Cloninger’in Mizaç ve Karakter Boyutları ile Depresyon Arasındaki İlişki: Gözden Geçirme Çalışması

Yıl 2019, , 129 - 134, 10.08.2019

Sinem Cankardaş

https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.1.16

Öz

Depresyonun risk faktörleri arasında kişilik önemli
bir yer tutmaktadır. Depresyonun belirleyicileri açısından kişiliğin
çalışılması hem depresyon için yüksek risk grubundaki kişilerin belirlenmesini
sağlamakta hem de hastalık öncesi kişiliğin bilinmesi depresyonun etiyolojisini
anlamak açısından bilgi sağlayıcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı Cloninger’in,
mizaç ve karakterdeki normal ve anormal varyasyonları açıklayan çok boyutlu biyopsikolojik
modelinden yola çıkarak hazırlanmış olan ‘Mizaç ve Karakter Envanteri’nin (TCI)
kişilik değişkenlerinin depresyon ile arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Yapılan
araştırmada TCI ve depresyon arasındaki ilişkiyi ele alan 2005 – 2014 arasında
yayınlanmış çalışmalar Web of Science, ScienDirect, GoogleScholar ve Ulakbim veri
tabanlarında taranmıştır. Sonuçta yapılan çalışmanın kapsamına uygun olan hem
yerli hem yabancı toplam 9 makaleye ulaşılmıştır. Araştırmalar bulguları
bağlamında tartışılmıştır.Cloninger’in biyopsikolojik kişilik kuramının alt
boyutlarından zarardan kaçınmanın yüksek oluşunun depresyon için risk arttırıcı
bir faktör olduğu, kendini yönetme karakter boyutunun yüksek oluşunun ise
depresyona karşı koruyucu bir faktör olduğu görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Depresyon, Mizaç, Kişilik, Karakter

Kaynakça

• Akiskal, H.S., Hirschfeld, R.M., Yerevanian, B.I. (1983) The Relationship of Personality to Affective Disorders. Archives of General Psychiatry; 40: 801-810.
• Arkar ,H., Sorias, O., Tunca, Z., Şafak, C., Alkın, T., Akdede, B.B., Şahin, S., Akvardar, Y., Sarı Ö., Özerdem A., Cimilli C. (2005). Mizaç ve Karakter Envanterinin Türkçe Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(3): 190 – 204.
• Arkar, H. (2010). Depresif Duygudurum ile Kişilik Arasındaki İlişki: Beck Depresyon Envanteri ile Mizaç ve Karakter Envanteri’nin Karşılaştırılması. New Symposium Journal, 48(2): 116 – 121.
• Boyce, P., Parker, G., Barnett, B., Cooney, M., Smith, F. (1991). Personality as a Vulnerability Factor to Depression. British Journal of Psychiatry, 159: 106 – 114.
• Cloninger, C.R. (1987). A Systematic Method for Clinical Description and Classification of Personality Variants: A proposal. Archives of General Psychiatry; 44: 573-588.
• Cloninger, C.R., Svrakic, D.M., Przybeck, T.R. (1993). A Psychobiological Model of Temperament and Character. Arch Gen Psychiatry, 50: 975-989
• Cloninger, C.R., Svrakic, D.M., Przybeck, T.R. (2006). Can Personality Assessment Predict Future Depression? A Twelve-month Follow-up of 631 Subjects. Journal of Affective Disorders, 92: 35 – 44.
• Conrad, R., Walz, F., Geiser, F., Imbierowicz, K., Liedtke, R., & Wegener, I. (2009). Temperament and character personality profile in relation to suicidal ideation and suicide attempts in major depressed patients. Psychiatry Research, 170(2-3), 212-217.
• Çelikel, F.C., Köse, S., Cumurcu, B.E., Erkorkmaz, U., Sayar, K., Brockardt, J.J., Cloninger, C.R. (2009). Cloninger’s Temperament and Character Dimensions of Personality in Patients with Major Depressive Disorder. Comprehensive Psychiatry, 50: 556 – 561.
• Ebstein, R.P. (2006). The molecular genetic architecture of human personality: beyond self-report questionnaires. Molecular Psychiatry 11, 427–445.
• Farmer, R. F., & Seeley, J. R. (2009). Temperament and character predictors of depressed mood over a 4‐year interval. Depression and anxiety, 26(4), 371-381.
• Gillespie, N.A., Cloninger, C.R., Heath, A.C., Martin, N.G. (2003). The Genetic and Environmental Relationship Between Cloninger’s Dimensions of Temperament and Character. Personality and Individual Differences, 35: 1931 – 1946. Halvorsen, M., Wang, C. E., Richter, J., Myrland, I., Pedersen, S. K., Eisemann, M., & Waterloo, K. (2009). Early maladaptive schemas, temperament and character traits in clinically depressed and previously depressed subjects. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 16(5), 394-407.
• Hirano, S, Sato, T, Narita, T, Kusunoki K, Ozaki N, Kimura, S, Takahashi T, Sakado K, Uehara T. (2002). Evaluating the state dependence of the Temperament and Character Inventory dimensions in patients with major depression: a methodological contribution. J Affect Disord, 69:31–38.
• Jylha, P., Isometsa, E. (2006). Temperament, Character and Symptoms of Anxiety and Depression in the General Population. European Psychiatry, 21: 389 – 395.
• Karakaş, S., Arkar, H. (2012). Depresyon ve Kaygının Yordayıcısı Olarak Mizaç ve Karakter Boyutları. Türk Psikoloji Dergisi, 27(69): 21 – 30.
• Köse, S. (2003). A Psychobiological Model Of Temperament and Charracter: TCI. Yeni Symposium, 41 (2): 86 – 97.
• Köse, S., Sayar, K., Ak İ., Aydın N., Kalelioğlu, Ü., Kırpınar, İ., Reeves R.A., Przybeck T.R. ve Cloninger C.R. (2004). Mizaç ve Karakter Envanteri (Türkçe TCI): Geçerlik, Güvenirliği ve Faktör Yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14: 107 – 131.
• Nery, F.G., Hatch, J.P., Nicoletti, M.A., Monkul, E.S., Najt, P., Matsuo, K., Cloninger, C.R., Soares, J.C. (2009). Temperament and Character Traits in Major Depressive Disorder: Influence of Mood State and Recurrence of Episodes. Depression and Anxiety, 26: 382 - 388.
• Öztürk, M.O., Uluşahin, A. (2011). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları-I. Nobel Tıp Kitapevleri: Ankara.
• Quilty, L. C., Godfrey, K. M., Kennedy, S. H., & Bagby, R. M. (2010). Harm avoidance as a mediator of treatment response to antidepressant treatment of patients with major depression. Psychotherapy and psychosomatics,79(2),116-122.
• Richter, J, Eisemann, M, Richter, G. (2000). Temperament and character during the course of unipolar depression among inpatients. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 250:40–47.
• Rosenström, T., Jylha P., Cloninger, C.R., Hintsanen, M., Elovainio, M., Mantere, O., Pulkki-Raback, L., Riihimak, K., Vuoriletho, M., Keltikangas, Jarvinen, L., Isometsa, E. (2014). Temperament and Character Traits Predict Future Burden of Depression. Journal of Affective Disorders, 158: 139 – 147.
• Tolin, D. F. (2010). Is cognitive–behavioral therapy more effective than other therapies?: A meta-analytic review. Clinical psychology review, 30(6), 710-720.