Erişkin Bireylerde Travma Sonrasi Stres Bozukluğu Ve Akültürasyon İlişkisinin İncelenmesi: Lefkoşa Örneklemi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 3 - 12, 01.03.2021

Dudu Karaoğulları Ayhan Çakıcı Eş

https://doi.org/10.35365/ctjpp.21.1.03

Öz

Çalışmanın amacı KKTC’deki Travma yaygınlığı, risk faktörleri ve akültürasyon ile ilişkisinin incelenmesidir. Mayıs 2020 tarihleri içerisinde KKTC’de Lefkoşa bölgesinde bulunan, 18-88 yaş arasında, kotalı çok basamaklı seçkisiz (randomize) örneklem yöntemiyle seçilen 333 birey alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Sosyo-demografik Bilgi formu, Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği ve Kültür Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Lefkoşa bölgesinde TSSB yaygınlığı %25,5 olarak bulunmuştur. Çalışmada Türkiye doğumlu olmak, yalnızlık, fiziksel hastalık varlığı, psikiyatrik hastalık bulunması ve alkol kullanımı TSSB oluşumunda risk faktörleri olarak belirlenmiştir. Türkiye ve KKTC doğumlu bireylerde TSSBÖ olan ve olmayan grupların KTÖ alt ölçeklerinin puan ortalamalarının Mann Whıtney U testi incelenmiş, ancak anlamlı bir fark bulunamamıştır. KKTC ve Türkiye doğumlu bireylerin TSSBÖ ve KTÖ alt ölçekleri puan ortalamalarının ilişkisi korelasyon tablosu ile incelenmiş ve anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. KKTC’de Lefkoşa Bölgesinin en yoğun toplumlar arası çatışma bölgesi olarak geçmişte öne çıkması yüksek oranda travma oranının ortaya çıkmasına neden olabileceği düşünülebilir. Dolayısıyla Kıbrıs doğumlularda Türkiye doğumlulara göre daha yoğun travma geçmişi tespit edilmiştir. 1974’teki savaş öncesi ve 1963 olayları Kıbrıs Türkleri için ağır yaralar meydana getiren travmatik olaylar olmuştur.

Anahtar Kelimeler

TSSB, Akültürasyon, Risk Faktörleri, Yaygınlık

Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. Arlington, VA: The American Psychiatric Association.
• American Psychiatric Association. (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5th Edition. Arlington: American Psychiatric Association.
• Acartürk, C. (2016). Göçün Ruh Sağlığına Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(25), 137-150.
• Ahnquist, J., Wamala, S. P. (2011). Economic hardships in adulthood and mental health in Sweden: the Swedish national public health survey 2009. BMC Public Health, 11, 788.
• Ataca, B., Berry, J.W. (2002). Psychological, socicultural, and marital adaptation of Turkish immigrant couples in Canada. J Psychol, 37, 13-26.
• Atwoli, L., Stein. D.J., Williams, D.R., et al. (2013). Trauma and posttraumatic stress disorder in South Africa: analysis from the South African Stressand Healthy Study. BMC Psychiatry, 13, 182.
• Babayiğit, A. (2017) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Travma Sonrası Stres Bozukluğu Yaygınlığı ve Risk Faktörlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kıbrıs, Yakın Doğu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Başoğlu, M., Şalcıoğlu, E., Livanou, M., Özeren, M., Aker, T., Kılıç, C., & Mestçioğlu, Ö. (2001). A study of the validity of a screening instrument for traumatic stress in earthquake survivors in Turkey. Journal of Traumatic Stress, 14(3), 491-509.
• Bektaş, D. Y. (2004). Psychological Adaptation and Acculturation of the Turkish Students in the United States. Unpublished Doctorate Thesis, Middles Technical University, The Department of Educational Sciences.
• Bilgiç, S. (2011). Travma Sonsrası Stres Bozukluğu ve Akut Stres Bozukluğunun Klinik Açıdan Karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi,Eskişehir:Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Bleich, A., Gelkopf, M., & Solomon, Z. (2003). Exposure to terrorism, stress-related mental health symptoms, and coping behaviors among a nationally representative sample in Israel. Journal of the American Medical Association, 290, 612-620.
• Breslau, N., Davis, G.C., Andreski, P., Peterson, E. (1991). Traumatic events and posttraumatic stress disorder in an urban population of young adults. Arch Gen Psychiatry, 48, 216-222.
• Breslau, N. (2002). Epidemiologic Studies of Trauma, Posttraumatic Stress Disorder, and other Psychiatric Disorders. The Canadian Journal of Psychiatry, 47(10), 923–929.
• Brunello, N., Davidson J.R., Deahl, M., Kessler, R.C, et al. (2001). Posttraumatic Stress disorder:diagnosis and epidemiology, comobidity and social conseguaences,bology and treatment,Neupscyhobiology, 43, 150-62.
• Bullock, J. A., Haddow, G., & Coppola, D. P. (2016). Managing Children in Disasters: Planning For Their Unique Needs. CRC Press.
• Carmassi, C., Dell’Osso, L., Manni, C., et al. (2014). Frequency of trauma exposure and Post-Traumatic Stress Disorder in Italy: analysis from the World Mental Health Survey Initiative. J Psychiatr Res, 59, 77–84.
• Çakıcı, M., Çakıcı, E., Karaaziz, M,. Babayiğit, A. (2019). KKTC’de kumar yaygınlığı, risk etkenleri ve kültür tutumları ile ilişkisi.Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(4):395-403.
• Dagan, Y. & Yager, J. (2019). Addressing Loneliness in Complex PTSD, The Journal of Nervous and Mental Disease, 207 (6): 433-439. doi: 10.1097/NMD.0000000000000992
• Dündar, M.A., İlhan, M.N., Karamüftüoğlu, N. (2020). The Prevalence And Possıble Rısk Factors Of Depressıon And Anxıety Dısorders In Syrıan Mıgrant Women In Turkey. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 2(1): 14-19 doi:10.35365/ctjpp.20.2.2
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ergün, D., Çakıcı, M., & Çakıcı, E. (2008). Comparing Psychological Responses Of İnternally Displaced and Non-Displaced Turkish Cypriots. Torture, 18(1), 20- 28.
• Ehlers, A., Clark, D.M., Hackmann, A., McManus, F., Fennell, M. (2005) Cognitive therapy for post-traumatic stress disorder: development and evaluation. Behav Res Ther, 43:413-431.
• Evans, G.W., Kim, P. (2010). Multiple risk exposure as a potential explanatory mechanism for the socioeconomic status–health gradient. Ann. N. Y. Acad. Sci, 1186, 174–189.
• Gul, S., Whalen, J.K., Thomas, B.W., Sachdeva, V., Deng, H.Y. (2015): Physico-chemical properties and microbial responses in biocharamended soils: Mechanisms and future directions. Agriculture, Ecosystems and Environment, 206: 46–59.
• Gradus, J. L., Qin, P., Lincoln, A. K., Miller, M., Lawler, E., Sørensen, H. T., & Lash, T. L. (2010). Posttraumatic stress disorder and completed suicide. American Journal of Epidemiology, 171(6), 721-727.
• Hinton, E.D., Good. T.B. (2015). Culture and PTSD Trauma ın Global and Hıstorical Perspective Edited by. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 440.
• Hacıoğlu, M., Gönüllü, O., Kamberyan, K. (2002). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tanısının Gelişimi üzerine Bir Gözden Geçirme. Düşünen Adam, 15(4), 210-214.
• Hopkins, R.O., Brett, S. (2005). Chronic neurocognitive effects of critical illness. Curr Opin Crit Care, 11, 369-375.
• Hovey, J. D. (2000) Acculturative stress, depression, and suicidal ideation in Mexican immigrants. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 6, 134–151.
• Jones, E. (2007). A Paradigm shift in the conceptualization of psychological trauma in the 20th century. Journal of Anxiety Disorders 21: 164-175.
• Karaaziz, M. (2017). Kıbrıs ve Türkiye Doğumlu Kumar Bağımlılarının Kumar Oynama Nedenlerinin ve Kültürlenme Tutum Farklılıklarının Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Kıbrıs, Yakın Doğu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaminer, D., Grimsrud, A., Myer, L., et. al. (2008). Risk for posttraumatic stress disorder associated with different forms of interpersonal violence in South Africa.Soc Sci Med, 67, 1589-1595.
• Keanne, T.M., Marshall, A.D. (2006). Postraumatic Stress disorder: Etiology, epidemiology, and treatment outcome. Annu Reuclinpsycohol. 2, 161-197.
• Kılınç, G., Yıldız E., Harmancı P. (2017). Toplumsal Travmatik Olaylar ve Aile Ruh Sağlığı .Türkiye Klinikleri Psikiyatri Hemşireliği, 3(2), 182-8.
• Koneru, M., Schaer, D., Monu, N., Ayala, A., Frey, A.B. (2005). Defective proximal TCR signaling inhibits CD8+ tumor-infiltrating lymphocyte lytic function. J Immunol, 174, 1830–1840.
• Matsuoka, Y., Nishi, D., Nakajima, S., Kim, Y., Homma, M., & Otomo, Y. (2008). Incidence and prediction of psychiatric morbidity after a motor vehicle accident in Japan: The Tachikawa Cohort of Motor Vehicle Accident Study. Critical Care Medicine, 36, 74-80.
• Mohammadi, M.-R., Davidian, H., Noorbala, A. A., Malekafzali, H., Naghavi, H. R., Pouretemad, H. R., et al. (2005). An epidemiological survey of psychiatric disorders in Iran. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health, 1, 16.
• Nørredam, M. (2015) Migration and health: exploring the role of migrant status through register-based studies. Dan Med J, 62:B5068.
• Olaya, B., Moneta, M.V., Pez, O. et al. (2015) Country-level and individual correlates of overweight and obesity among primary school children: a cross-sectional study in seven European countries. BMC Public Health 15, 475.
• Özdemir H. & Tatar, A., (2019). Genç Yetişkinlerde Yalnızlığın Yordayıcıları: Depresyon, Kaygı, Sosyal Destek, Duygusal Zeka. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1 (2), 93-101. doi:10.35365/ctjpp.19.1.11
• Perkonigg, A., Kessler, R.C., Storz, S., & Wittchen, H-U. (2000). Traumatic events and post-traumatic stress disorder in the community: prevalence, risk factors and comorbidity. Acta Psychiatrica Scandinavica, 101, 46-59.
• Pietrzak, R.B. Goldstein, S.M. Southwick, B.F. (2011). GrantMedical comorbidity of full and partial posttraumatic stress disorder in U. S. adults: Results from Wave 2 of the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Psychosomatic Medicine, 73, 697-707
• Prout, T.A., Gerber, L.E., Gotdiener, W.H. (2015). Trauma and substance use the role of religious engagement. Routledge, 2(18), 123-133.
• Sam, D. and Berry, J.W. (1995) 'Acculturative stress among young immigrants in Norway', Scandinavian Journal of Psychology, 36, 10–24.
• Sareen, J., Cox, B.J., Stein, M.B., Afifi, T.O., Fleet, C., & Asmundson, G.J. (2007). Physical and mental comorbidity, disability, and suicidal behavior associated with posttraumatic stress disorder in a large community sample. Psychosom Med, 69(3), 242–248.
• Sareen, J. (2014). Posttraumatic Stress Disorder in Adults: Impact, Comorbidity, Risk Factors, and Treatment. Can J Psychiatry, 59(9), 460–467.
• Şimşek, A. H., Çakıcı, M. (2017). Erenköy Syndrome. Post-Traumatic Stress Disorder among Turkish Cypriot Soldiers of Erenköy Exclave Battle.Hamburg: Anchor Academic Publishing
• Tuzcu, A., Bademli, K. (2014). Göçün psikososyal boyutu [Psychosocial aspects of migration]. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56–66.
• Yaya ve ark., (2019). KKTC’deki erişkin bireylerin 2018 döviz krizinden etkilenme düzeylerinin madde kullanımı, psikopatoloji, travma ve akültürasyon ile ilişkisinin incelenmesi . Anadolu Psikiyatri Dergisi, Özel Sayı 1, 80-83.
• Ward, C., Bochner, S., & Furnham, A. (2001). The psychology of culture shock. Routledge.
• World Health Organization.(1993).The ICD-10 Classification of mental and behavioural disorders diagnostic criteria for research.Genevai World Health Organization.