Sosyal Hizmet Bakış Açısından Bağımlılık Yapıcı Madde Kullanan Bireylere Yönelik Toplumun Bakışı: Manisa Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 148 - 154, 01.12.2020

Gözde Yılmaz Derya Şaşman Kaylı

https://doi.org/10.35365/ctjpp.20.03.18

Öz

Bu çalışma, biyopsikososyal model ve ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet perspektifi çerçevesinde toplumun bağımlılık yapıcı madde kullanan bireylere yönelik tutumları ve bu tutumları etkileyen etmenlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ilişkisel türde olan bu araştırmada, Manisa merkezde çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 396 kişi yer almış, veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu kullanılmış ve veriler SPSS 25 programıyla analiz edilmiştir. Alkol ve uyuşturucu madde kullanan, bağımlılık tedavisi görmüş bir yakını bulunmayan katılımcıların bağımlılık yapıcı madde kullanan bireylere yönelik daha fazla sosyal mesafe oluşturduğu ve olumsuz davranışlarının daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanma durumlarının da bu bireylere yönelik düşünce ve davranışları etkileyen önemli faktörler olduğu bulunmuştur. Bu çerçevede, madde bağımlılığı alanında bütüncül bir bakış açısına sahip olan, bağımlı bireyleri güçlendirmeyi ve sosyal işlevselliğini arttırmayı, kaynaklara erişimini kolaylaştırmayı, var olan dışlayıcı tutumlarla mücadele etmeyi hedefleyen mikro, mezzo ve makro boyuttaki sosyal hizmet müdahalelerinin bağımlılığın önlenmesi ve tedavi edilmesinde önemli olduğu düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Ayrımcılık Karşıtı Sosyal Hizmet, Biyopsikososyal Model

Kaynakça

• Akgül, A., Kaptı, A. (2010). Türkiye'nin Uyuşturucu ile Mücadele Politikası: Politika Süreç Analizi. İçinde: Özeren S, Sözer MA, Demir OÖ, (Ed.), Yerelden Küresele Sınıraşan Suçlar kitabı içinde (s.75-99). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Arıkan, Z., Genç, Y., Etik, Ç., Aslan, S., Parlak, İ. (2004). Alkol ve Diğer Madde Bağımlılıklarında Hastalar ve Yakınlarında Etiketleme, Bağımlılık Dergisi, 5(2), 52-56.
• Bookel, L., Brouwers, E., Weeghel, J., Garretsen, H. (2015). Comparing stigmatising attitudes towads people with substance use disorders between the general public, GPs, mental health and addiction specialists and clients, International Journal of Social Psychiatry, 61(6), 539-549.
• Corrigan, P.W., Kuwabara, S.A., O'Shaughnessy, J. (2009). The public stigma of mental illness and drug addiction: Findings from a stratified random sample, Journal of Social Work, 9(2), 139-147.
• Crisp, A., Gelder, M., Goddard, E., Meltzer, H. (2005). Stigmatization of people with mental illnesses: a follow-up study within the changing minds campaign of the Royal College of Psychiatrists, World Psychiatry, 4(2), 106-113.
• De Angelis, T. (1991). No one method better in treating addiction, The APA Monitor, October, p.10.
• Dumas, L.G., Hennessey, M.B. (1999). The Varied Roles of Community Health Nursing. In E.H Janice, E.S Phyllis, A.T Sue (Eds.), Community Health Nursing Caring in Action (pp. 613-617). 4. Edition, New York: Delmar Publishers.
• Farley, O.W., Smith, L.L., Boyle, S.W. (2003). Introduction to Social Work. Boston: Allyn&Bacon.
• Galvani, S. (2015). Alcohol and other Drug Use: The Roles and Capabilities of Social Workers. England: Manchester Metropolitan University.
• Husak, D.N. (2004). The moral relevance of addiction, Substance use & misuse, 39(3), 399-436.
• Işık, M. (2013). Madde Kullanımı ve Stratejik İletişim. Ankara: Sage Yayıncılık.
• Klingemann, H.K. (1999). Addiction careers and careers in addiction, Substance Use Misuse, 34(11), 1505-1526.
• Janulis, P.F. (2010). Understanding adddiction stigma: Examining desired social distance toward addicted individuals. (Master Theses). DePaul University, College of Liberal Ats and Social Sciences, Chicago-Illinois.
• Lind, D.A., Marchal, W.G., Wathen, S.A. (2006). Basic statistics for business and economics. United States: McGraw-Hill Companies.
• Link, B.G., Phelan, J.C., Bresnahan, M., Stueve, A., Pescosolido, B.A. (1999). Public conceptions of mental illness: labels, causes, dangerousness, and social distance, American Journal of Public Health, 89(9), 1328-1333.
• Meltzer, E.C., Suppes, A., Burns, S., Shuman, A., Orfanos, A., Sturiano, C.V., Fins, J.J. (2013). Stigmatization of substance use disorders among internal medicine residents, Substance Abuse, 34(4), 356-362.
• Mushtaq, S., Mendes, V., Nikolaou, V., Luty, J. (2015). Analysis of the possible components of stigmatised attitudes towards depession and heroin dependence, Journal of Substance Use, 20(6), 399-406.
• Okitikpi, T., Aymer, C. (2010). Key Concepts in Anti-Discriminatory Social Work. London: Sage.
• Ögel, K. (2002). Türkiye’de Madde Bağımlılığı (2.bs). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Özden, S.Y. (1992). Uyuşturucu Madde Bağımlılığı (1.bs). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Ronzani, T., Higgins Biddle J., Furtado, E. (2009). Stigmatization of alcohol and other drug users by primary care providers in Southeast Brazil, Social Science & Medicine, 69(7), 1080-1084.
• Sevin, Ç., Erbay, E. (2008). Madde Bağımlılarının Tedavi Sonrası Sosyal Yaşamdaki Sorunları ve Sosyal Hizmet Uygulamaları, Bağımlılık Dergisi, 9(1), 36-40.
• Sheafor, B.W., Horejsi, C.J. (2016). Sosyal Hizmet Uygulaması: Temel Teknikler ve İlkeler (Bilgen, A., Kaynarkaya, B., Gülmez, D., Baran Çiftci, D., Türközü, S.E., Çoban, F., Çelik, G., Özen, H., Uraz, O., Uraz, T., Oğuz, Y.S., Çev.). Ankara: Nika Yayınevi.
• Tuncay, T., İl, S. (2006). Sosyal hizmette baskı karşıtı uygulama: sosyal adalet paradigması temelinde bir özgürleştirme pratiği, Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(2), 59-71.
• Türkmen, S.N., Kumaşoğlu, Ç., Akyol, T. (2015). Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM) Biriminde Yatan Bireylerde İçselleştirilmiş Damgalama ve Yaşam Kalitesi, Bağımlılık Dergisi, 16(4), 182-191.
• Vatandaş, C., Can, B., Mahitapoğlu, H., Yaman, V., Kırbaşoğlu, Z. (2016). Türkiye’de Gençlik ve Uyuşturucu Madde Sorunu, İstanbul: SEKAM Yayınları.
• Tamar, D. (2001, Ekim). Psikoaktif madde kullananlara karşı halkın tutumu. 37. Ulusal Psikiyatri Kongresi: İstanbul, 29-30.
• Toronto Drug Strategy Implementation Panel. (2010). Stigma, Discrimination and Substance Use: Experiences of people who use alcohol and other drug in Toronto, September. https://www.toronto.ca/wpcontent/uploads/2018/01/93e2stigmadiscrim_rep_2010_aoda.pdf Erişim Tarihi: 08.04.2019
• TUBİM (Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi), Bağımlılık Yapıcı Maddeler ve Bağımlılık İle Mücadele, 2019 Türkiye Raporu, Ankara: TUBİM.
• United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), 2018 World Drug Report, Vienna.
• Zastrow, C. (2014). Sosyal Hizmete Giriş ( A. Aykara, A. Beyazova, B. Yakut Çakar, C. Evren, Ç. Karaca, D. Baran Çiftci, E. Yıldırım, E. Bahşi, G. Albayrak, M. S. Birdal, S. Yağcıoğlu, S. Kurukafa, V. Yılmaz, (Çev.). Ankara: Nika Yayınevi.