.
• Akça, E., Gokyildiz Surucu, Ş., & Akbas, M. (2020). GebeIerde sağlık algısı, sağlık okuryazarlığı ve ilişkili faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3), 630–642. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.735467
• Berkman, N. D., Sheridan, S. L., Donahue, K. E., Halpern, D. J., & Crotty, K. (2011). Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Annals of Internal Medicine, 155(2), 97. https://doi.org/10.7326/0003-4819-155-2-201107190-00005
• Çaka, S. Y., Topal, S., Suzan, Ö. K., Çınar, N., & Altınkaynak, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerin sağlık algısı ile özgüvenleri arasındaki ilişki. Journal of Human Rhythm, 3(4), 198–203.
• Citak Tunc, G., Citak Bilgin, N., & Cerit, B. (2021). The relationship between international students’ health perceptions and their healthy lifestyle behaviors. Journal of Religion and Health, 60(6), 4331–4344. https://doi.org/10.1007/s10943-021-01336-0
• Creedy, D. K., Gamble, J., Boorman, R., & Allen, J. (2021). Midwives’ self-reported knowledge and skills to assess and promote maternal health literacy: A national cross-sectional survey. Women and Birth, 34(2). https://doi.org/10.1016/j.wombi.2020.02.018
• Diamond, J. J. (2007). Development of a reliable and construct valid measure of nutritional literacy in adults. Nutrition Journal, 6(1), Article 1. https://doi.org/10.1186/1475-2891-6-5
• Doğan, M., & Çetinkaya, F. (2019). The level of health literacy of academicians and factors affecting it. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(22), 389–400.
• Durmaz, S., Sürücü, E., & Ozvurmaz, S. (2020). Mermer fabrikası işçilerinde sağlık okuryazarlığı, sağlık algısı düzeyleri ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Medical Sciences, 15(3), 81–91.
• Ergün, S. (2017). Health literracy in school of health students. Kocaeli Medical Journal, 6(3), 1–6.
• Gür, K., Daniş, R., Derinsu, A. C., Turan, A., Aksoy, Z., & Tuncel, A. (2021). Access to health services by the parents of Individuals with intellectual disability according to their health literacy levels. Clinical and Experimental Health Sciences, 11(4), 754–761. https://doi.org/10.33808/clinexphealthsci.881581
• Kadioglu, H., & Yildiz, A. (2012). Sağlık algısı ölçeği’nin türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 32(1), 47–53. https://doi.org/10.5336/medsci.2010-21761
• Kendir Çopurlar, C., Akkaya, K., Arslantaş, İ., & Kartal, M. (2017). Health literacy of students who applied to medical and nursing faculty in dokuz eylul university. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 144–151. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.336167
• Kerkez, N., & Şahin, T. (2023). Sağlık okuryazarlığı ile sağlık algısı ilişkisinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 336–346. https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.1177899
• Kuloğlu, Y., & Uslu, K. (2022). Geleceğin sağlık çalışanlarında sağlık okuryazarlık düzeyinin sağlık algısı üzerindeki etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(1), 255–277. https://doi.org/10.31671/doujournal.955317
• Norman, C., & Skinner, H. (2006). eHealth literacy: Essential skills for consumer health in a networked world. Journal of Medical Internet Research, 8(2). https://doi.org/10.2196/jmir.8.2.e9
• Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259–267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
• Osei Asibey, B., Agyemang, S., & Dankwah, A. B. (2017). The ınternet use for health ınformation seeking among ghanaian university students: A cross-sectional study. International Journal of Telemedicine and Applications, 1756473, 1–9. https://doi.org/10.1155/2017/1756473
• Rueda-Medina, B., Gómez-Urquiza, J., Tapia-Haro, R., Casas-Barragán, A., Aguilar-Ferrándiz, M., & Correa-Rodríguez, M. (2020). Assessing health science students’ health literacy and its association with health behaviours. Health & Social Care in the Community, 28(6), 2134–2139. https://doi.org/10.1111/hsc.13024
• Shahid, R., Shoker, M., Chu, L. M., Frehlick, R., Ward, H., & Pahwa, P. (2022). Impact of low health literacy on patients’ health outcomes: A multicenter cohort study. BMC Health Services Research, 22(1). https://doi.org/10.1186/s12913-022-08527-9
• Sørensen, K., Pelikan, J. M., Röthlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Doyle, G., Fullam, J., Kondilis, B., Agrafiotis, D., Uiters, E., Falcon, M., Mensing, M., Tchamov, K., Broucke, S. van den, & Brand, H. (2015). Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). The European Journal of Public Health, 25(6), 1053. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckv043
• Sørensen, K., Van den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., Brand, H., & (HLS-EU) Consortium Health Literacy Project European. (2012). Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health, 12(1), 80. https://doi.org/10.1186/1471-2458-12-80
• Tokuda, Y., Doba, N., Butler, J., & Paasche-Orlow, M. (2009). Health literacy and physical and psychological wellbeing in Japanese adults. Patient Education and Counseling, 75(3), 411–417. https://doi.org/10.1016/j.pec.2009.03.031
• Uysal, N., Ceylan, E., & A, K. (2020). Health literacy level and influencing factors in university students. Health & Social Care in the Community, 28(2). https://doi.org/10.1111/hsc.12883
• Vozikis, A., Drivas, K., & Milioris, K. (2014). Health literacy among university students in Greece: Determinants and association with self-perceived health, health behaviours and health risks. Archives of Public Health, 72(1), 15. https://doi.org/10.1186/2049-3258-72-15
• Yiğitalp, G., Bayram Değer, V., & Çifçi, S. (2021). Health literacy, health perception and related factors among different ethnic groups: A cross-sectional study in southeastern Turkey. BMC Public Health, 21(1109), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12889-021-11119-7