Yeme Bozukluklarının Yaygınlığı: Aleksitimi ve Ruhsal Yakınmalarla İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 30 - 36, 01.03.2021

Hatice Harmancı , Seher Akdeniz Zeynep Gültekin Ahçı

https://doi.org/10.35365/ctjpp.21.1.02

Öz

Çalışmanın amacı, yaşamsal üretkenliğin daha çok önemsendiği ve yeme bozuklukları (YB) açısından yüksek riskli olarak değerlendirilen üniversite öğrencilerinde YB yaygınlığını araştırmak, aynı zamanda YB’nin ilişkili olabileceği aleksitimi ve diğer ruhsal belirtileri incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde ve tanımlayıcı bir çalışma olarak planlanmıştır. Çalışmaya katılma şartlarına uygun 421 üniversite öğrencisi, gönüllülük usulüne göre araştırmaya dahil edilmiştir. Katılımcılara araştırmacılar tarafından oluşturulmuş sosyodemografik bilgi formu, Yeme Tutumu Testi (YTT-40), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) ve Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R) ölçekleri uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 istatistik programı ile değerlendirilmiştir. Yaş ortalaması 19,82 ± 10,11olan katılımcıların; %58,2’si kadın, %97’si bekar, %71,7’i ailesi ile birlikte yaşamaktadır. Yeme bozukluğu yaygınlığı %20,9 olarak belirlenmiş, kadınlarda yeme tutumu bozukluğunun daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Yeme bozukluğu olan bireylerde aleksitimi toplam puanı ile aleksitimi alt ölçeklerinden; duyguları tanıma zorluğu ve dışa vuruk düşünce puanları anlamlı düzeyde yüksektir. Aynı zamanda yeme tutumu bozulan bireylerin kaygı, düşmanca tutum ve psikotizm puan indeksleri de anlamlı yüksek bulunmuştur. Yeme bozuklukları sık görülen ruhsal hastalıklardandır. Aleksitimik yakınmalar YB’ye sebep olabilmekte veya var olan bozukluğun şiddetini artırabilmektedir. Ruhsal yakınmaların YB ile birlikteliği sıktır. Yeme bozukluklarına sebep olan ve belirti şiddetini etkileyen faktörlerin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi tedavi başarısını artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeme Bozuklukları, Aleksitimi, Ruhsal Belirtiler

Kaynakça

• Andersen, A.E & Yager, J. (2007). Eating Disorders. In B.J. Sadock & V.A. Sadock (Eds.) Kaplan&Sadock’s Comprehensive textbook of psychiatry, (pp. 2002-2022) Philadelphia: Lippincott Williams&Wilkins.
• Bagby, R.M., Taylor, G.J. ve Parker, J.D. (1994). The Twenty-item Toronto Alexithymia Scale-II. Convergent, discriminant, and concurrent validity. J Psychosom Res, 38(1), 33-40.
• Barriguete-Meléndez, J.A., Pérez-Bustinzar, A., de la Vega-Morales, R.I., Córdova-Villabos, J.Á., Sánchez-Gonzáles, J.M., Peón, P.B.C. ve Rojo-Moreno, L. (2019). Prevalence of alexithymia in eating disorders in a clinical sample of 800 Mexican patients. Cir Cir, 86(1), 38-43.
• Barsky, A.J. ve Klerman, G.L. (1983). Overview: hypochondriasis, bodily complaints, and somatic styles. Am J Psychiatry, 140(3), 273-283.
• Bayraktutan, M. (2014). Sosyal Anksiyete Bozukluğu Olan Hastalarda Empati Becerisi, Aleksitimi, Depresyon, Anksiyete Düzeyleri ile Sempatik Deri Yanıt İlişkisi ve Tıbbi Tedavinin Etkisi. (Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Denizli-Türkiye.
• Cochrane, C.E., Brewerton, T.D., Wilson, D.B. ve Hodges, E.L. (1993). Alexithymia in the eating disorders. Int J Eat Disord, 14(2), 219-222.
• Çelik, S., Yoldaşcan, E.B., Okyay, R.A. ve Özenli, Y. (2016). Kadın üniversite öğrencilerinde yeme bozukluğunun yaygınlığı ve etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Derg, 17(1), 42-50.
• Çelikel, F.Ç., Cumurcu, B.E., Koç, M., Etikan, İ. ve Yücel, B. (2008). Psychologic correlates of eating attitudes in Turkish female college students. Compr Psychiatry, 49(2), 188-194.
• Derogatis, L.R. (1977). SCL-90: Administration, scoring and procedure manual-I for the revised version. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Duddu, V., Isaac, M.K. ve Chaturvedi, S.K. (2003). Alexithymia in somatoform and depressive disorders. J Psychosom Res, 54(5), 435-438.
• Garner, D.M. ve Garfinkel, P.E. (1979). The eating attitudes test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychol Med, 9(2), 273-279.
• Godart, N.T., Flament, M.F., Perdereau, F. ve Jeammet, P. (2002). Comorbidity between eating disorders and anxiety disorders: A review. Int J Eat Disord, 32(3), 253-270.
• Güleç, H., Köse, S., Güleç, M.Y., Çıtak, S., Evren, C., Borckardt, J. ve Sayar K. (2009). Reliability and Factorial Validity of the Turkish Version of the 20-Item Toronto Alexithymia Scale (TAS-20). Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 19(3), 214-220.
• Holtkamp, K., Muller, B., Heussen, N., Remschmidt, H. ve Herpetz-Dahlmann, B. (2005). Depression, anxiety and obsessionality in long term recovered patients with adolescent-onset anorexia nervosa. Eur Child Adolesc Psychiatry, 14(2), 106-110.
• İlhan, M.N., Özkan, S., Aksakal, F.N., Aslan, S., Durukan, E. ve Maral I. (2006). Bir tıp fakültesi öğrencilerinde olan yeme bozukluğu sıklığı. Türkiye’de Psikiyatri, 8(3), 151-155.
• Kadıoğlu, M. ve Ergün, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 96-104.
• Kaye, W.H., Bulik, C.M., Thornton, L., Barbarich, N. ve Masters, K. (2004). Comorbidity of anxiety disorders with anorexia and bulimia nevroza. Am J Psychiatry, 161(12), 2215-2221.
• Koğar, H. (2019). Belirti tarama listesinin (SCL-90) geçerlik ve güvenirlik çalışması: Mokken ölçekleme analizleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54), 689-705.
• Kountza, M., Garyfallos, G., Ploumpidis, D., Varsou, E. ve Gkiouzepas, I. (2018). The psychiatric comorbidity of anorexia nevroza: A comparative study in a population of French and Greek anorexic patients. Encephale, 44(5), 429-434.
• Köroğlu, E. (2015). DSM-5 yönelimli tanısal görüşme. Ankara: HYB Yayıncılık.
• Leon, G.R., Fulkerson, J.A., Perry, C.L., Keel, P.K. ve Klump, K.L. (1999). Three to four year prospective evaluation of personality and behavioral risk factors for later disordered eating in adolescent girls and boys. J Youth Adolesc, 28(2), 181-196.
• Levinson, C.A., Sala, M., Murray, S., Ma, J., Rodebaugh, T.L. ve Lenze, E.J. (2019). Diagnostic, clinical, and personality correlates of food anxiety during a food exposure in patients diagnosed with an eating disorder. Eating and Weight Disorders, 24(6), 1079-1088.
• Manaf, N.A., Saravanan, C. ve Zuhrah, B. (2016). The prevalence and inter-relationship of negative body image perception, depression and susceptibility to eating disorders among female medical undergraduate students. J Clin Diagn Res, 10(3), 1-4.
• Matcht, M. (2008). How emotions affect eating: a five-way model. Appetite, 50(1), 1-11.
• Miotto, P., Pollini, B., Restaneo, A., Favaretto, G. ve Preti, A. (2008). Aggressiveness, anger, and hostility in eating disorders. Compr Psychiatry, 49(4), 364-373.
• Mitchell, K.S. ve Mazzeo, S.E. (2005). Mediators of the association between abuse and disordered eating in undergraduate men. Eating Behaviors, 6(4), 318-327.
• Öztürk, O. ve Uluşahin, A. (2018). Ruh sağlığı ve bozuklukları. (15.bs). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Özvurmaz, S., Mandıracıoğlu, A. ve Lüleci, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde yeme tutumu ve yeme tutumuyla ilişkili faktörler. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 841-849.
• Qıan, J., Hu, Q., Wan, Y., Lı, T., Wu, M., Ren, Z. ve Yu, D. (2013). Prevelance of eating disorders in the general population: a systematic review. Shanghai Archives of Psychiatry, 25(4), 213-222.
• Ricciardelli, L.A., McCabe, M.P., Holt, K.E. ve Finemore, J.A. (2003). Biopsychosocial model for understanding body image and body change strategies among children. J Appl Dev Psychol, 24(4), 475-495.
• Savasır, I. ve Erol, N. (1989). Yeme tutum testi: Anoreksiya nervoza belirtileri indeksi. Türk Psikoloji Dergisi, 7(23), 19-25.
• Schulte, S.J. (2016). Predictors of binge eating in male and female youths in the United Arab Emirates. Appetite, 105(Oct1), 312-319.
• Seeman, M.V. (2014). Eating disorders and psychosis: Seven hypotheses. World J Psychiatr, 4(4), 112-119.
• Semiz, M., Kavakçı, Ö., Yağız, A., Yontar, G. ve Kuğu, N. (2013). Sivas il merkezinde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Derg, 24(3), 149-157.
• Sifneos, P.E. (1973). The prevalance of alexithymia characteristics ın psychosomatic patients. Psychotheraphy and Psychosomatics, 22(2), 255-262.
• Tavolacci, M.P., Grigioni, S., Richard, L., Meyrignac, G., Dechelotte, P. ve Ladner, J. (2015). Eating disorders and associated health risks among university students. L Nutr Educ Behav, 47(5), 412-420.
• Taylor, G.J. (2000). Recent developments in alexithymia theory and research. Can J Psychiatry, 45(2), 134-142.
• Truglia, E., Mannucci, E., Lassi, S., Rotella, C.M., Faravelli, C. ve Ricca,V. (2006). Aggresiveness, anger and eating disorders: a review. Psychopathology, 39(2), 55-68.
• Vardar, E. ve Erzengin, M. (2011). Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları iki aşamalı toplum merkezli bir çalışma. Türk Psikiyatri Derg, 22(4), 205-212.