İlişki Doyumu ve Yükleme Biçimleri İlişkisi: Olumlu Ve Olumsuz Duygulanımın Aracı Rolü

Yıl 2022, , 65 - 74, 14.03.2022

Gizem Özen , Ferzan Curun

https://doi.org/10.35365/ctjpp.22.1.07

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilişki doyumu ve yükleme biçimleri arasındaki ilişkide olumlu ve olumsuz duygulanımın aracı rolünü incelemektir. Araştırmaya 22-53 yaş aralığında, evli veya romantik ilişkisi olan bekar 261 kişi katılmıştır. Katılımcılara Google Form aracılığı ve yüz yüze katılım yoluyla ulaşılmıştır. Verileri toplamak amacıyla bu araştırmada Demografik Bilgi Formu, İlişki Yükleme Ölçeği, İlişki Doyum Ölçeği ve Olumlu- Olumsuz Duygulanım Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında ise öncelikle değişkenler arası ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Analizi yapılmıştır. Daha sonra, yükleme biçimlerinin ilişki doyumu üzerinde olumlu ve olumsuz duygulanımın aracı etkisi araştırılırken öncelikle tekil ilişkilere bakılmış, sonrasında ise aracılık modellenmiştir. Beklentilerle tutarlı olarak çalışmanın değişkenleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca nedensel yüklemeler ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide olumsuz duygulanım, sorumluluk yüklemeleri ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide ise olumlu ve olumsuz duygulanım anlamlı düzeyde kısmi aracılık etmiştir. Sonuçlar alanyazın temelinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ilişki doyumu, yükleme biçimleri, olumlu-olumsuz duygulanım

Destekleyen Kurum

Maltepe Üniversitesi

Relatıonshıp Satisfaction And Attrıbutıon Types Relatıonshıp: The Medıatıng Role Of Posıtıve And Negatıve Emotıon

Öz

The purpose of this study is to examine the mediator role of positive and negative affect in the relationship between attributions and relationship satisfaction. The study was carried out with 261individuals (199 females, 62 male). The variables of the study were measured with Demographic Information Form, Relationship Satisfaction Scale, Positive-Negative Affect Scale, Relationship Attribution Measure. In order to analyze the data, the relationships between the variables of the study were examined primarily by Pearson Moment Product Correlation. Consistent with expectations, significant relationships were found between the variables of the study. To test the main aim of the study, mediation analyses were carried out by using HAYES PROCESS. The results revealed that positive and negative affect partially mediated the relationship between attributions and relationship satisfaction. According to the results, negative affect partially mediated the relationship between casual attributions and relationship satisfaction. Also, positive and negative affect partially mediated the relationship between attribution of responsibility and relationship satisfaction. The results are discussed in terms ofrelated theories and earlier research findings.

Anahtar Kelimeler

Relationship Satisfaction, Attribution Types, Positive And Negative Affect

Kaynakça

• Arkonaç, S. (2008) Sosyal Psikolojide İnsanları Anlamak: Deneysel ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınevi
• Baron R.M., (2000). Counterfactual Thinking and Venture Formation: The Potential Effects Of Thinking About ‘’What Might Have Been’’. Journal of Business Venturing, 15(1), 79-92.
• Bradbury, T. N., Fincham, F. D. (1990). Attributions İn Marriage Review and Critique, Psychological Bulletin, 107(1), 3-33.
• Bradbury, T. N., Fincham, F. D. (1992). Attributions and Behavior İn Marital İnteraction. Journal of Personality and Social Psychology, 63(4), 613–628.
• Celen Demirtaş, S., ve Tezer, E. (2012). Romantic relationship satisfaction, commitment to career choices and subjective well-being. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46 (2012) 2542 – 2549.
• Cihan-Güngör, H. ve Özer, A. (2012). Yükleme tarzları, bağlanma stilleri ve kişilik özelliklerine göre evlilik uyumu. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 11-24.
• Collins, N. L., Read S. J. (1990). Adult Attachment, Working Models, and Relationship Quality İn Dating Couples, Journal of Personality and Social Psychology, 58(4), 644-663.
• Curun, F. (2001). The Effects Of Sexism and Sex Role Orientation On Romantic Relationship Satisfaction. (Unpublished master’s thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Curun, F. Çapkın, M. (2014). Romantik Kıskançlığın Bağlanma Stilleri, Benlik Saygısı, Kişilik Özellikleri ve Evlilik Doyumu Açısından Yordanması. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 34(1), 1-22.
• Davey, A., Fincham, F.D., Beach, S.R.H., Brody, G.H. (2001). Attributions in Marriage: Examining the Entailment Model in Dyadic Context. Journal of Family Psychology, 15(4), 721-734.
• Diener, E., Lusac, R.E. (2000). Explaining Differences in Societal Levels of Happiness: Relative Standards, Need Fulfillment, Culture, and Evaluation Theory. Journal of Happiness Studies, 1 (1), 41-78.
• Doğaner, B. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Narsistik Kişilik Eğilimi Düzeylerine Göre; Benlik Saygısı, İlişki Doyumu ve İlişki Bağlanımlarının İncelenmesi İstanbul İli Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Dölen, Z.A. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Yakın İlişkilerinde Bağlanım: Romantik İlişkilerle İlgili Akılcı Olmayan İnançlar ve Cinsiyet Rolleri. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Fletcher GJO, Fitness J., Blampied M. (1990) The Link Betvveen Attributions and Happiness İn Close Relationships: The Roles Of Depression and Explanatory Style. Journal of Social and Clinical Psychology 9 (2), 243-255.
• Fredrickson, B. L. (1998). What Good Are Positive Emotions? Review of general psychology, 2(3), 300-319.
• Gençöz, T. (2000). Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46), 19-26.
• Günay, S. (2007). Evlilik Çatışması, Nedensellik-Sorumluluk Yüklemeleri, Eşlerin Evlilik İlişkisinden Sağladıkları Genel Doyuma İlişkin Görüşleri ve Evliliğe İlişkin Değerlendirmeler Arasındaki İlişkiler. (Yüksek Lisans Tezi). Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi. (no. 191541).
• Hayes, A. F., Scharkow, M. (2013). The Relative Trustworthiness Of Tests Of İndirect Effects İn Statistical Mediation Analysis. Does Method Really Matter? Psychological Science, 24(10), 1918–1927.
• Holtzworth-Munroe, A., Jacobson, N. S. (1988). Toward A Methodology For Coding Spontaneous Causal Attributions: Preliminary Results With Married Couples. Journal of Social and Clinical Psychology, 7(3), 101-112.
• Holtzworth-Munroe, A., Jacobson, N. S. (1994). Causal Attributions Of Married Couples: When Do They Searchfor Causes? What Do They Conclude When They Do? Journal of Personality and Social Psychology, 48 (6), 1398-1412.
• Kargın Güner, Z. (2014). Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, İlişkilerdeki Bilişsel Süreçler, Yüklemeler, Evlilikte Sorunlarla Başa Çıkma Yollarının Evlilik Uyumu İle İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karney, B. R., Bradbury, T. N. (2000). Attributions İn Marriage: State Or Trait? A Growth Curve Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 78(2), 295–309.
• Keizer, R. (2014). Relationship satisfaction. In A. C. Michalos (Ed.), Encyclopedia of quality of life and wellbeing research. Dordrecht: Springer.
• Koçak, A. (1999). Davranış Nedenlerini Algılama: Yükleme Kuramları. DergiPark, 1(1), 108-120.
• Madden, M. E., & Janoff-Bulman, R. (1981). Blame, control, and marital satisfaction: Wives' attributions for conflict in marriage. Journal of Marriage and the Family, 43(3), 663– 674.
• Özakkaş, T., (2018). Psikoterapi Tarihi ve Bütüncül Psikoterapi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(1), 1-24.
• Özdemir, A. A. (2015). İş Tatmini, Pozitif/Negatif Duygulanım ve Yaşam Tatmininin Etkisi. Çalışma ve Toplum, (46)3, 47-62.
• Sabatelli, R. N. (1988). Exploring Relationship Satisfaction: A Social Exchange Perspective On The İnterdependence Between Theory, Research and Practice. Family Relations, 37(2), 217-222.
• Shortt, J. W., Capaldi, D. M., Kim, H. K., ve Laurent, H. K. (2010). The effects of intimate partner violence on relationship satisfaction over time for young at-risk couples: The moderating role of observed negative and positive affect. Partner Abuse, 1(2), 131-151.
• Tezer, E. (1986). Evli eşler arasındaki çatışma davranışları: Algılama ve doyum. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). HÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Thompson, S.C. and Kelley, H.H. (1981). Judgments Of Responsibility For Activites İn Close Relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 41(3), 469-477.
• Tutarel-Kışlak, Ş. (1995). Cinsiyet, Evlilik Uyumu, Depresyon ile Nedensel ve Sorumluluk Yüklemeleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Watson, D., & Pennebaker, J. W. (1989). Health complaints, stress, and distress: Exploring the central role of negative affectivity. Psychological Review, 96(2), 234–254.
• Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063–1070.
• Weiner, B. (1995). An Attributional Theory Of Achievement Motivation Andemotion. Psychological Review, 97 (1), 548–573.
• Yaylacı, Ö. G. (2006). Kariyer Yaşamında Duygusal Zekâ. İstanbul: Hayat Yayınları.