Madde Kullanım Bozukluğu Olanlara Yapılan Toplumsal Damgalamayı Azaltmada Bir Müdahale Programının Sonuçları

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: Özel Sayı 1, 43 - 46, 28.11.2019

Demet Havaçeliği Atlam Hakan Coşkunol

https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.special1.12

Öz

Amaç, madde kullanımı olan bireylere yapılan toplumsal damgalamanın azaltılmasında farklı tekniklerin kullanıldığı bir müdahale programı geliştirerek topluma müdahale etmektir. Aralık 2018-Temmuz 2019’da İzmir Selçuk’ta yaşayanlardan deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Madde kullananlara yönelik toplumsal tutum ölçekleri ile düşünce, duygu ve davranışlarını anlatacakları bir form kullanılmıştır. Deney grubuna, bağımlılık, damgalama ve stereotipler, düşünce-duygu-davranış modeli, empati ve temas oturumları olarak geliştirilen 5 oturumluk program ve müdahaleden 4 ay sonra izlem uygulanmıştır. Müdahale sonrasında, deney grubunun (n=29) bağımlılık tutum puanında 19,5, kontrol grubunda (n=38) 9,3 puanlık (p=0,0001); ruhsal hastalığa yönelik inançlarda deneyde 10,8; kontrolde 5,4 puanlık azalma saptanmıştır. Deney grubunun değişimi, kontrole göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p=0,001). İçerik analizinde, deney grubunun niyet ettiği davranışlarda olumlu yönde değişim görülmüştür. İzlem ve son test puanlarında farklılık bulunmamıştır. Toplumsal damgalamanın azaltılmasına yönelik yapılan müdahale programının etkili olduğu, damgalamanın azaldığı ve değişimin olumlu etkisinin sürdüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

damgalama, madde kullanım bozukluğu, toplum, müdahale, temas

Kaynakça

• Adak, N. (2010). Çağın Vebası AIDS: HIV/AIDS’e İlişkin Damgalama ve Ayrımcılık. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 3(2), 1-13.
• Bilge, A. ve Çam, O. (2008) Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği’nin Geçerliliği ve Güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 91-96.
• Buchman, D. ve Reiner, P.B. (2009). Stigma and addiction: Being and Becoming. The American Journal of Bioethics, 9, 18-19.
• Casados, A.T. (2017). Reducing The Stigma Of Mental İllness: Current Approaches And Future Directions. Clinical Psychology Science and Practice, 24, 306-323.
• Corrigan, P.W., Powell, K.J., Michaels, P.J. (2013). The Effects of News Stories on the Stigma of MentalI llness.The Journal of Nervousand Mental Disease,201, 179-182.
• Corrigan, P.W., River, L.P., Lundin, R.K., Penn, D.L., Uphoff' Wasowski, K., Campion, J., Mathisen, J., Qagnon, C.,Bergman, M., Qoldstein, H., Kubiak, M.A. (2001).Three Strategies For Changing Attributions About Severe Mental İllness. Schizophrenia Bulletin,27, 187-195.
• Duffy, L. (2005). Suffering, Shame and Silence: The Stigma of HIV/AIDS. Journal of The Association of Nurses in AIDS Care,16, 13-20.
• Gronholm, P.C., Henderson, C., Deb, T., Thornicroft, G. (2017). Interventions to Reduce Discrimination and Stigma: The State of The Art. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 52, 249–258
• McGinty, E.E., Goldman, H.H., Pescosolido, B., Barry, C.L. (2015). Portraying Mental Illness and Drug Addiction As Treatable Health Conditions: Effects of A Randomized Experiment On Stigma and Discrimination. Social Science & Medicine, 126, 73-85.
• Muş, E. (2016). Kriminoloji:Suç Teorileri ve Uygulamalar. Ankara: Karınca Yayınları,
• National Academies of Sciences, Engineering and Medicine. (2016).“4 Approaches Tok Reducing Stigma” Ending Discirimination Against People with Mental and Substance Use Disorders. The Evidence for Stigma Change. Washington, DC: The National Academies Press.
• Room, R., Rehm, J., Trotter, R.T., Paglia, A., Ustun, T.B. (2001).Cross-culturalViews On Stigma, Valuation, Parity And Societal Values Towards Disability. In: Ustun, T.B, Chatterji, S., Bickenbach, J.E., Trotter, R.T., Room, R.,Rehm, J. Disability and Culture: Universalism And Diversity. Seattle: Hogrefe & Huber.
• Tansel. B. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Bağımlılık Yapıcı Madde Kullanan Bireylere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Mersin.
• Taşkın, O.E. (2004). Damgalama, Ayrımcılık ve Ruhsal Hastalık. 3P Dergisi, 12 (Ek 39), 5-12